Geleneksel Türk Dini’ndeki ‘Ana / Dişil Ruhlar’a Mitolojik Açıdan Bakış

Yıl 2013, Sayı: 1, 105 - 134, 01.05.2013

Mehmet Alparslan Küçük

Öz

Her şeyin bir ruhu/iyesi olduğu inancı, Geleneksel Türk Dini’nde ortak bir inançtır. Bu inanç çerçevesinde de Türklerde Yer-Sub, atalar ve ölüm kültü gibi çeşitli kültler oluşmuştur. Geleneksel Türk Dini’ne mensup Türkler’in ruh anlayışında düalizm görülmekte ve bu düalizm (iyi-kötü savaşı) mitolojide de yer almaktadır. İyi-Kötü şeklinde ta-savvur edilen ruhlar, dişil/ana ve erkeksi/ata biçiminde de tasvir edilmişlerdir. Ata ruhlar, yaratıcı ve savaşçı ruhlar olarak tezahür edilirken, Dişil ruhlar ise genel olarak üre-me/çoğalma ve koruyucu gibi özellikleri ile özdeşleşmişler-dir. Ayrıca bu ruhlar görünmeksizin değişkenlik kabiliyetleriyle mekân ve zamanda kılık değiştirerek dolaşabilme özelliğine de sahiptirler. Makalemizde dişil ruhlar ve onların mitolojik özellikleri konu edilmiştir. Bu bağlamda Geleneksel Türk Dini, mit ve ruh kavramlarının analizi yapılmış ve Geleneksel Türk Dini’nde ruh anlayışı genel ve kısa biçimde irdelenmiştir. Ardından Türk Mitolojisindeki dişil ruhlar konu edilmiş ve özelliklerinden bahsedilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Geleneksel Türk dini, ruh, mit-mitoloji, dişil ruhlar

Mythological View to ‘Feminine Spirits’ in Traditional Turkish Religion

Öz

The belief that everything has a soul, a common belief is the traditional religion of Turk. Turks Location-Sub, cults such as the cult of ancestors, and the death has occurred. The Turks have mental concept of dualism and this dualism (the battle of good and evil) is in mythology. Spirits are in the form of male and female of good and bad. Ancestral spirits, creative and warrior spirits. Female spirits are souls such as proliferation and protective. In this article described the female spirits and its mythical features. Traditional Turkish Religion, Myth and Spirit of concepts were examined. Mental understanding of the traditional religion of the Turkish public and discussed briefly. Then, the features described and discussed Turkish Mythology female spirits. In the conclusion the article was made an overall assessment.

Anahtar Kelimeler

Traditional Turkish religion, spirit, myth-mythology, feminine spirits