The Evaluation of the Characters on Adalet Ağaoğlu’s, Stories Based on ‘Absolutist Tone’

Yıl 2022, , 193 - 207, 31.05.2022

İsmail Süphandağı

https://doi.org/10.54600/igdirsosbilder.1076225

Öz

The stories written by Adalet Ağaoğlu are based on a highly mediated fictional basis. The similarities and dissimilarities of almost all of the characters in his stories are shown with meticulous distinctions. It can be said that among these characters, there are clearly prominent ones. The common feature of these characters is that they seem to display attitudes based on certain knowledge and belief. At the same time, it is seen that in their human interactions they ignore the possibility that they might be wrong and their interlocutors are possibly on the right side. Characters with a largely absolutist way of thinking do not consider their interlocutor's possible rightness either at the level of consciousness or action. In many of Ağaoğlu's stories, a special emphasis is placed on the characters exhibiting such attitudes. “An offer submitted for criticism” As 'an offer to be criticized' we can call these types of people, who are included in many stories, as "absolutist characters". Whether in the context of intellectual or everyday relationships, absolutist way of feeling and thinking, revealing human abilities, to feel free can be said to be an obstacle. In this study, the common features of the characters who display an absolutist stance in Ağaoğlu's stories will be emphasized, and the intellectual anatomy of these characters that tumbling human sensitivity will be tried to be explained.

Anahtar Kelimeler

Adalet Ağaoğlu, Story, Character, Absolutist tone

Adalet Ağaoğlu’nun Öykülerindeki Karakterlerin ‘Mutlakçı Dil’ Üzerinden Değerlendirilmesi

Öz

Adalet Ağaoğlu’nun öyküleri, dolayımı yüksek düzeyde sağlanmış kurgusal temele dayanırlar. Öykülerinde yer alan karakterlerin hemen hepsinin birbirine benzeyen ve benzemeyen biricik yanları titiz ayrımlarla gösterilmiştir. Bu karakterler içinde açık biçimde öne çıkarılanların olduğu söylenebilir. Bunların ortak vasfı ise kesin bilgi ve inanca yaslanmış tavırları sergiler görünmeleridir. En azından insan ilişkilerinde kendilerinin muhtemel bir yanlışlık ve muhataplarının ise muhtemel bir haklılık içinde bulunma durumlarını gözden ırak tuttukları görülür. Büyük ölçüde mutlakçı bir düşünüş biçimine sahip olan karakterlerce, muhatabın muhtemel haklılığı ne bilinç ne de eylem düzeyinde göz önüne alınır. Ağaoğlu’nun birçok öyküsünde, bu gibi tavırları sergileyen karakterler üzerinde bilhassa durulur. “Tenkide arz edilmiş bir teklif” olarak birçok öyküde yer verilen bu tip kişileri “mutlakçı karakter”ler olarak adlandırabiliriz. İster düşünsel bağlamda isterse günlük ilişkiler bağlamında olsun, mutklakçı duyuş ve düşünüş biçiminin, insan yeteneklerinin gün yüzüne çıkmasına, insanın kendini özgür hissetmesine engel teşkil ettiği söylenebilir. Çalışmada, Ağaoğlu’nun öykülerinde mutlakçı duruş sergileyen karakterlerin ortak özellikleri üzerinde durulacak, insanî duyarlılığı örseleyen bu karakterlerin düşünsel anatomileri açık edilmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Adalet Ağaoğlu, öykü, karakter, mutlakçı dil

Kaynakça

• Referans1 Ağaoğlu, A. (1985). Göç Temizliği. Remzi Kitabevi.
• Referans2 Ağaoğlu, A. (1996). Geçerken. Yapı Kredi Yayınları.
• Referans3 Ağaoğlu, A. (2008). Göç Temizliği. (2. Baskı). İş Bankası Yayınları.
• Referans4 Ağaoğlu, A. (2015). Sessizliğin İlk Sesi. Everest Yayınları.
• Referans5 Ağaoğlu, A. (2016). Hadi Gidelim. Everest Yayınları.
• Referans6 Boynukara, H. (2002). “Karakter ve Tip”. Hece Dergisi- Türk Romanı Özel Sayısı, 6(65-66-67), 174-187.
• Referans7 Bozkurt, N. (1995). Sanat ve Estetik Kuramları. Sarmal Yayınevi.
• Referans8 Coşkun, B. (2013). “Adalet Ağaoğlu’nun Hikâyelerinde Bir Eleştiri Vasıtası Olarak İroni”. TAED, (49), 145-170.
• Referans9 Ecevit, Y. (2012). Türk Romanında Postmodern Açılımlar. İletişim Yayınları.
• Referans10 Forster, E. M. (1985). Roman Sanatı. (Ü. Aytur, Çev.). Adam Yayınları.
• Referans11 Kaplan, M. (1985). Tip Tahlilleri. Dergâh Yayınları.
• Referans12 Kılıto, A. (2009). Araplar ve Hikâye Anlatma Sanatı: Tuhaf Bir Aşinalık. (S. Baloğlu, Çev.). Vakıfbank Kültür Yayınları.
• Referans13 Kuçuradi, İ. (2016). Nietzsche ve İnsan. Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları.
• Referans14 Kuçuradi, İ. (2020). İnsan ve Değerleri. Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları.
• Referans15 Kundera, M. (1989). Roman Sanatı. (İ. Yerguz, Çev.). Afa Yayınları.
• Referans16 Senemoğlu, O. (2016). “Antik Yunan Siyasal Düşünüşünde İnsan Doğası ve Toplum Anlayışı: Platon ve Aristoteles”. İnsan&İnsan, 3(10), 42-63.
• Referans17 Süphandağı, İ. (2020). “Adalet Ağaoğlu’nun Öykülerinde “İnsan””. Hece-Öykü Dergisi, (102), 88-95.
• Referans18 Süphandağı, İsmail (2021), “Mutlakçı Dil Etrafında Birkaç Söz”, Nida Dergisi, Sayı: 201, s. 34-37.
• Referans19 Şengül, Mehmet Bakır (2010), “Romanda Mekân Kavramı”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(11), s. 528-538.
• Referans20 Tanpınar, Ahmet Hamdi (1992), Edebiyat Üzerine Makaleler, Dergâh Yayınları.
• Referans21 Uğurlu, S. B. (2021). “Semih Gümüş’ün Eleştirmen Olarak Portresi”. Sosyal Aratırmalar Dergisi, 7(32), 199-218.
• Referans22 Uğurulu, S. B. (2003). Adalet Ağaoğlu’nun Hayatı, Roman ve Hikâyeleri Üzerine Bir Araştırma. (Yayınlanmamış Doktora tezi). YYÜ.
• Referans23 Van Dick, Teun A. (2019), İdeoloji, Çev: Ayşe Demir, Hece Yayınları.
• Referans24 Yalsızuçanlar, S. (2002). “Psikolojik Roman”. Hece Dergisi- Türk Romanı Özel Sayısı, 6(65-66-67), 470-480.