Content Analysis of Research on Women Journalists in Turkey

Yıl 2023, , 503 - 519, 27.10.2023

İkram Alpsoy , Ragıp Bingöl

https://doi.org/10.54600/igdirsosbilder.1314767

Öz

The aim of the research is to examine the studies on women journalists in the national literature until 17.02.2023 in terms of criteria such as genre, year, language of publication, quality, data collection method, keywords and distribution dimensions on the basis of field. In the research, a total of thirty-eight (38) studies consisting of articles and theses about women journalists were evaluated. Content analysis technique, which is one of the qualitative research methods, was used in the research. According to the findings obtained as a result of the study, the studies related to female journalists practicing journalism are mostly handled in the type of articles, only the Turkish language is used as the language used in the texts, most of the studies are qualitative research, interviews are used the most in the data collection technique, the most It has been determined that studies have been conducted in the field of communication, the most used keywords are female journalist, female journalists/journalism, women/s, gender/roles and press/media, and most of the studies were conducted between 2016-2022. In the conclusion part of the research, suggestions were made to the researchers who are considering working on the subject of women journalists.

Anahtar Kelimeler

Women Journalists, Content Analysis, Qualitative Research

Türkiye’de Kadın Gazeteciler Üzerine Yapılan Araştırmaların İçerik Analizi

Öz

Araştırmanın amacı, ulusal literatürde kadın gazeteciler üzerine 17.02.2023 tarihine kadar yapılmış çalışmaları tür, yıl, yayınlandığı dil, nitelik, veri toplama metodu, anahtar sözcükler ve alan bazında dağılım boyutları gibi kriterler bakımından incelemektir. Araştırmada kadın gazeteciler ile ilgili makale ve tezlerden oluşan toplam otuz sekiz (38) çalışma değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Araştırmada nitel araştırma yöntemleri arasında yer alan içerik analizi tekniğinden yararlanılmıştır. Çalışma sonucunda elde edilen bulgulara göre, gazetecilik mesleğini icra eden kadın gazetecilerle alakalı çalışmaların en fazla makale türünde ele alındığı, metinlerde kullanılan dil olarak sadece Türkçe dilinin kullanıldığı, çalışmaların büyük bir bölümünün nitel araştırma olarak yapıldığı, veri toplama tekniğinde en çok mülakatın kullanıldığı, en fazla İletişim alanında çalışma yapıldığı, en fazla kullanılan anahtar kelimelerin kadın gazeteci, kadın gazeteciler/gazeteciliği, kadın/lar, toplumsal cinsiyet/roller ve basın/medya olduğu, çalışmaların büyük bir kısmının 2016-2022 yılları arasında yapıldığı saptanmıştır. Araştırmanın sonuç kısmında kadın gazeteciler konusunu çalışmayı düşünen araştırmacılara önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Kadın Gazeteciler, İçerik Analizi, Nitel Araştırma

Kaynakça

• Akıner, N. (2020). Türkiye’de medyanın toplumsal cinsiyeti: medya profesyonellerinin erkek egemen medya yapısına dair algıları. Researcher: Social Science Studies, 8(2), 40-61.
• Alakent, B. (2021). Türk basınında kadın gazetecilerin istihdamında karşılaşılan sorunlar. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Arel Üniversitesi.
• Alemdar, K. (1981). Türkiye’de çağdaş haberleşmenin tarihsel kökenleri. A.İ.T.A Yayınları.
• Almaz, F. (2021). Türkiye’de iş ahlakı ve iş etiği üzerine yapılmış lisansüstü tezlerin analizi: sistematik derlemeye dayalı nitel bir araştırma. İş Ahlakı Dergisi, 14(2), 329-363.
• Alpsoy, İ. (2016). Erzurum yerel ve yaygın basın kuruluşlarında çalışan kadın gazeteciler üzerine bir alan araştırması. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Atatürk Üniversitesi.
• Arık, E. (2013). Sosyal medyada mahremiyet görünümleri. A. Büyükaslan ve A.M. Kırık (Ed.), Sosyal Medya Araştırmaları I, (s.103-132) içinde. Çizgi Yayınları.
• Asker, A. (1990). Türk basınında kadın gazeteciler. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Asker, A. (1991). Kadın gazeteciler. Tezler Dizisi: 5. Gazeteciler Cemiyeti Yayınları: 34.
• Atabek, N. ve Dağtaş, E. (1998). Kamuoyu ve iletişim. ETAM A.Ş. Matbaa Tesisleri.
• Avdullahu, A. (2015). Medyada kadın işgücü ve cinsiyetçilik: kosova’daki kadın gazeteciler örneği. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ege Üniversitesi.
• Aybay, Y. (2006). Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde kadın gazetecilerin konumu. Küresel İletişim Dergisi, (1), 1-24.
• Aydoğan, F. (2013). Medyadan yansıyanlar. Beta Basım Yayım Dağıtım.
• Aytaç, B. (2003). The question of women in the works of Selma Riza and May Ziadeh, orient am scheideweg, Verlag Dr. Kovac, M. Tamcke (Edt.by.), s.309-319
• Aziz, A. (2010). İletişime giriş. Hiperlink Yayınları.
• Bakırcı, F. (2013). Modern Türkiye’nin oluşumunda Tanzimat Dönemi kadın gazeteci ve yazarların rolü (1839-1918). [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Atatürk Üniversitesi.
• Balcı, F. ve Gergin, N. (2008). Medya ve çocuk: medyadaki şiddetin çocuklara etkisi. Y. Giritli İnceoğlu ve N. Akıner (Ed.), Medya ve çocuk rehberi (145-170) içinde. Eğitim Kitabevi.
• Balta Peltekoğlu, Z. F. (1988). Cumhuriyet döneminde Türk basınında kadın gazeteciler. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Battal, F. ve Seyrek, E. (2022). Türkiye’de etik liderlik ve etik kodlar üzerine yapılan lisansüstü tezlerin analizi: Sistematik incelemeye yönelik nitel çalışma. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 13(36), 1170-1185.
• Besler, S. ve Oruç, İ. (2010). Türkiye’de ve yazılı basında kadın yöneticiler. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 17-38.
• Bilecen, N. S. (2020). Yerel basında kadın çalışanların konumu ve sorunları: Giresun yerel basın örneği. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 12(22), 159-172.
• Chomsky, N. ve Herman, E. S. (1998). Medya halka nasıl evet dedirtir: Kitle iletişim araçlarının ekonomi politiği, (B. Akyoldaş, T. Han ve M. Çetin, Çev.). Minerva Yayınları.
• Çalışır, G. (2003). Ulusal basında düşünce yazarı kadın gazeteciler. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Anadolu Üniversitesi.
• Çilingir, A. (2017). İletişim alanında içerik analizi yöntemi kullanılarak yapılan yüksek lisans ve doktora tezleri üzerine bir inceleme. Erciyes İletişim Dergisi “akademia”, 5(1), 148-160.
• Çoban, S. (2007). Eleştirel Bir Bakışla “Kamu Hizmeti Yayıncılığı. C. Bilgili ve N. Tan Akbulut (Ed.), Medya Eleştirileri 2007 “Gerçeğin Dışındakiler” (s.137-161) içinde. Beta Yayınevi.
• Delano A. (2003). Women Journalists: what’s the difference. Journalism Studies 4/2. 273-286.
• Demir, H. (2020). Toplumsal cinsiyet rollerinin kadın gazetecilerin algı ve haber üretim pratiğine etkisi: Gaziantep ili örneği. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gaziantep Üniversitesi.
• Dinç, E. S. (2019). Türk spor medyasında kadın gazetecilere yönelik cinsiyet ayrımcılığı. Spor Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(1), 97-112.
• Erdem, C. (2018). Medya okuryazarlığı araştırmalarında eğilimler: Lisansüstü tezlere bir içerik. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 11(4), 693-717.
• Eyyuboğlu, H. (2010). Basında kadın. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Geçer, E. (2013). Medya ve popüler kültür: diziler, televizyon ve toplum. Metamorfoz.
• Gezgin, S. (2003). Gazeteciliğin ve Türk yazılı basınının kısa tarihsel perspektifi (Bölüm 1). İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Hakemli Dergisi, 0(18), 11-22.
• Girgin, A. (2009). Türkiye’de yerel basınç. Der Yayınları.
• Gönenç, A.Y. (2013). Günümüz Türkiye’sinde kadın gazeteciler. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (17), 23-30.
• Gönenç, E. Ö. (2003). Siyasal yaşamın belirlenmesinde kitle iletişim araçlarının rolü. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (17), 24-41.
• Habermas, J. (2010). Kamusallığın yapısal dönüşümü, (T. Bora ve M. Sancar, Çev.). İletişim Yayınları. Ilgaz Büyükbaykal, C. (2007). Medyada kadın olgusu. İletişim Fakültesi Dergisi, 0(28), 19-30.
• Işık, M. ( 2005 ). Kitle iletişim teorilerine giriş. (2. Baskı). Eğitim Kitabevi.
• Işıkay, Ç. ve Taslak, S. (2011). İşyeri nezaketsizliği: ulusal literatür üzerine bir içerik analizi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 18(39), 521-552.
• İnceoğlu, İ. (2000). Siyasi gündeme toplumsal cinsiyet boyutu katmak: türkçe gazetelerde kadın köşe yazarları üzerine bir çalışma (1999-2000). [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
• Karaduman, M. (2017). Yerel medya çalışanlarının eğitim düzeyleri ve mesleki yeterlilikleri: Antalya örneği. Akdeniz İletişim Dergisi, 0(28), 284-301.
• Karaman, D. (2006). Türk basınında kadın gazetecilerin yönetim kademelerinde temsili. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Karasar, N. (2018). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar, ilkeler, teknikler. (33. Baskı). Nobel Yayın Dağıtım. Kılıç, A. (2013). Türk basınında kadın gazetecilerin yönetim ve üretim kademelerindeki konumu. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Kırımlı, Y. (1988). Sarı basın kartı sahibi kadın gazetecilerin sosyo-ekonomik kültürel yapıları. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Maltepe Üniversitesi.
• Kızılca, F. K. ve Karagöz Kızılca, G. (2018). Türkiye’de iletişimciler ve preker emek: Gözden kaçmış bir veri tabanından bulgular. Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi, 29(9), 9-30.
• Kiraz Demir, S. (2020). Siberfeminizm çerçevesinde yeni medyada kadın gazeteciler üzerine bir araştırma. Kadın/Woman 2000 Kadın Araştırmaları Dergisi, 23(1), 133-154.
• Koloğlu, H. (2019). Yerel yazılı basında çalışan kadın gazetecilere yönelik mobbing ve mücadele yöntemleri: Antalya örneği. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Akdeniz Üniversitesi.
• KSGM (2006). Kadın istihdamını geliştirme projesi, kadının statüsü ve sorunları genel müdürlüğü. Ankara. Kuyucu, M. (2013). Medyada kadın olmak: Medya işletmelerinde çalışan kadınların Sorunları. Uluslararası Hakemli Beşeri ve Akademik Bilimler Dergisi, 2(6), 29-62.
• Küçükalkan, Y. ve Demirel, M.B. (2021). Savaşı anlatan kadın muhabirler. Namık Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 3(2), 19-27.
• Maigret, E. (2012). Medya ve İletişim Sosyolojisi. (H. Yücel, Çev.). İletişim Yayınları.
• Nalçaoğlu, Halil (2005). Medya ve toplum ilişkisini anlamak üzere bir çerçeve. S. Alankuş (Ed.). Medya ve Toplum (s.51-64) içinde IPS İletişim Vakfı Yayınları.
• Olgun, E. O. (2017). Medya haberlerinin güven algısı üzerinde etkili olan faktörler: Konya örneği. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Selçuk Üniversitesi.
• Özay, E. N. (2018). Yerel medyada çalışan yönetici kadınlar: Aydın ili örneği. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi.
• Özsoy, S. (2016). Gazeteci adaylarının toplumsal cinsiyet bağlamında spor medyasına bakışı. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (26), 85-102.
• Özsoy, S. Kurt, E. M. ve Tüt, N. D. (2022). Yerel basında kadın çalışanların sorunları. Kritik İletişim Çalışmaları Dergisi, (1), 1-13.
• Sarıgül, A. (2023). Sosyal medya ve örgütsel eylemler. M. Avcı ve E. Kara (Ed.), Birey Örgüt ve Toplum (s. 15-26) içinde. Eğitim Yayınevi.
• Sarışın, M. (2020). Medya sektöründe çalışan kadınların konumu ve yaşadıkları zorluklar: Ordu yerel medyasında çalışan kadınlar ve ulusal gazete künyelerinin incelenmesi. Marmara Üniversitesi Kadın ve Toplumsal Cinsiyet Araştırmaları Dergisi, 4(1), 16-29.
• Seçkin, G. (2004). Ulusal medyada haber üretim sürecinde çalışan gazetecilerin ekonomik ve sosyal statüsü üzerine bir alan araştırması. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Seyrek, E. (2023). Türkiye’de işe gömülmüşlük üzerine yapılan araştırmaların içerik analizi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (32), 186-208.
• Şahin Kıralp, F. S. ve Asit, G. (2017). Kadın gazetecilerde mesleki tükenmişlik ve yaşam doyumu. Mediterranean Journal of Humanities, 7(1), 289-298.
• Şen, Ö. (2019). Medya çalışanı kadınlarda güç mesafesi ve toplumsal cinsiyet rolleri algısı açısından cam tavan engelleri. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Tekvar, S. O. (2016). Kadın gazeteci olmak: uçan haber “kadın ve medya” özel sayısının incelenmesi. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(2), 435-445.
• Tokgöz, O. (1987). Temel gazetecilik. Ankara Üniversitesi Basın Yayın Yüksekokulu Yayınları.
• Tufan-Tanrıöver, H. (2000). Medya sektöründe kadın işgücü. Toplum ve Bilim, (86), 171-193.
• Tuna, A. B. (2021). Kadın gazetecilerin anlatısında sosyal medyadaki cinsiyetçi dil ve taciz. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Bilgi Üniversitesi.
• Ünal, B. (2020). Türk sinemasında kadın gazeteci imajı: 1940-1980. Kastamonu İletişim Araştırmaları Dergisi, (4), 67-89.
• van Zoonen, L. (2014). Medyaya Feminist Yaklaşımlar. S. İrvan (Der.), Medya Kültür ve Siyaset (s. 365-398) içinde. Pharmakon.
• Yapar Gönenç, A. (2003). Günümüz Türkiye’sinde kadın gazeteciler. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 0(17), 23-29.
• Yaylagül, L. (2006). Kitle iletişim kuramları: Egemen ve eleştirel yaklaşımlar. Dipnot Yayınevi.
• Yazıcı, Ö. (2012). Yerel medyada çalışan kadın gazeteciler ve karşılaştıkları zorluklar: antalya örneği. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Akdeniz Üniversitesi.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. (8. Basım). Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, B. (2015). İçerik çözümlemesi yönteminin tarihsel gelişimi uygulama alanları ve aşamaları. B. Yıldırım (Ed.), İletişim Araştırmalarında Yöntemler (s.105-154) içinde. Literatürk Yayınları.
• Yıldız Kaya, T. (2022). Yerel basında kadın çalışanlara yönelik cinsiyetçi yaklaşım, malatya örneği. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İnönü Üniversitesi.
• Yücebaş, S. (2021). Yerel basında kadın gazeteciler: Gaziantep örneği. İstanbul Arel Üniversitesi İletişim Çalışmaları Dergisi, 9(20), 85-116.