Öğretmenlerin kültürel sermaye yeterliklerinin örgütsel sosyalleşme düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi

Yıl 2021, Sayı: 28, 416 - 433, 30.10.2021

Metin Toprakçı , Yunus Emre Avcı

Öz

İnsanların kültürlerinden kasıtlı veya kasıtsız edindiği ve hayat tarzına, anlayışına, iş yapma biçimine, hülasa benliğine kattığı her şey kişinin kültürel sermayesini oluşturur. Örgütsel sosyalleşme ise çalışanların örgüte üye olarak katılması için gerekli tutum, davranış ve bilgileri edinme süreci olarak ifade edilebilir. Bu araştırmanın amacı öğretmenlerin kültürel sermaye yeterlik düzeyleri ile örgütsel sosyalleşme düzeyleri arasındaki ilişkiyi incelemektir. İlişkisel tarama modeli ile yapılan araştırmanın örneklemi 2019-2020 eğitim-öğretim yılında Batman ve Siirt il merkezlerinde bulunan okul öncesi, ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapan 468 öğretmenden oluşmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak “Kültürel Sermaye Ölçeği” ve “Örgütsel Sosyalleşme Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen veriler istatistik paket programı ile analiz edilmiştir. Araştırmadaki verilerin analizinde bağımsız örneklem t-testi, betimsel istatistik, korelasyon ve regresyon analizleri kullanılmıştır. Araştırma sonucuna göre öğretmenlerin hem kültürel sermaye yeterlikleri hem de örgütsel sosyalleşme düzeyleri “yüksek” çıkmıştır. Öğretmenlerin kültürel sermaye yeterlik düzeylerinde; eğitim düzeyinde anlamlı fark tespit edilmiştir. Öğretmenlerin örgütsel sosyalleşme düzeylerinde; eğitim düzeyi ve aylık gelire göre anlamlı fark tespit edilmiştir. Öğretmenlerin kültürel sermaye yeterlikleri ile örgütsel sosyalleşmeleri arasında pozitif yönlü orta düzeyde anlamlı ilişki bulunmuştur. Öğretmenlerin kültürel sermaye yeterlikleri örgütsel sosyalleşmeleri üzerinde anlamlı bir yordayıcıdır.

Anahtar Kelimeler

Öğretmen, Kültürel Sermaye, Örgütsel Sosyalleşme.

Kaynakça

• Aksoy, A. ve Enlil, Z. (2011). Kültür ekonomisi envanteri: İstanbul 2010. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Avcı, Y. E. ve Yaşar, M. (2014). Kültürel sermaye ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. International Journal of Social Science Research. 3(1). 65-76.
• Avcı, Y. E. (2015). Öğretmenlerin Kültürel Sermaye Yeterliliklerinin İncelenmesi (Doctoral dissertation, Doktora Tezi). Gaziantep Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı. Gaziantep.
• Aydemir, M. A. (2011). Toplumsal ilişkilerin sosyal sermaye değeri. (Yayımlanmamış doktora tezi). Selçuk Üniversitesi. Konya.
• Balcı, A. (2003). Örgütsel Sosyalleşme: Kuram, Strateji Ve Taktikler. Pegem. Ankara.
• Bourdieu, P. (1977). Cultural reproduction and social reproduction. InJ. Karabel and AH Halsey (Eds.), Power and ideology in education. 487-511.
• Bourdieu, P. (1984). Mais qui a créé les ‘créateurs’? (But who created the ‘creators’?) Questions de sociologie (Sociology in Question), Paris: Minuit, 207–221.
• Büyüköztürk, Ş. Akgün, Ö. E. Demirel, F. Karadeniz, Ş. ve Çakmak, E. K. (2018). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Carolan, B. V. and Wasserman, S. J. (2015). Does parenting style matter? Concerted cultivation, educational expectations, and the transmission of educational advantage. Sociological Perspectives. 58(2). 168-186.
• Çalışkan, İ. G. (2009). Öğretmenlerin örgütsel sosyalleşmelerinin okul yöneticilerinin liderlik tarzlarına ilişkin algılarına göre incelenmesi: Özel eğitim öğretmenleri örneği (Master's thesis). Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çelik, V. (2000). Okul Kültürü ve Yönetimi (2. Baskı). Ankara: Pegem Yayınları.
• Demirer, S. (2014). Öğretmenlerin örgütsel sosyalleşme ve özdeşleme düzeyleri ile birlikte çalışma yeterlikleri arasındaki ilişki. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Bolu.
• Dönmez, E. (2016): Örgütsel sosyalleşme ile örgütsel sessizlik arasındaki ilişki. (Yayınlanmamış Doktora Tezi.) Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Dumais, S. A. (2006). Early childhood cultural capital, parental habitus, and teachers’ perceptions. Poetic. 34(2). 83-107.
• Erdoğan, (2012). İlköğretim okullarının bürokratik yapıları ile öğretmenlerin örgütsel sosyalleşme düzeyleri arasındaki ilişki (Malatya ili örneği). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• Erdoğan, U. ve Dönmez, B. (2019). Öğretmenlerin örgütsel sosyalleşme düzeylerini belirlemeye yönelik bir ölçek geliştirme çalışması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 20(1). 288-302.
• Ertürk, N. (2018). Gençlik Altkültürlerine Ait Giyimlerin Göstergebilimsel İncelenişi. Vocational Education. 13(2). 11-31.
• Etiz, S. S. (2019). Öğretmenlerin kültürel sermaye yeterlilikleri ile sosyal sorumluluk temelli liderlik becerilerinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Siirt Üniversitesi. Siirt.
• Gopaul, B. (2016). Applying cultural capital and field to doctoral student socialization. International Journal for Researcher Development. 7(1). 1-32.
• Güleç, F. (2019). Sınıf öğretmenlerin kültürel sermaye yeterlikleri ile çokkültürlü eğitime yönelik tutumlarının incelenmesi:Siirt ili örneklemi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi. Afyon. Güvenç, B. (1996). İnsan ve Kültür: Psikolojinin Temel Kavramları. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Ho, L. Wheaton, B. and Baumann, S. (2020). A life course perspective on cultural capital acquisition: How the timing and duration of musical socialization affect the taste for classical music and opera. Poetics. 1-14.
• İshakoğlu, G. (1998). Örgüt-Birey Uyumunun Sağlanmasında Personel Seçimi ve Sosyalleşmenin Önemi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kisida, B. Greene, J. P. and Bowen, D. H. (2014). Creating cultural consumers: The dynamics of cultural capital acquisition. Sociology of Education. 87(4). 281-295.
• Öğretir, M. (2013). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin örgütsel sosyalleşme düzeyleri. (Doctoral dissertation). Pamukkale Üniversitesi. Denizli.
• Roksa, J. and Potter, D. (2011). Parenting and academic achievement: Intergenerational transmission of educational advantage. Sociology of education. 84(4). 299-321.
• Serçek, S. Karakaş, A. Avcı, Y. E. (2017). “Otelcilik ve turizm meslek lisesi öğretmenlerinin kültürel sermaye yeterlik düzeyleri ile öz-yeterlik düzeyleri arasındaki ilişki”. Akademik Bakış Dergisi. 64(1). 561-572.
• Tabachnick, B. G. and Fidell, L.S. (2001). Using multivariate statistics. (4th Ed.). Allyn and Bacon, MA: USA
• Tösten, R., Avcı, Y., E., Şahin, Ç., Ç., (2017). “Öğretmenlerin kültürel sermaye yeterliklerinin incelenmesi: Meslek liseleri örneği.” Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Fakültesi Dergisi. (35) 130-143.
• Yıldırım, Ç. (2017). "Lise öğretmenlerinin örgütsel vatandaşlık davranışlarının yordayıcısı olarak örgütsel sosyalleşme." (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi. İstanbul.