تجري من نحتهم الانهار İfadesinin Türkçeye Çeviri Sorunu

Yıl 2015, Cilt: 6 Sayı: 2, 37 - 52, 18.01.2016

Abdurrahman Ateş

Öz

Bu makalenin konusu Kur'an'da sadece üç âyette geçen رَُ ْ א َ ُ ِ ِ 

ْ َ

 ي ِ ِ ْ َ ifadesinin çeviri problemidir.

Problem, üç âyette cennetliklerin altından aktığı bildirilen nehirlerin, Kur'an'da çok yaygın

kullanılan رَُ ْ א َْ َ ِ 

ْ َ

 ي ِ ِ ْ َ ifadesi gibi değerlendirilmesi ve “cennetin altından akan nehirler” şeklinde

çevrilmesidir. Diğer bir ifadeyle nehirlerin üç âyette cennetliklere izafe edildiğinin dikkate alınmamasıdır.

ifadesi zarfı olarak “üst”ün karşıtı “alt” anlamındadır. Kur'an'da cennet, ağaç, toprak veya ayaklara

izafe edildiği âyetlerde “alt” anlamında kullanılmıştır. Ancak doğrudan insanın kendisine izafe

edildiği âyetlerde, tasarruf ve yetki altında olma anlamı daha isabetlidir. Hz. Nûh ve Hz. Lût’un karıları

ile ilgili “ دِ َ َ ِ ْ 

 ِ ِ ْ َ ْ َ َ 

ْ َ َ َ َ ” ifadesinde kadınların bu iki peygamberin nikâhı altında olduğu

bildirilmektedir. Firavun’un söylediği “ ِ 

ْ َ

 ى ِ ِ ْ رُ َ َ ْ هِ א ! ِ " وَ َ ” ifadesinde ise Mısır ve nehirlerin Firavun’un

egemenliği altında olduğu bildirilmektedir. Aynı şekilde “ رَُ ْ א َ ُ ِ ِ 

ْ َ

 ي ِ ِ ْ َ ” cümlesinin de

cennet nehirlerinin cennetin, hatta cennetliklerin altından aktığı değil, cennet ehlinin tasarrufunda

aktığı şeklinde anlaşılması daha isabetli olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Cennet, Cennet Ehli, Alt, Nehir, Yetki/Tasarruf

Kaynakça

• Buhârî, Muhammed b. İsmail, Câmiu’s-Sahîh, İstanbul, 1981.
• Çantay, Hasan Basri, Kur’ân-ı Hakîm ve Meâl-İ Kerîm, İstanbul, 1981.
• Duman, Zeki, Beyanu’l-Hak (Kur'an-ı Kerim’in Nüzul Sırasına Göre Tefsiri), Ankara, 2006.
• Durmuş, Zülfkar, Kuran’ın Türkçe Tercümeleri, İstanbul, 2007.
• Ebû Hayyân, Muhammed b. Yûsuf, el-Bahru’l-Muhît, Beyrut, 1993.
• Ebû Zehre, Muhammed, Zehretu’t-Tefâsîr, Mısır, 1987, V/2439.
• Ebussuûd b. Muhammed el-İmâdî, İrşâdu’l-Akli’s-Selîm ilâ Mezaya’l-Kitabi’l-Kerîm, Riyad, ty.
• Eliaçık, R. İhsan, Yaşayan Kur'an (Türkçe Meâl/Tefsir), İstanbul, 2007.
• Esed, Muhammed, Kur'an Mesajı: Meâl-Tefsir, (Tercüme: Ahmet Ertürk-Cahit Koytak), İstanbul, 1997.
• Ezherî, Ebu Mansur Muhammed b. Ahmed, Tehzibu’l-Luğa, Kâhire, ty.
• Ferâhidî, Halil b. Ahmed, Kitabu’l-Ayn, basım yeri ve tarihi yok.
• Feyizli, Hasan Tahsin, Feyzü’l-Furkan Kur’ân-ı Kerîm ve Açıklamalı Meâli, İstanbul, 2007.
• Nîsâbûrî, Ebu Abdillah Hâkim, el-Mustedrek ale’s-Sahihayn, Kahire, 1997.
• Hamidullah, Muhammed, Aziz Kur’an, (Terc. Abdülaziz Hatip-Mahmut Kanık), İstanbul, 2000.
• Hâzin, Ali b. Muhammed b. İbrâhim, Lubabu’t-Te’vîl fî Meâni’t-Tenzîl, Mısır, ty.
• Hud B. Muhakkem el-Huvvarî, Tefsiru Kitabillahi’l-Aziz, Beyrut, 1990.
• Isfahânî, Râğıb, el-Mufredât fî Ğarîbi’l-Kur'an, Beyrut, ty., s. 73.
• Işıcık, Yusuf, Kur'an Meâli, Konya, 2010.
• İbn Acîbe, Ebu’l-Abbas Ahmed b. Muammed, el-Bahru’l-Medîd fî Tefsîri’l-Kur’ani’l-Mecîd, Beyrut, 2002.
• İbn Âdil, Ebû Hafs Amr b. Ali, el-Lubâb fî Ulûmi’l-Kitâb, Beyrut, 1998.
• İbn Âşûr, Muhammed Tâhir, et-Tahrîr ve’t-Tenvîr, Tunus, 1984.
• İbn Fâris, Ebu’l-Huseyin Ahmed, Mu’cemu Makayisi’l-Luğa, Beyrut, 1979.
• İbn Kesîr, Ebu’l-Fidâ İsmail b. Ömer, Tefsiru’l-Kur'an’il-Azîm, Riyad, 1997.
• İbn Manzûr, Lisânu’l-Arab, Beyrut, ty.
• İslamoğlu, Mustafa, Hayat Kitabı Kur'an (Gerekçeli Meâl-Tefsir), İstanbul, 2010.
• Karaman, Hayrettin-Çağrcı, Mustafa-Dönmez, İ. Kafi-Gümüş, Sadrettin, Kur'an Yolu Türkçe Meâl Ve Tefsir, Ankara, 2007.
• Kısa, Mahmut, Kısa Açıklamalı Kur’ân-ı Kerîm ve Meâli, Konya, 2013.
• Mekkî b. Ebî Tâlib, Ebû Muhammed, el-Hidâye ilâ Bulûği’n-Nihâye, Birleşik Arap Emirlikleri, 2008.
• Mukatil b. Süleyman b. Beşir el-Ezdî, Tefsiru Mukatil b. Süleyman, Beyrut, 2003.