Dildeki Dünya Görüşü

Yıl 2012, Sayı: 2, 101 - 117, 01.10.2012

Fatih Özkan

Öz

Bu makalede dilin varlık biçimi ve dünya görüşü tanımlanmış ve ikisi arasındaki bağlantılar ele alınmıştır. Bize göre bir dildeki dünya görüşü, dünyanın o dildeki kuruluşu ve o dili konuşanlarca büründüğü biçimdir. Dil, bir dünya görüşünün oluşumunda, en etkin rolü oynar. Her dilin dünyayı kavrayışı, diğer dillere göre farklılık gösterir. Dünyadaki bir gerçeklik bölgesinde geçerli olan bir dizge, başka bir dilin anlam dünyasına uymayabilir. Gerçekte bir dili diğer dillerden ayıran, yalnızca onun hususi dil göstergeleri değildir. Bunun yanı sıra dil, insana ayrı bir düşünce formu, ayrı bir bakış açısı temin eder.

Anahtar Kelimeler

Dil, düşünce, tutum, zihin, dünya görüşü.

Worldview in Language

Öz

In this article, the structure of language and worldview is defined and the connections between them is discussed. In my opinion, worldview in language is the construction of the world in that language and a format created by speakers of that language. Language plays the most active role in the formation of a worldview. The understanding of the world varies from language to language. A system of meaning which is the current reality in the world is not fit into the system in another language. In fact, a language is inseparable from others only in terms of language indicators. On the other hand the language gives people a different perspective and a different form of thought.

Anahtar Kelimeler

Language, thought, attitude, mind, worldview.

Kaynakça

• Akarsu, Bedia, Dil-Kültür Bağlantısı, İnkılap Kitabevi, İstanbul 1998.
• Altuner, İlyas , “Dil, Anlamlandırma ve Yorumlama Üzerine Bir Deneme”, Beytulhikme An International Journal of Philosophy, 2(1).
• Ayvazoğlu, Beşir, Şeyh Galib Kitabı, İBB Kültür AŞ Yayınları, İs- tanbul 1995.
• Gadamer, “İnsan ve Dil”, s. 116-118.
• Bor, İbrahim, Analitik Dil Fesefesinde Dil Düşünme ve Anlam, Elis Yayınları, Ankara 2011.
• Cemil Meriç, “Bir Kitabın Düşündürdükleri” (Önsöz), İlimler ve İdeolojiler, çev. Fahrettin Arslan, Umran Yayınları, Ankara 1981.
• Chomsky, Noam, Doğa ve Dil Üzerine, çev. A. Banu Karadağ, Söz- cükler Yayınları, İstanbul 2008.
• Cündioğlu, Dücane, “Dünya Görüşü ve Dil”, Dünya Görüşü, ed. Ali Saydam, Bİ’E Yayınları, Ankara 2009.
• Descartes, Rene, Metot Üzerine Konuşma, çev. Mehmet Karasan, İstanbul 1986.
• Duralı, Ş. Teoman, Aklın Anatomisi, Dergah Yayınları, İstanbul 2010.
• Gadamer, Hans-Georg, “İnsan ve Dil”, Felsefi Fragmanlar: Hakikat Nedir?, der. ve çev. Medeni Beyaztaş, Efkâr Yayınları, İstanbul 2004.
• Harris, Roy - Tablot J. Taylor, “Dilsel ve Zihinsel Çeşitlilik Üzeri- ne Humboldt’un Görüşleri”, Dil Bilimi Düşününde Dönüm Nok- taları, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 2002.
• Humboldt, Wilhelm von, “Dil Yapılarının Çeşitliliği ve Bunun İnsan Neslinin Zihinsel Gelişimine Etkisi”, Klasik Alman Dil Felsefesi Metinleri, Phoenix Yayınevi, Ankara 2011.
• Kant, Immanuel, Critique of the Power of Judgment, trans. Eric Mat- thews, Cambridge University Press, London 2001.
• Kemal, Yaşar, “Yaşar Kemal’le Anadolu Doğası: Vatan Önce Sağ- lıklı Bir Topraktır”, Yeşil Atlas, 6, 2003.
• Öner, Necati, Felsefe Yolunda Düşünceler, Akçağ Yayınları, Ankara 1999.
• Porzig, Walter, Dil Denen Mucize, çev. Vural Ülkü, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara 1986.
• Saussure, Ferdinand de, Genel Dilbilim Dersleri, çev. Berke Vardar, Multilingual Yayınları, İstanbul 2001.
• Şeriati, Ali, Dünya Görüşü ve İdeoloji, çev. Kenan Çamurcu, Fecr Yayınevi, Ankara 2011.
• Tokat, Latif, “Dünya Görüşü-Din İlişkisi”, Hitit Ü.İ.F. Dergisi, 9, 2006.
• Uygur, Mermi, Kültür Kuramı, Remzi Kitabevi, İstanbul 1984.
• Uygur, Nermi, Dilin Gücü, Kabalcı Yayınevi, İstanbul 1994.
• Uygur, Nermi, Dünya Görüşü, Elif Yayınları, İstanbul 1963.