İ‘câzu’l-Kur’ân İlminin Mahiyeti, Tanımı ve Genel Hatlarıyla Tarihsel Süreci

Yıl 2017, Sayı: 9, 191 - 226, 01.05.2017

Mehmet Emin Yurt

Öz

Başlıca Kur’ân ilimlerinden olan İ‘câz, III. (IX.) yüzyılın başlarından itibaren üzerinde önemle durulan bir konu olarak ortaya çıkmıştır. Bu ilim, “Kur’ân’ın Allah kelâmı olup olmaması” gibi temel bir meseleyi merkeze almaktadır. Bu mesele ise nübüvvetin en başından itibaren, “Kur’ân’ın bir beşer sözü olarak peygambere ait olabileceği, Allah kelâmı olamayacağı” şeklinde, müşrikler tarafından sıklıkla gündeme getirilmiş iddiaların başında gelmektedir. Dolayısıyla İ‘câzu’l-Kur’ân konusu, her ne kadar sonraki asırlarda bir ilim hüviyetinde ortaya çıkmış olsa da onun temel dinamiklerini oluşturan esas argümanların kaynağını, vahyin başlangıcına kadar götürmek mümkündür. Bu ilim, esas aldığı temel meselelerin öneminden ötürü, başlangıcından günümüze kadar âlimlerin ilgi odağı olmuş ve bu konuda pek çok görüş ortaya konulmuştur. Biz de bu çalışmamızda, öncelikle meselenin mahiyeti, dayandığı temel argümanları izah edecek ve bu konuda beyân edilen görüşlerden bazılarını genel hatlarıyla açıklamaya gayret edeceğiz. Bu çalışmanın, i‘câz konusunda akademik çalışma yapmak isteyenlere bir zemin sunmasını, ayrıca bu konu hakkında bilgi sahibi olmak isteyenlere de fayda sağlamasını umuyoruz.

Anahtar Kelimeler

Kur’ân, i‘câz, tehaddî, sarfe, belâgat, fesâhat.

The Nature of Science of Ijaz al-Quran, Its Definition and Baselines of Its Historical Process

Öz

As one of the main sciences of Quran, ijaz has emerged in the beginning of 3rdAH/9th AD century as an important subject. This science puts that question to the center: “is the Quran word of God or not?” From the very beginning of prophethood of Muhammad, this issue frequently asked by polytheists because one of their main arguments was that “because the prophet is a human the Quran could only be word of a human, that is why, it cannot be word of God.” Therefore, even though the subject of ijaz-ul Quran has emerged as a form of science in the later centuries, it is possible to trace its main dynamics back to the beginning of the revelation. Because the importance of this science’s main issues, from its beginning to today it was center of attraction of scholars, and numerous views have emerged on this subject. In this study, primarily, we are going to try to clarify subject’s nature and its main arguments, and we are going to explain some previous views on this issue without going into detail. We hope this study set the stage for who wants to do academic researches on ijaz, and we also hope it will help to researchers who want to be informed in this issue.

Anahtar Kelimeler

Quran, ijaz, tahaddi, sarfe, balaghat, fasahat.