Kur’an Kıssalarının Bazı Eğitsel Özellikleri

Yıl 2016, Cilt: 7 Sayı: 1, 81 - 103, 03.02.2017

Yusuf Batar

Öz

 Bu çalışmada, Kur’an kıssalarının eğitsel özellikleri tahlil edilmektedir. Kıssalar içerik ve üslup açısından eğitsel amaçları gerçekleştirmeye yardımcı olacak birçok özelliğe sahiptirler. Çok
farklı rollerde olumlu ve olumsuz karakterlere yer verilmesi, sürükleyici anlatım tarzı, psikolojik ve
sosyolojik tahlillere imkân veren örnek olayların anlatılması, bazı soyut ve manevi kavramları somutlaştıran anlatımları vb. özellikler kıssaların öğreticiliğini güçlü kılan yönleridir. Örgün ve yaygın
din ve ahlak eğitiminde hedeflenen kazanımların gerçekleştirilmesine yönelik yapılacak eğitim etkinliklerinde Kur’an kıssalarında kullanılabilecek birçok materyalin olduğunu söylemek mümkündür.
Teorik araştırmaya dayalı olan bu çalışmada kıssaların üslup ve içerik açısından sahip oldukları bazı öğretici özellikler tahlil edilmektedir. Eğitim biliminin verileri ışığında kıssalarda öğrenmeyi kolaylaştırıcı özellikler, aktif öğretim yöntem ve tekniklerinde kullanılabilecek içerik ve üslup özellikleri ortaya çıkartılmaya çalışılmıştır. Özetle bu araştırmanın verileri öğrenci merkezli öğretim yöntemlerini geliştirmede ve uygulamada yol gösterici olabilir. 

Anahtar Kelimeler

Kıssa, Eğitim, Öğretim

Kaynakça

• el-Bakıllâni, İmam Ebû Bekr Muhammed b. et-Tayyîb, İ’câzu’l Kur’ân, 1. Bas., Beyrut 1986.
• el-Gazali, Muhammed, Nazarât fi’l Kur’ân, 2. Bas., Kahire 1962.
• el-Hatîb, Abdulkerim, el-Kasasu’l Kur’anî fî Mantûkihi ve Mefhûmihi, 1. Bas., Kahire 1964.
• el-İsfehâni, Râgıb, Müfredâtu Elfâzi’l Kur’ân, Dâru’l-Kalem, 3. Baskı, Şam 2002.
• el-İskâfi, el-Hatib, Durretu’t-Tenzîl ve Gurretu’t-Te’vîl fî Beyâni’l-Âyâti’l-Müteşâbihât fî Kitâbillâhi’l-Azîz, Kahire 1326.
• el-Mezidi, Züheyr Mansur, Kur’an Kıssalarında Sinematik Özellikler, (Çev: Hülya Afacan), Mana Yay. İstanbul 2010.
• en-Nahlâvi, Abdurahman, Usûlu’t-Terbiyeti’l-İslâmiyye ve Esâlibuhu fi’l-Beyti ve’lMedreseti ve’l-Muctema’, Dımeşk, 1983.
• Erden, Münire; Akman, Yasemin, Eğitim Psikolojisi, Arkadaş Yay., 17. Bas., Ankara 2008.
• er-Râzî, Fahruddin, Tefsiru'l-Kebir, Beyrut 1990.
• es-Suyûti, Celâlu’d-dîn, el-İtkân fî Ulûmi’l-Kur’ân, Beyrut 1978.
• Eyüpoğlu, Osman, “Günümüze Bakan Yönleriyle Peygamber Kıssaları”, XI. Kur’an Sempozyumu, Fecr Yayınları, Ankara 2009.
• Görgün, Tahsin, “Kur’an Kıssalarının Neliği (Mahiyeti) Üzerine, Kur’an Kıssalarının Anlamı ve Değeri”, 4. Kur’an Sempozyumu, Fecr Yay., Ankara 1988.
• Güler, İlhami ve Ömer Özsoy, Konularına Göre Kur’an, 3. Basım, Fecr Yayınevi, Ankara 1998.
• Halefullah, Muhammed, Ahmed, Kur’an’da Anlatım Sanatı –el-Fennu’l Kasasî- (çev: Şaban Karataş), Ankara Okulu Yay., Ankara, 2002.
• İbn. Manzûr, Ebu’l-Fadl, Cemalu’d-dîn, Muhammed, b. Mukrim, el-Efrîki, Lisanu’l-Arabi, Dâru’l-Fikr, 1. Baskı, Beyrut 1990.
• Kara, Mustafa, Bireysel ve Toplumsal Açıdan Kuran Kıssaları, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Doktora Tezi), Samsun 2011.
• Kılavuz, Akif, “Anne Baba Örnek Davranışlarının Çocukların ve Ergenlerin Dinî Kişiliğinin Oluşumuna Etkileri”, Uludağ Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, XIV, Sayı: 2, 2005.
• Kılıç, Sadık, “Tarih Felsefesi Açısından Kıssalar”, 1. Kur’an Sempozyumu, Bilgi Vakfı Yay. Ankara 1994.
• Kiremitçi, Ferdi, “Klasik Türk Edebiyatında Öğretici Eserler: Tanım, Tasnif, Örnek Metin”, A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi [TAED] 54, Erzurum 2015. Kutup, Muhammed, Dirasât Kur’aniyye, 3. Bas., Mısır 1982.
• ---------, Menhecu’t-Terbiyeti’l-İslâmiyye, Beyrut 1986.
• ---------, İslam Düşüncesinde Sanat, (Çev: Akif Nuri), Fikir Yay, İstanbul 1979.
• Kutup, Seyyid, et-Tasviru’l – Fenniyyu fi’l- Kur’an, Daru’ş-Şuruk, 8. Bas., Beyrut 1983.