Hadisler Bağlamında Kul Hakkı Açısından Trafik Olgusunun Analizi /Değerlendirilmesi*

Yıl 2015, Cilt: 6 Sayı: 2, 9 - 35, 18.01.2016

Saffet Sancaklı

Öz

İslam dini, genel olarak hakları beyan etmek için gönderilmiş bir dindir. Önce Allah’ın hakları söz konusu olduğunu, akabinde ise kul haklarının geldiğini söyleyebiliriz. Bu çalışmamızda öncelikle kul hakkı kavramının önemi, dinle olan ilişkisi, özelliklede hadislerde kul hakkının ne kadar ehem-miyet arz ettiği üzerinde durulmaktadır. Günümüzün bir realitesi olan trafik olgusunun hangi boyut-larda seyrettiği ve trafikteki kul haklarının neler olduğu da analiz edilmektedir. Bu konularda var olan hadisleri, trafikte yaşanmış olaylarla kıyas edilmek suretiyle ortaya konmaktadır. Kul hakkının hem bu dünyada, hem ahirette sorulacağı vurgulanmaktadır. Dolayısıyla trafik kurallarına uymanı dini bir vecibe olduğu üzerinde durulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Trafik, Din, Kul Hakkı, Hadis

Kaynakça

• Eser, Ercan, İslâm Hukukunda Haksız Fiil ve Haksız Fiilden Doğan Sorumluluk (Basılmamış Doktora Tezi), Ankara Üniv. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2007.
• Eyyubi Işıksal, Modern Çağda Kul Hakkı İhlalleri , http://www.gonuldergisi.com/mo-dern-cagda-kul-hakki-ihlalleri-eyyubi-isiksal.html, erişim: 3.2.2016.
• Gazzâlî, İhyâu Ulûmi’d-din, çev. Ali Arslan, c. IV, İstanbul 1981.
• Gökmenoğlu, H. Tekin, “İslâm Ceza Hukukunda Trafik Kazalarındaki Karşılıklı Kusur Oranının Diyete Tesiri”, Diyanet İlmi Dergi, 1994, cilt: XXX, sayı: 1.
• Gürer, Banu, Din Eğitiminde Bir Değer Olarak “Kul Hakkı” Kavramı, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sayı: 44, 2013/1.
• Hacak, Hasan, İslâm Hukukunun Klasik Kaynaklarında Hak Kavramının Analizi, (Basılmamış doktora tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2000.
• İbn Hâcer el-Askalânî, Şihâbüddîn Ahmed b. Muhammed, Fethu’l-Bârî bi-Şerhi Sahîhi’l-Buhârî, Kahire 1301.
• İbn Hâcer el-Askâlânî, el-Metâlibu’l-Âliye, Beyrut, trs.
• İbn Mâce, Sünen, thk., Muhmammed Fuad Abdülbaki, Darü’l Fikr, trs.
• İbn Sa’d, Muhammed b. Sa’d, Tabâkâtü’l-kübrâ, Beyrut, trs.
• İbn Useymin, Ebû Abdillah Muhammed b. Sâlih et-Temîmî , Fetâvâ ve tevcihat fi’l-icâze ve’r-rahâlât, bs., trs .
• Karaman, Hayrettin, Ana Hatlarıyla İslam Hukuku, İstanbul, 2006.
• Karaman, Hayrettin, Mukayeseli İslam Hukuku, İstanbul, 2003.
• Köse, Saffet, Sosyal Bir Sorun Olarak Trafik (Kur’ân-Sünnet Bağlamında Bir Yaklaşım), İs-lam Hukuku Araştırmaları Dergisi, sayı: 15, 2010.
• Mâlik b. Enes, el-Muvatta, thk. M.F. Abdülbaki, trs.
• Mecelle-i Ahkâm-ı Adliye, madde: 19-31.
• Müslim, Ebu’l-Huseyn Müslim b. Haccâc, el-Câmiu’s-Sahîh, thk. M.F. Abdülbaki, Lübnan, 1956.
• Muhammed Hamidullah, İslâm Anayasa Hukuku, Ed. Vecdi Akyüz, İstanbul, 1995.
• Nesâî, Ahmed b. Şuayb, Sünen, Çağrı Yay., İst., 1981.
• Nureddin Yıldız Hoca ile Kul Hakkı üzerine http://dergi.altinoluk.com/in-dex.php?sayfa=yillar&MakaleNo=d298s006m1 erişim 3.2.2016
• Reşat Öngören, http://www.zaman.com.tr/ramazan-2015_trafikte-kul-hakkina-girme-meye-dikkat_2117461.html, erişim: 3.2.2016
• Tirmizî, Muhammed b. İsâ, Sünenü’t-Tirmizî, thk. A.M. Şâkir - M.F. Abdülbaki - İ.A. Avad, Kahire, 1938.
• Sever, Ahmet Kerem, Kul Hakkı, Işık Yayınları, 7. bsk., İzmir, 2008.
• Zuhaylî, Vehbe, el-Fıkhu’l-İslâmî ve edilletüh, Dımaşk 1984.
• Zorbozan, Seda, İslâm Hukukunda Hakların Allah Hakkı Ve Kul Hakkı Olarak Ayrılması Ve Bu Ayrımın Muamelata Yansımaları (Basılmamış yüksek lisans tezi), FÜSBE., Elazığ, 2011, s.144.