NESNE İLİŞKİLERİ KURAMINA GÖRE NAHİD SIRRI ÖRİK’İN “EVE DÜŞEN YILDIRIM” ADLI HİKÂYESİNDEKİ KİŞİLERİN BENLİK GELİŞİMLERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2021, Sayı: 27, 347 - 370, 31.07.2021

Ayhan Bulut

Öz

Nesne İlişkileri Kuramcıları, Freud’un kişilik kuramını dürtü kavramı üzerine temellendirmesini yetersiz bularak kişilik kuramlarını bebek ve nesne arasındaki ilişki üzerine inşa ederler. İlk nesnenin anne olduğunu iddia edip anne ve bebek arasındaki ilişkilerin mahiyetinin, bebeğin benlik ve zihinsel gelişimini doğrudan etkilediğini savunan kuramcılar, bebeğin gelişim evresini paranoid-şizoid konum ve depresif konum olarak ikiye ayırıp kötücül haset, kıskançlık gibi duyguların doğuştan getirildiğine ve bilinçaltında mevcut olduğuna dikkat çekerler. Türk edebiyatında kötücül kahraman yaratmadaki başarısıyla tanınan Nahit Sırrı Örik , “Eve Düşen Yıldırım” hikâyesinin de merkezine kötücül duygularla hareket eden kişileri yerleştirir. Bu durum, hikâyedeki kişilerin davranışlarının benlik geliştirme çerçevesinde yorumlanmasını, söz konusu davranışların kökeninde yatan psikolojik temellerin bulunmasını zorunlu hâle getirir. Kişileri eylemleri, bireyleşme yolunda ilk nesne olan anne ile kurulan ilişkilerden hareketle yapılacak açıklamanın önünü açar. Çalışmada Nahit Sırrı Örik’in “Eve Düşen Yıldırım” isimli hikâyesindeki kişiler, Nesne İlişkileri Kuramı ve bu kuramın öncü isimlerinden biri olan Melaine Klein’in haset, kıskançlık, saldırganlık güdülerine dair fikirleri etrafında, düşünce ve davranışların psikolojik kaynağının ben gelişimi üzerindeki etkisi bağlamında incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Nesne İlişkileri Kuramı, Klein, Haset-Kıskançlık, Benlik, Nesne

Kaynakça

• Ata, Nurullah; “Eve Düşen Yıldırım”, Milliyet, 14 Nisan 1934.
• Craib, Ian; Psikanaliz Nedir?, (Çev. Ali Kılıçoğlu), Say Yay., İstanbul 2008.
• Çelik, Behçet; “Nahid Sırrı Örik’in Romanlarında ‘Kötülük’, Virgül, Mayıs 2001, nu: 41.
• Dirlikyapan, Jale Özata; “Nahit Sırrı Örik’in Öykülerinde Var olamayan Aşklar”, Türkbilig, 2009/18.
• Göka, Erol; Yüksel, Fatih Volkan; Göral, F. Sevinç; “İnsan İlişkilerinde Yansıtmalı Özdeşim”, Türk Psikiyatri Dergisi, 2006, 17(1).
• Gündoğan, Hande; “Nesne İlişkileri Kuramı Çerçevesinden Borderline (Sınır) Kişilik Örgütlenmesine Bakış: Vaka Örneği ile Psikoterapi Sürecinin Yorumlanması”, AYNA Klinik Psikoloji Dergisi, 2016, 3(2).
• Hayta, Akif; “Nesne İlişkileri Kuramı ve Tanrı Tasavvuru Üzerine Eleştirel Bir Değerlendirme”, Değerler Eğitimi Dergisi, C.8, S. 20.
• Kısa, Cihad; “Nesne İlişkileri Kuramı Ve Tanrı Tasavvuru”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İzmir 2013.
• Klein, Melanie; Haset ve Şükran, (Çev. Orhan Koçak, Yavuz Erten) Metis Yay., İstanbul 2011.
• Levend, Agâh Sırrı; “Eve Düşen Yıldırım”, Vakit, 18 Nisan 1934.
• Mitchell, Stephan A.; Psikanalizde İlişkisel Kavramlar, (Çev. Gülenbaht Algaç, İrem Anlı), İstanbul Bilgi Ünv., Yay., İstanbul 2009.
• Münir, Hikmet;, Nahit Sırrı Bey’in Yeni Kitabı, Haber, 12 Nisan 1934.
• Örik, Nahid Sırrı; Eve Düşen Yıldırım, (Yayına Haz., M. Kayahan Özgül, Vahide Bilgi), Oğlak Yay., İstanbul 1998.
• Özeren, Gül Sultan; Akın, Semiha; “Anne-baba bağlanma biçimleri ve kişiler arası ilişkilerin değerlendirilmesi, Bilim Tıp Dergisi, 2016, 2(3).
• Sadullah, Naci; “Eve Düşen Yıldırım”, Zaman, 1 Eylül 1934.
• Taymur, İbrahim; Boratav, Rıza Cumhur; “İçselleştirme, İçealım, İçeatım ve Özdeşim”, Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar-Current Approaches in Psychiatry, 2013;5(3).
• Tura, Saffet Murat; “Önsöz”, Klein, Melanie; Haset ve Şükran, (Çev. Orhan Koçak, Yavuz Erten) Metis Yay., İstanbul 2011, s. 13.
• Volkan, Vamık D.; Psikanaliz Yazıları, (Çev. Birsen Ceyhun, Abdülkadir Çevik), Hekimler Biriliği yay., Ankara 1997.