YAPAY ZEKA VE DENETİM ALANINDA YAYINLANAN ÇALIŞMALARIN BİBLİYOMETRİK ANALİZİ

Yıl 2024, Sayı: 5, 1 - 17

Yasemin Kaya

Öz

Muhasebe ve denetim uygulamalarında bilgisayar yazılımları ve uygulamaları yapay zekâ sayesinde hızla gelişmektedir. Yapay zekânın muhasebe denetiminde bilgiye ulaşmayı kolaylaştırmış ve hızlandırmıştır. Bu doğrultuda yapay zekâ ile teknolojik gelişmeler muhasebe ve denetim alanının yeniden ele alınmasını sağlayacaktır. Gerek muhasebe yazılımları gerekse denetim alanında işlerin daha hızlı ve hatasız yapılmasını sağlayan teknoloji, denetim sürecini etkileyecektir. Bu etkilenme ile muhasebe denetiminde finansal bilgilerin doğru ve güvenilir olması, güvence veren bilgilerin yapay zekâ sistemleriyle yapılabilmesi doğruluğu, gerçeğe uygunluğu ve diğer denetimin faydalarını beraberinde getirecektir. Bu doğrultuda çalışmanın amacı yapay zekânın denetim alanına nasıl yansıdığını ve etkilerini incelemektir. Çalışmanın bir diğer amacı ise denetim alanında yapılmış yapay zekâ çalışmalarının güncel durumunu ortaya koymak ve literatüre katkı sağlamaktır. Çalışmada denetim alanına etki eden teknolojik gelişmelerin ortaya çıkmasıyla yapay zekânın uygulama alanının çeşitlendiği ve son yıllarda giderek ilgili alana etki ettiği görülmüştür. Denetim ve yapay zekâ alanında yapılan ulusal ve uluslararası akademik çalışmalar incelenmiştir. Uluslararası alan yazına yönelik en kapsamlı veri tabanlarından biri olan Web of Science (WOS) veri tabanından elde edilen araştırmalar incelenmiştir. Çalışmada yapay zekânın denetim çalışmalarına etkisi ve güncel durumunu ortaya koymak adına nicel araştırma yöntemlerinden biri olan bibliyometrik analiz yöntemi ile görsel ağ haritalaması kullanılmıştır. Web Of Science veri tabanından “audit” ve “artificial intelligence” anahtar kelimelerinin kullanılarak yapılan araştırma neticesinde 1989-2023 yılları arasında toplamda 118 adet çalışma VOSviewer uygulaması ile incelenmiştir. 118 çalışma içerisinde en çok yayın yapan yazarın Vasarhelyi, Miklos A (6), ardından Qasim Amer (3) yayın ile en fazla katkı yapmıştır.Yayın sayısı bakımından en çok makalesi bulunan yazar Vasarhelyi, Miklos A (6 yayın ve 292 atıf)’dir. Ayrıca en fazla yayın yapan ülkelerin Amerika ve Çin olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

yapay zeka, ,denetim, görsel ağ haritalaması

BIOMETRIC ANALYSIS OF STUDIES PUBLISHED IN THE FIELD OF ARTIFICIAL INTELLIGENCE AND AUDITING

Öz

Computer software and applications in accounting and auditing practices are developing rapidly thanks to artificial intelligence. Artificial intelligence has facilitated and accelerated access to information in accounting audits. In this direction, technological developments with artificial intelligence will enable the field of accounting and auditing to be reconsidered. Technology, which enables faster and error-free work in accounting software and auditing, will affect the audit process. With this impact, the accuracy and reliability of financial information in accounting auditing and the ability to provide assurance information with artificial intelligence systems will bring accuracy, truthfulness, and other audit benefits. In this direction, the study aims to examine how artificial intelligence is reflected in the field of auditing and its effects. Another aim of the study is to reveal the current status of artificial intelligence studies
in the field of auditing and to contribute to literature. In the study, it was observed that the application area of artificial intelligence has diversified with the emergence of technological developments affecting the auditing field, which has gradually affected the relevant field in recent years. National and international academic studies in the field of audit and artificial intelligence were analyzed. The studies obtained from the Web of Science (WOS) database, one of the most comprehensive databases for international literature, were analyzed. In the study, bibliometric analysis method, which is one of the quantitative research methods, and visual network mapping were used to reveal the impact and current status of artificial intelligence on audit studies. As a result of the research conducted using the keywords “audit” and “artificial intelligence” from the Web of Science database, a total of 118 studies between 1989-2023 were analyzed with the VOSviewer application.

Anahtar Kelimeler

Artificial Intelligence, Audit, Visual Network Mapping

Kaynakça

• Apalı, A. ve Köse, E. (2018). Denetçilerin yapay zekâya yönelik algılarının denetim kalitesine etkisi üzerine bir araştırma. Denetişim Dergisi, 26(Ek Sayı), 32-44.
• Bai, G. (2017). Research on the application and influence of auditing artificial intelligence, November, Transactions On Social Science Education And Human Science.
• Ceylan, E. (2021). Muhasebe Alanında Yayımlanan Seçilmiş Beş Dergide 2016-2020 Yılları Arasında Denetim Konusunda Yayımlanmış Makalelerin Bibliyometrik Analiz, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Sayı: 91, 57 – 80.
• Chukwadi, O.L., Echefu, S.C., Boniface, U.U and Victoria, C.N. (2018). Effect of artificial intelligence on the performance of accounting operations among accounting firms in Southeast Nigeria. Asian Journal of Economics, Business And Accounting, 7(2), 1-11.
• Efe, A. (2021). Yapay zekâ algoritmalarının denetim mesleği üzerindeki potansiyel etkileri, Yönetim Bilişim Sistemleri Dergisi, Cilt:8, Sayı: 2, 1-19.
• Gökoğlan, K. ve Karyağdı, N. (2023). Muhasebe ve denetim standartları ile ilgili yapılan çalışmaların görsel ağ haritalama destekli bibliyometrik analiz, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(46), 29-45.
• Han, H., Shiwakoti, R., and Tarvis, R. (2023). Accounting on auditing with blockchain technology and artificial Intelligence: a literature review, International Journal of Accounting Information Systems, Sayı: 48, 1-16.
• Issa, H. Sun, T. and Vasarhelyi, M. A. (2016). Research Ideas for Artificial Intelligence in Auditing: The Formalization of Audit and Workforce Supplementation. Journal of Emerging Technologies in Accounting, 13(2), 1-20.
• Kablan, A. (2018). Endüstri 4.0 ‘nesnelerin interneti’ akıllı işletmeler ve muhasebe denetimi, Süleyman Demirel Üniversitesi iktisadi ve idari bilimler fakültesi dergisi, özel sayı, 1561-1579.
• Karabınar, S. ve Yılmaz, E. (2012). XBAL (genişletilebilir işletme raporlama dili) ve geleneksel finansal raporlama sistemlerdeki sorunların çözümüne katkılar, Journal of Accounting And Faxation Studies, (5),1-24.
• Kokina, J. Devenport, T.H. (2017). The emergence of artificial Intelligence: How automation is changing auditing. Journal Of Emerging Technologies İn Accounting, 14(1), 115-122.
• Kurnaz, N.ve Kaya, Y. (2023). Muhasebe alanında yayınlanan seçilmiş altı derginin 2004- 2023 yılları arasında bağımsız denetim konusunda yayınlanmış makalelerin bibliyometrik analizi, Güncel İşletmecilik Araştırmaları Kitabı, Eğitim Yayınevi.
• Merter, A.K. ve Özer, G. (2023). Yönetim biliminde yapay zekâ kitabı, Nobel Yayıncılık. Omoteso, K. (2012). The application of artificial intelligence in auditing: looking back to the future, Expert Systems with Applications, Sayı:39,849-862.
• Özçelik, M., Dikmen, B. ve Deran, A. (2022). Yapay zekâ kullanımının muhasebe ve denetim süreci üzerine muhtemel etkileri, Kamu Sektöründe Uluslararası Muhasebe ve Denetim Standartları ile Bağımsız Denetim Uygulamalarına İlişkin Güncel Konular ve Araştırmalar, Gazi Kitapevi.
• Özçetin, N. (2022). Muhasebe denetimde yapay zekâ, Uşak Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Fakültesi Dergisi, Vol:2, Issue:1, 29-41.
• Sarıçiçek, R. (2019). Muhasebe alanındaki dönüşüm ve yapay zekâ, 2. Uluslararası İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Kongresi Bildiri Kitabı (S. 1092-1099), İstanbul Kitapevi Yayınları.
• Serçemeli, M. (2018). Muhasebe ve denetim mesleklerinin dijital dönüşümünde yapay zekâ, Journal Turkish Studies, December,39,369-386.
• Solak, B. ve Faydalı, F. (2023). Denetim literatüründe dünya çapında eğilimler: bibliyometrik bir analiz, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 25 (özel sayı), 249-284.
• Sun, J. ve Yuan, B. Z. (2020). Mapping of the world rice research: A bibliometric analysis of top papers during 2008–2018. Annals of Library and Information Studies (ALIS), 67(1), 55-66.
• Şen, İ.ve Terzi,S.(2022). Yapay zekâ ve dijital muhasebe trendlerinde muhasebe eğitimine ilişkin öneriler. Journal Of Business In The Digital Age, Vol.5, ıssue.2, 106-113.
• Taş, O. ve Mert, H. (2019). Denetimde yapay zekâ uygulaması, Pressacademia Procedia. Global Business Research Congress, May.30-31, Turkiye, İstanbul, Volume 9, 65-68.
• Üçoğlu, D. (2020). Yapay zekâ teknolojisinin muhasebe mesleğine ve eğitimine etkileri. Press Academia Procedia,11(1),16-21.
• Varol, N. (2023). Dijital dönüşüm ve yapay zekâ: muhasebenin ve denetimin geleceği. Denetim ve güvence hizmetleri dergisi, 3(2), 163-184.
• Yücel, G. ve Adiloğlu, B. (2019). Dijitalleşme- yapay zekâ ve muhasebe beklentiler, Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi, Temmuz (17), 47-60.
• Yeşilçelebi, G., Altunel, M. ve Selimoğlu, S. (2022). Covid-19 sürecinde denetim alanında yayınlanan makalelerin görsel haritalama tekniği ile bibliyometrik analizi:2020-2022 yılları örneği, Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt:23, Sayı:4, 276- 305.
• Zemankova, A. (2019). Artificial intelligence in audit and accounting: Development, current trends, opportunities, and threats – Literature review [Tam Metin Bildiri]. 2019 International Conference on Control, Artificial Intelligence, Robotics & Optimization (ICCAIRO) içinde (ss.148-154), Majorca Island, Spain.
• Zhang, C., Cho, S. and Vasarhelyi, M. (2022). Explainable artificial intelligence (XAI) in auditing. İnternational Journal of Accounting İnformation Systems, Sayı: 46, 1-22.