İslam Muhâkeme Hukukunda Şahitlik Müessesi (İbn Kayyim Örneği)

Yıl 2015, Cilt: 6 Sayı: 2, 147 - 184, 18.01.2016

Ömer Tozal

Öz

Makalemizde İslam muhakeme hukukunun ana konularından ve ispat yöntemlerinden biri olan

şahitlik konusunu İbn Kayyim özelinde ele aldık. İbn Kayyım, İslam hukukunun birçok konusunda

kendine özgün ve önemli fikirleri olan ve kendisinden sonra gelen birçok ilim adamını fikirleriyle

etkileyen bir simadır. Bu sebeple o, muhakeme usulü üzerine inceleme yapacak olan araştırmacıların

göz ardı edemeyeceği önemli şahsiyetlerden biridir. İbn Kayyim’ın en önemli özelliklerinden birisi,

farklı mezheplerin görüşlerini nakletmek suretiyle eserlerinde mukayeseli bir bakış açısı sunmasıdır.

İbn Kayyım’ın şahitlik konusuna yaklaşımını ele aldığımız makalemizde, önce kavramsal ve dil bilimsel

bir inceleme yaptık. Daha sonra şahitliğin ispat değerine yer verdik. Bunun ardından şahitlikte

gerekli olan eda ve tahammül şartlarına değindik. Son olarak da şahitlik türlerini dolaylı şahitlik,

emanet şahitlik, hisbe şahitliği gibi konularıyla kısaca ele aldık. Sonuçta makalemizde, muhakeme

usulünde önemli bir başlık olan şahitlik konusunu tasviri bir metotla inceledik.

Anahtar Kelimeler

İbn Kayyim, İspat Vasıtaları, Şahitlik, Şahitlik Türleri

Kaynakça

• Atar, Fahrettin, İslâm Adliye Teşkilâtı, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara 1991.
• Beroje, Sahip, Ceza Muhakemesi Hukuku Açısından İslam İspat Hukuku, Fecr Yayınları, Ankara 2007.
• Beyhâkî, Ebû Bekr Ahmed b. el-Hüseyn b. Ali (458/1066), es-Sünenü’l-Kübrâ, Dâru’l-Kütübi’l- İlmiyye, Beyrut 2003.
• Bilmen, Ömer Nasuhi, Hukuki İslâmiyye ve Istılahatı Fıkhiyye Kamusu, Enes Sarmaşık Yayınları, İstanbul 1985.
• Buhârî, Ebû Abdullah Muhammed b. İsmail (256/869), el-Câmiu’s-Sahih, Dâru’l-Ulûmi’lİnsâniyye, Dımeşk 1993.
• Ebû Dâvud, Süleyman b. Eş’as es-Sicistanî (275/888), es-Sünen, Beytu’l-Efkâri’d-Düveliyye, Riyad ty.
• Erdoğan, Mehmet, Fıkıh ve Hukuk Terimleri Sözlüğü, Ensar Yayınevi, İstanbul 2010.
• Fîrûzâbâdî, Ebû't-Tâhir Mecdüddin Muhammed b. Ya'kûb b. Muhammed (817/1415), Kâmûsu’l-Muhît, Dâru’l-Hadîs, Kahire 2008.
• Halebî, İbrahim b. Muhammed (956/1549), Mülteka’l-Ebhur, Şifa Yayınevi, İstanbul 2013.
• İbn Abdirrefî‘, Ebû İshak İbrahim b. Hasan b. Abdurrefî‘ (733/1332), Mu’înu’l-Hukkâm ala’l- Kadâyâ ve’l-Ahkâm, Dâru’l-Ğarbi’l-İslâmî, Tunus 2011.