AHMED-İ HANÎ’NİN MEM U ZİN ADLI MANZÛMESİNDE ÂYETLER BAĞLAMINDA DEĞİNDİĞİ KONULAR

Yıl 2021, Sayı: 28, 253 - 277, 30.10.2021

Mehmet Seyid Gecit

Öz

Manzûm eserler ölçülü ve kafiyeli şekilde yazılan edebî eserlerdir. Kulağa hoş geldiği için etkileyici bir özelliği sahiptir. Bunun farkına varan müellifler kendi meramlarını dile getirmek için nazım şekillerine başvurmuşlardır. Ahmed-i Hanî de Mem u Zîn isimli eserini nazım şeklinde telif etmiştir. Bu eserinde bazen âyetlerden birkaç kelime veya cümle zikretmiştir. Bazen de anlattığı olaylarda ima yoluyla âyetlere telmihte bulunmuştur. Onun bu şaheserinde geçen bazı âyetler konu merkezinde incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Ahmed-i Hani, Mem u Zin, Tefsir, Konu

THE SUBJECTS THAT AHMED-İ HÂNİ DEALT WİTH İN THE CONTEXT OF VERSES İN HİS POEM MEM U ZİN

Öz

Poetic works are literary works written in meter and in rhyme. It has an impressive feature as it sounds good. By realizing this impression, authors tended to write verses to express themselves. Ahmed-i Hanî also wrote his work Mem u Zin in verse. In this work, he sometimes refers a few words or seꝛntences from the Quran verses. In the events he narrated, he sometimes referred to the verses by allusion. Some of the verses in this masterpiece of his will be examined in the context of this subject.

Anahtar Kelimeler

Ahmed-i Hani, Mem u Zin, Commentary, Verse, Subject

Kaynakça

• Aclûnî, İsmail b. Muhammed (1351 h.). Keşfu’l-Hafâ ve Muzîlu’l-İlbâs a’mmâ İştehere mine’l-Ehâdîsi a’la Elsineti’n-Nâs, Mektebetu’l-Kutsî: Kâhire.
• Ahmed-i Hanî (2014). Mem u Zin, (Çev., Mehmet Kaplan), Nubahar Yay.: İstanbul.
• Âlûsî, Ebu’l-Fadl Şihâbu’d-Din Seyyid Muhammed (2005). Rûhu’l-Meânî fi Tefsîri’l-Kur’âni’l-Azîm ve’s-Seb’i’l-Mesânî, (Thk., Seyyid Muhammed Seyyid, Seyyid İbrahim İ’mrân), Daru’l-Hadîs: Kahire.
• Celâlî (Gecit), Molla Musa Bazidi (2018). Feydu’l-Kadiri’l-Metin Şerhu Kitabi Memi Zin, İhvan Naşriyat: İstanbul. Cihanî, Perwiz (2010). Mem u Zin, Ahmed-i Hanî, Nûbihar Yay.: İstanbul: 2010.
• Cürcânî, Ali b. Muhammed eş-Şerîf (2012). Kitabu’t-Ta’rifât, (Thk., Muhammed Abdurrahman, el-Mer’aşlî), Dâru’n-Nefâis: Beyrût.
• Demirci, Mehmet (1997). “Hakîkat-i Muhammediyye”, DİA, TDVY: İstanbul.
• Dost, Can (2006). Durru’s Semin fi Şerhi Mem u Zin, Spirez Yay.: Duhak.
• Ebû Hayân, Muhammed b. Yûsuf b. Ali b. Yûsuf b. Hayan Esîru’-Din el-Endulusî (1420). el-Bahru’l-Muhîd fi’t-Tefsîr, (Thk., Sıdkî Muhammed Cemîl), Dâru’l-Fikr: Beyrût.
• İbn Âşûr. Muhammed et-Tâhir b. Muhammed b. Muhammed Tâhir b. Aşûr en-Tûnusî (1984). et-Tahrîr ve’t-Tenvîr, Dâru’t-Tûnûsîye: Tûnus.
• İbn Hanbel, Ahmed b. Muhammed (tsz.). el-Müsned, Müessetü’l-Kurtuba: Kahire.
• Karaman, Hayrettin vd., Kur’ân Yolu Tefsir, DİBY.: Ankara.
• Kitab-i Mukaddes, İncîl (2010). (İbrânî, Kildânî ve Yunanî Dillerinden Tercüme), Kitab-ı Mukaddes Şirketi: İstanbul.
• Kitab-i Mukaddes, Tevrât (2010). (İbrânî, Kildânî ve Yunanî Dillerinden Tercüme), Kitab-ı Mukaddes Şirketi: İstanbul.
• Kurtubî, Ebû Abdillah Muhammed b. Ahmed b. Ebîbekir b. Fereh el-Ensârî, el-Kurtubî (1964). el-Camiu li Ahkâmi’l-Kur’ân, Dâru’l-Kutubi’l-Misriyye: Kahire.
• Mâverdî, Ebu’l-Hasan Ali b. Muhammed b. Muhammed b. Habîb el-Basrî el-Bağdâdî (tsz.). en-Nuket ve’l-Uyûn, Daru’l-Kutubi’l-İlmiye: Beyrût.
• Mukâtil b. Süleyman, Ebu’l-Hasan Mukatil b. Süleyman b. Beşir el-Ezdi el-Belhî (1423 h).Tefsiru Mukâtil b. Süleyman. Daru İhyai’t-Turas: Beyrut.
• Nesefî, Ebi Berekât Abdullah b. Ahmet b. Mahmûd (2008). Medâriku’t Tenzîl ve Hakâiku’t Te’vîl, Daru İbni Kesîr: Beyrut.
• Râzî, el-İmam Muhammed b. Ömer Fahreddîn (1997). Mefâtihu’l-Ğayb. Daru’l-İhya-i et-Turâsi’l ‘Arabiyye: Beyrut.
• Sadrâ, Muhammed b. İbrahim (2000). Tefsîrü’l-Kur’âni’l-Kerîm, İntişarat-ı Bonyad-i Hikmet-i İslami Sadrâ: Tahran.
• Semerkandî, Ebu’l-Leys Nasr b. Muhammed b. Ahmed (tsz.). Bahru’l-Ulûm, y.y.
• Şehristânî, Ebu’l-Feth Muhammed b. Abdi’l-Kerîm b. Ebî Bekr Ahmed (2006). el-Milel ve’n-Nihel, Müessetü’l-‘A’lâ li’l-Metbûât: Beyrût.
• Taberî, Muhammed b. Cerîr b. Yezîd b. Kesîr b. Ğâlib el-Amulî Ebû Ca’fer (2000). Camiu’l-Beyân fî Te’vîli’l-Kur’ân, (Thk., Ahmed Muhammed Şakîr), Müessetü’-Risale: b.y.
• Tirmizî, Muhammed b. İsa, Ebu İsa (tsz.). el-Câmiu’s-Sahîh Sünenü’t-Tirmîzî, Dâru’l-İhyai’t-Turasi’l-‘Arabî: Beyrût. Uludağ, Süleyman (2006). “Nefis”, DİA, DİBY: Ankara.
• Zemahşerî, Ebu’l-Kâsım Mahmûd b. Amr b. Ahmed (1407 h). el-Keşşâf an-Hakâiki Ğevâmidi’l-Tenzîl, Daru’l-Kitâbi’l-Arabî: Beyrût.