Facilitative Leadership Style: A Scale Development Study

Yıl 2024, , 174 - 196, 15.10.2024

Nazim Çoğaltay , Gülsen Gençdal

https://doi.org/10.54600/igdirsosbilder.1494656

Öz

Leadership is a complex and multifaceted concept. A good leader, equipped with various skills and qualities, brings people together, motivates them, engages in interactions, and guides them toward common goals. Leadership involves continuous learning, adaptation, and personal development processes. In this context, as the rapidly changing needs of the modern world continue to evolve, different leadership styles that can meet these demands are being discussed. The facilitating leadership style, which has been frequently researched lately, is a distilled form of positive leadership behaviors and aims to reconcile contrasting perspectives to reduce conflicts in organizations and enhance more efficient professional relationships among employees. In this context, the primary goal of our research is to develop a psychometric scale that can measure the facilitating leadership style, which is likely to be the subject of research in Turkey. In the analysis of the data obtained from 478 participants consisting of teachers in the study, item analyses were conducted within the scope of exploratory factor analysis (EFA), and as a result, a scale consisting of a total of 21 items with three subscales was obtained. The Cronbach's Alpha reliability coefficient calculated for the reliability of the scale was determined as .97, indicating that the scale is reliable in terms of internal consistency. The final scale structure was also tested with confirmatory factor analysis (CFA) and evidence of construct validity was reported. All analyses revealed that the developed "Facilitating Leadership Scale" in the research is a valid and reliable data collection tool.

Anahtar Kelimeler

Leadership, Leadership style, Facilitative Leadership

Kolaylaştırıcı Liderlik Stili: Bir Ölçek Geliştirme Çalışması

Öz

Liderlik karmaşık ve çok yönlü bir konsepttir. İyi bir lider, çeşitli beceri ve özelliklere sahip olarak, insanları bir araya getirir, motive eder, etkileşimde bulunur ve ortak hedeflere ulaşmak için yönlendirir. Liderlik, sürekli öğrenme, adaptasyon ve kişisel gelişim süreçlerini içerir. Bu bağlamda her geçen gün modern dünyanın hızlı değişimlerine bağlı olarak gelişen ihtiyaçları karşılayabilecek farklı liderlik tarzlarından söz edilmeye başlanmıştır. Kolaylaştırıcı liderlik tarzı olumlu liderlik davranışlarının damıtılmış hali olup, örgütlerde çatışmayı azaltmaya ve çalışanlar arasında daha verimli profesyonel ilişkileri geliştirmeye yardımcı olmak için birbirine zıt bakış açılarını da birleştirmeye çalışan bir liderlik tarzıdır. Bu bağlamda araştırmamızın temel amacı, Türkiye’de araştırmalara konu olması muhtemel olan kolaylaştırıcı liderlik tarzını ölçmeyi başaran psikometrik bir ölçek geliştirmektir. Araştırmada 478 katılımcıdan elde edilen verilerin çözümlenmesinde açımlayıcı faktör analizi (AFA) kapsamında madde analizleri gerçekleştirilmiş ve üç alt boyuttan oluşan toplam 21 maddelik bir ölçek elde edilmiştir. Ölçeğin güvenirliği için hesaplanan Cronbach Alfa iç tutarlık katsayısı .97 olarak belirlenmiş ve bu değer de ölçeğin iç tutarlık bağlamında güvenilir olduğunu ortaya koymuştur. Nihai olarak elde edilen ölçek yapısı doğrulayıcı faktör analizi (DFA) ile de test edilmiş ve yapı geçerliliğine ilişkin kanıtlar raporlanmıştır. Tüm analizler sonucunda araştırmada geliştirilen “Kolaylaştırıcı Liderlik Ölçeğinin” geçerli, güvenilir bir veri toplama aracı olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Liderlik, Liderlik stili, Kolaylaştırıcı Liderlik

Etik Beyan

Etik kurulu raporu dosya olarak yüklenmiştir.

Kaynakça

• Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S., Yıldırım, E. (2007). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Sakarya Yayıncılık, 226.
• Argyris, C. (1991). Teaching smart people how to learn. Harvard Business Review, 69(3), 99–109.
• Aydoğdu, F. (2023). AVE ve CR hesaplama. Fuat Aydoğdu Resmi Web Sitesi. https://www.fuataydogdu.com/avecr
• Ayupp, K., Anandan, P. (2008, July). Learning organization: Exploring employee perception. ICFAI Journal of Organizational Behavior, 7(3), 22–33.
• Bayraktar, V. H. (2015). Sınıf yönetiminde öğrenci motivasyonu ve motivasyonu etkileyen etmenler. Electronic Turkish Studies, 10(3). htpps:/dxdoi./10.7827/Turkish Studies/7788
• Bennis, W. (2003). On becoming a leader. USA: Basic Books
• Bens, I. (2006). Facilitating to lead: Leadership strategies for networked world. San Francisco, CA: Jossey-Bass.
• Bens, I. (2007, July–August). The ten essential processes of facilitative leaders. Global Business and Organizational Excellence, 26(5), 38–56. https://doi.org/10.1002/joe.20163
• Blase, J., ve Blase, J. (1996). The micropolitical orientation of facilitative school principals and its effects on teachers' sense of empowerment. Journal of Educational Administration, 35(2), 138-164. https://doi.org/10.1108/09578239710161777.
• Breshears, E. (2012). Facilitative leadership in social work practice. Springer Publishing Company.
• Brown, M. E., & Trevino, L. K. (2006). Ethical leadership: A review and future directions. The Leadership Quarterly, 17, 595–616.
• Byrne, B. M. (1994). Structural equation modeling with EQS and EQS/Windows: Basic concepts, applications, and programming. Sage: Thousand Oaks, CA
• Burns, J. M. (1978). Leadership. Harper & Row, New York, NY.
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör analizi: Temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Kuram ve uygulamada eğitim yönetimi, 32(32), 470-483.
• Büyüköztürk, Ş.(2006). Sosyal bilimler için veri analizi: istatistik, araştırma deseni spss uygulamaları ve yorum. Pegem A Yayıncılık
• Büyüköztürk, Ş. (2008). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (9. basım). Ankara: Pegem Yayınevi
• Carter, L. ( 2022) Is facilitative leadership an underrated leadership style? https://louiscarter-com.translate.goog/facilitativeleadershipstyle/?_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=tr&_x_tr_hl=tr&_x_tr_pto=sc. (Erişim tarihi 21.02.2023.)
• Christensen, I. (2024). Understanding tradeoffs in the institutional design and leadership of collaborative governance. Public Performance & Management Review, 47(2), 263-290.
• Comrey, A.L., Lee, H.B. (1992). A First course in factor analysis (Second Ed.). Lawrence Erlbaum Associates, Publishers, Hillsdale, New Jersey.
• Conley, D. T., Goldman, P. (1994). Facilitative Leadership: How Principals Lead without Dominating. OSSC Bulletin, 37(9), 9.
• Covey, S. (2018). How to Be a Facilitative Leader. https://www.emersonhc.com/change-management/how-to-be-a-facilitative-leader. (Erişim tarihi: 28.12.2022.)
• Cufaude, J. (2018). Kolaylaştırıcı liderlik sanatı: başkalarının katkılarını en üst düzeye çıkarmak, https://thesystemsthinker.com/the-art-of-facilitative-leadership-maximizing-otherscontributions/#:~:text=Facilitative%20leaders%20focus%20on%20building,more%20productive%20in%20the%20future. (Erişim tarihi: 28.12.2022)
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., ve Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları. Pegem Akademi.
• Dunlap, DM ve Goldman, P. (1991). Rethinking power in Schools. Educational Administration Quarterly, , 27 (1), 5-29. https://doi.org/10.1177/0013161X91027001002
• Durljanova, M. 2020. Facilitation as a leadership style. https://www.trainerslibrary.org/facilitation-as-a-leadership-style/ (Erişim tarihi: 28.12.2022)
• Erginer, A. (2020). Kolaylaştırıcı Liderlik. Liderlik kuram, Araştırma, Uygulama. Editör: Kürşad Yılmaz. Pegem Akademi.
• Erkorkmaz, Ü., Etikan, İ., Demir, O., Özdamar, K. ve Sanisoğlu, Y. (2013). Doğrulayıcı faktör analizi ve uyum indeksleri (Derleme) [Confirmatory factor analysis and fit indices: Review]. Türkiye Klinikleri Tıp Bilimleri Dergisi, 33(1), 210–223.
• Fidan, Y. (2011). Yönetimden yönetişime: Kavramsal bir bakış. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1).5-10.
• Fiedler, F. E. (1967). A theory of leadership effectiveness. New York: McGraw-Hill.
• Fornell, C., & Larcker, D. F. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of Marketing Research, 18(1), 39-50.
• Fry, L. W. (2003). Toward a theory of spiritual leadership. The Leadership Quarterly, 14, 693–727.
• George, D. ve Mallery, P. (2001). SPSS for Windows step by step: A simple Guide and reference. Needham Heights: Allyn ve Bacon.
• Goldman, P., Dunlap, D. M., Conley, D. T. (1993). Facilitative power and nonstandardized solutions to school site restructuring. Educational Administration Quarterly, 29(1), 69-92. https://doi.org/10.1177/0013161X93029001005
• Gök, B. (2020). Yönetim Kurulunun Itibarı, Orgütsel Imaj ve Orgütsel Faaliyetlerden Etkilenen Tarafların Aidiyeti Ilişkisini Incelemeye Yönelik Bir Araştırma (Doctoral dissertation, Bursa Uludag University (Turkey)).
• Greenleaf, R. K. (2002). Essentials of servant leadership in focus on leadership. New York: Wiley.
• Gronn, P. (2006). The significance of distributed leadership. Educational Leadership Research, 7, 160–172.
• Gürkan, G. Ç. (2006). Örgütsel bağlılık: Örgütsel iklimin örgütsel bağlılık üzerindeki etkisi ve Trakya Üniversitesi'nde örgüt iklimi ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkinin araştırılması.
• Hause, R. J. (1971). A path-goal theory effectiveness. Administrative Science Quarterly, 16, 321–328.
• Hensey, M. (1999). The why and how of facilitative leadership. Journal of Management in Engineering, 15(3), 43-46. https://doi.org/10.1061/(ASCE)0742-597X(1999)15:3(43)
• Hersey, P., & Blanchard, H. K. (1972). Management of organization behavior. Englewood Cliffs, NY: Prentice-Hall.
• Hinings, C. R., Thibault, L., Slack, T., Kikulis, L. M. (1996). Values and organizational structure. Human Relations, 49(1), 885-917.
• Hord, S. M. (1992). Facilitative Leadership: The Imperative for Change.
• Jenkins, J, & Jenkins, M. (2006). The 9 disciplines of a facilitator: Leading groups by transforming yourself. San Francisco, CA: Jossey-Bass.
• Johnson, G., Grey, R. (1988, Autumn). Trends in employee attitudes: Employee motivation in high-P. Canadian Business Review, 15(3), 26.
• Kalaycı, Ş. (2010). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri (5. Baskı). Asil Yayın Dağıtım.
• Karagöz, Y. & Kösterelioğlu, İ. (2008). İletişim becerileri değerlendirme ölçeğinin faktör analizi metodu ile geliştirilmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi(21)
• Kanaga, M. (2020). A study on the level of ınclusıve leadershıp throughout the global organızatıons. Alochana Chakra Journal. 9(10)302-316
• Kaner, S. (2014). Facilitator's guide to participatory decision-making. John Wiley & Sons.
• Kelloway, E. K. (1998). Using LISREL for structural equation modeling: A researcher's guide. Thousand Oaks, CA, US: Sage Publications, Inc
• McCarthy, D. (2022). https://www-greatleadershipbydan-com.translate.goog/facilitative-leadership?_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=tr&_x_tr_hl=tr&_x_tr_pto=sc#what-is-facilitative-leadership (Erişim tarihi: 29.12.2022)
• Mairami, M. B., Ombugadu, T. J., Olaleye, Y. O. (2020). Assessing the adoption of leadership styles by project managers within construction firms.
• Mohd Som, R., Ismail, I. A., Omar, Z., Alias, S. N., & Asimiran, S. (2023). An assessment of facilitative leadership, communication quality and trust on public-private partnership success. Journal of Asia Business Studies, 17(5), 1042-1066.
• Moore, T. (2004). Facilitative leadership: one approach to empowering staff and other stakeholders. Library Trends, Summer 53(1), 230–223.
• Myers, M. S. (1964). Who are your motivated workers? Harvard Business Review, 22, 73–88.
• Nordick, S., Putney, L. G., Jones, S. H. (2019). The principal's role in developing collective teacher efficacy: a cross-case study of facilitative leadership. Journal of Ethnographic & Qualitative Research, 13(4).
• Northouse, P. G. (2021). Leadership: Theory and practice. Sage publications.
• Öztürk, D. (2022). Örgütleri örgütleyen örgütler: Meta-örgüt yazını üzerine bir derleme. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(2), 376-402.
• Papailiou, A., Coates, J. K., Plateau, C. R., Gilmore, H., & Barker, J. B. (2023). A qualitative analysis of a positive elite parasport performance culture. Adapted physical activity quarterly, 41(1), 9-32.
• Patton, M. Q. (2005). Qualitative Research. New York: John Wiley & Sons, Ltd.
• Rampersad, H. (2004, Winter). Learning and unlearning in accordance with organizational change. Organization Development Journal, 22(4), 43–61.
• Raza, A. (2016). 12 Different types of Leadership Styles. http://www.wisetoast.com/12-different-types-of-leadershipstyles. Erişim Tarihi: 21.12.2022
• Rees, F. (1998). Facilitative Leadership. Facilitator excellence instructor's guide. John Wiley, Sons.
• Remenyi, D. (2001). 2nd European conference on knowledge management, Bled School of Management, Bled, Slovenia, 8-9 November. Kidmore End, Near Reading, UK: Academic Conferences Ltd.
• Said, I. M. (2012). Facilitative leadership and organizational learning: How diminished structural autonomy reduces learning capability. University of Maryland University College.
• Saraste, J. (2018). What is Facilitative Leadership? https://www.grapepeople.com/blog/what-is-facilitative-leadership. Erişim tarihi: 21.02.2023
• Sergiovanni, T. J., & Starratt, R. J. (1988). Supervision: Human perspectives. New York: McGraw-Hill College
• Schermelleh-Engel, K., & Moosbrugger, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Test of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research Online, 8(2), 23-74
• Schwarz, R. (2002). The Skilled Facilitator: A Comprehensive Resource for Consultants, facilitators, Managers, Trainers, and Coaches, New and Revised Edition by Roger Schwarz, Jossey-Bass Publishers.
• Siebens, H. (2007). Facilitating leadership. Antwerp–Apeldoorn, Belgium: Garant Uitgevers.
• Shonk, K., (2024). What Is Facilitative Leadership? https://www.pon.harvard.edu/daily/leadership-skills-daily/what-is-facilitative-leadership/. Erişim Tarihi: 30.07.2024
• Slavin, R. E. (2013). Öğrencileri öğrenmeye motive etmek. G. Yüksel (Çev. Ed.), Eğitim Psikolojisi (284-312). Nobel.
• Stogdill, R. M. (1948). Personal factors associated with leadership: A survey of the literature. Journal of Psychology, 25, 35–71.
• Stogdill, R. M. (1950). Leadership, membership, and organization. Psychological Bulletin, 47, 1–14.
• Straus, D. (2002). How to make collaboration work: powerful ways to build consensus, solve problems, and make decisions. San Francisco, CA: Berrett-Koehler.
• Sudhakar, J. 2018. Be a facılıtator! Facılıtatıon ıs a fascınatıng art . https://www.linkedin.com/pulse/facilitator-facilitation-fascinating-art-ms-jemi-sudhakar (Erişim Tarihi: 28.12.2022.)
• Sultana, A. (2020). Multidimensionality of job performance: An empirical assessment through scale development. Ilkogretim Online - Elementary Education Online, 19(4), 2467-2483. Kasım 20, 2020 tarihinde 327692804 (1).pdf adresinden alındı
• Tavşancıl E. (2010). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Töremen, F., Mengenci, C. ( 2020) Kolaylaştırıcı Liderlik (Facilitative Leadership). Uluslararası Yönetim ve Sosyal Araştırmalar Dergisi. 7(13) 209-218.
• Watun, S., Suharnomo, S., & Masud, F. (2023). Antecedent and consequences of collective safety behavior on shipping and logistics companies. Uncertain Supply Chain Management, 11(4), 1695-1704.
• Van Maasakkers, M., Duijn, M., & Kastens, B. (2014). Participatory approaches and the role of facilitative leadership. Risk-informed management of European river basins, 295-319.
• Webber, S. (2002). Leadership and trust facilitating cross-functional team success. The Journal of Management Development, 21(3/4), 201. https://doi.org/10.1108/02621710210420273
• Yurdagül, H. (2005). Ölçek Geliştirme Çalışmalarında Kapsam Geçerlik İndeksinin Kullanımı. 14. Eğitim Bilimleri Kongresi, Pamukkale Üniversitesi, Denizli