Taksim Gezi Parkı Protestolarının Medya-Siyaset İlişkisi Çerçevesinde Değerlendirilmesi

Yıl 2016, Sayı: 9, 143 - 176, 01.04.2016

Yusuf Özkır

Öz

Bu çalışmanın amacı medya-siyaset ilişkisini; ‘medyanın siyaseti etkileyerek yönettiği’ ve ‘siyasetin medyayı kendi hedeflerine ulaşmak için baskı altına aldığı’ yaklaşımlarını konu edinerek incelemektir. Medya-siyaset tartışmalarında sık sık telaffuz edilen iki yaklaşım; İstanbul’da 2013 Haziran’ında gerçekleşen Taksim Gezi Parkı protestoları örneğinde ele alınmaktadır. Bu süreçte hangi kurumun diğeri üzerinde baskın olduğuna dair fikir yürütülmektedir. Çalışmanın temellendirilmesi için medya-siyaset ilişkisine derinlik kazandıran kuramsal bir çerçeve çizilmekte ve tarihsel arka plan üzerinde durulmaktadır. Medya-siyaset ilişkisine dair çerçeve çizilirken yöntem olarak literatür taraması yapılmaktadır. Örnek olay aktarımı sırasındaysa medya alıntılarından örnekler verilerek söylem analizine başvurulmaktadır. Gazetelerin birinci sayfalarından, gazetelerin internet sitelerinden ve köşe yazarlarının konuyu ele alış biçiminden yapılan aktarmalar, bu kapsamda, işlenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Taksim Gezi Parkı, medya, siyaset, sermaye, iktidar.

Evaluation of Gezi Park Protests in terms of the Relation between Media and Policy

Öz

The aim of this study is to examine the relation of media and policy by mentioning the approaches on which ‘media manages policy by affection’ and which ‘policy suppresses media to reach its goals’. Two approaches mentioned frequently on media-policy discussions deal with via the sample of protests of Taksim Gezi Park which actualized in İstanbul in June 2013. In this process it is reasoned on which institution is preponderance another. In order to ground the study, it is formed a conceptual frame which bring a depth in media-policy relation and it is dwelled upon historical bacground. It is made a literature review by examplifying from media quotations during transfusion of sample event. It is processed in this scope the quotations from firs pages og newspapers, their internet websites and treatment of their columnists the matter.

Anahtar Kelimeler

Taksim Gezi Park, media, policy, capital, authority.

Kaynakça

• Alemdar, K. (1999). Medya Gücü ve Demokratik Kurumlar. İstanbul: Afa Yayınları.
• Anderson, B. (1991). Imagined Communities: Reflection on the Origin and Spread of Nationalism. Londra: Verso.
• Aydın, M. (2002). Kitap. İstanbul: Açılım Yayınları.
• Chomsky N. ve Herman, E.S. (1999) Medya Halka Nasıl Evet Dedirtir, İstanbul: Minerva Yayınları. Çamdereli, M. (2013). İletişime Giriş. İstanbul: Dem Yayınları.
• Çavdar, T. (2007). İz Bırakan Gazeteler ve Gazeteciler. Ankara: İmge Kitabevi.
• Fagen, R. (1966). Communication and Politics. Boston: Little, Brown and Co.
• Heywood, A. (2006). Siyaset. İstanbul: Liberte Yayınları.
• Işık, M. (2002). Kitle İletişim Sistemleri. Konya: Eğitim Kitabevi.
• İrvan, S. (1997). Medya - Kültür - Siyaset. İstanbul: Ark Yayınları.
• Kaplan, Y. (1991) Enformasyon Devrimi Efsanesi, Kayseri: Rey Yayınları. Karagöl, E. T. (2013). AK Parti Dönemi Türkiye Ekonomisi. Ankara: SETA.
• Kaya, R. (2009). İktidar Yumağı Medya - Sermaye - Devlet. R. Kaya için- de, İktidar Yumağı Medya - Sermaye - Devlet. Ankara: İmge Kitabe- vi.
• Keane, J. (1993). Medya ve Demokrasi. İstanbul: Ayrıntı Yayınları .
• Kejanlıoğlu, B. (2004). Türkiye’de Medyanın Dönüşümü. Ankara: İmge Kitabevi.
• Kızıltaş, E. (2011). Babıali'den Plazalara Medyada Değişen İlişkiler. E. Kızıltaş içinde, Babıali'den Bağcılara Küreselden Yerele (s. 210-214). İstanbul: Bağcı- lar Belediyesi.
• Lazar, J. (2001) İletişim Bilimi, Ankara: Vadi Yayınları.
• Mills, W. (1974) İktidar Seçkinler, İstanbul: Bilgi Yayınevi Oskay, Ü. (1997). İletişimin ABC'si. İstanbul: Der Yayınları.
• Oskay, Ü. (2000). Kitle İletişiminin Kültürel İşlevleri. İstanbul: Der Ya- yınları.
• Özer, Ö. (2013). Medya Siyaset Kültür. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Özerkan, Ş. – İnceoğlu, Y. (1997). İletişimde Etkileme Süreci. İstanbul: Pan Yayıncılık.
• Perin, C. (1974 ). Tarih Boyunca Düşünce ve Basın Özgürlüğü. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Terkan, B. (2005). Gündem Belirleme Medya ve Siyasal Gündem Üzerine Bir Çalışma. Konya: Tablet Basım Yayın.
• Thompson, J. B. (2008). Medya ve Modernite. Ç. Ö. John B. Thompson içinde, Medya ve Modernite (s. 102). İstanbul: Kırmızı Yayınları.
• Tüfekçioğlu, H. (1997). İletişim Sosyolojisine Başlangıç. İstanbul: Der Yayınları.
• Türköne, M. (2007). Siyaset . İstanbul: Liberte.
• Koloğlu, O. (1999). Medya-Devlet Sermaye. Birikim Dergisi, s:69-76
• NTV Tarih Dergisi, (2010) Kapak Dosyası: Basına Baskı Geleneği, Kılıç Hep Kalemi Kesti, Sayı: 15, s: 32-42.
• Özgen, M. (2005) Osmanlıdan Günümüze Yazılı Basın ve Siyaset İlişkisi, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, Sayı: 23, S: 13-23.
• Özsoy, O. (2005) Kamuoyunun Medya Aracılığıyla Kontrolü Çerçevesinde 19. Yüzyılda Medya Siyaset İlişkilerine Bakış, İstanbul Üniversitesi.
• Tüfekçioğlu, H. (1993), Sosyolojik Açıdan Gazete ve Osmanlı Gazeteciliğinin Temellendirilmesi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi .
• Aydınlık, s. 1. (2013, Haziran 2).
• Aydınlık, s. 1. (2013, Haziran 4).
• Aydınlık, s. 1.(2013, Haziran 9).
• Aydınlık. (2013, Haziran 17).
• Belge, M. (2013, Temmuz 9). Darbe. Taraf.
• Cumhuriyet Gazetesi, s. 1. (2013, haziran 11 ). Yaratıcı, muzip isyan çocukları.
• Çakır, E. (2013, Haziran 13). Başbakan Erdoğan'ın 'Yerlerde sürüklediler' dediği anne Star'a konuştu. Star Gazetesi.
• Çandar, C. (2013, Temmuz 7). Mısır'ın darbesi, Türkiye'nin demokrasi açığı... Radikal Gazetesi.
• Gezi Parkı sürecinin haklılığı kanıtlanmıştır . (2013, Temmuz 3). Radikal Gazetesi.
• Göka, E. (2013, Haziran 3). Laik Kimliğin Feryadı. Radikal Gazetesi.
• Görmüş, A. (2012, Mart 6). Medya Bu 28 Şubat’ta Neden Coştu? Taraf Gazetesi.
• Güzel, H. C. (2012, 9 30). AK Parti'nin 10 Yılı Çok Başarılıdır. Sabah Gazetesi.
• Habertürk Gazetesi. (2013, Haziran 2). Başbakan Konuştu Taksim Açıldı.
• Habertürk. (2013, Haziran 12). Taksim Ayrı, Gezi Ayrı.
• Habertürk. (2013, Haziran 15). Başbakan Rahat Uyumamızı İstedi.
• Hürriyet Gazetesi. s. 1.(2013, Haziran 4).
• Hürriyet Gazetesi. (2013, Haziran 14). Okumuş Çocuklar. Hürriyet gazetesi, s. 1.
• Hürriyet Gazetesi. (2013, Haziran 24). Spiegel Kapağında Türkçe 'Boyun Eğme'.
• İnsel, A. (2013, Haziran 4). Haysiyet ayaklanması . Radikal Gazetesi.
• Laçiner, S. (2013, Haziran 15). Göstericiler, Yasalar Ve Medya. Star Gazetesi.
• Barlas, M. (2013, Eylül 6) “Galiba Şimdi de Türk Basınının Geçiş Dönemi Yaşanıyor”, Sabah Gazetesi.
• Milat Gazetesi, s. 1 (2013, Haziran 2).
• Özdemir, C. (2013, Haziran 18). Arkadaş suçun çok büyük, sen hâlâ anlamadın mı? . Radikal Gazetesi.
• Radikal Gazetesi. (2013, Haziran 24). The Economist: Türkiye'de zombi demokrasisi var.
• Radikal Gazetesi. (2013, Haziran 7). Economist'ten Başbakan'a "Sultan" kapağı.
• Çakır, R. (2013, Eylül 5) “Medyanın iktidarı, iktidarın medyası” Vatan Gazetesi.
• Selvi, A. (2013, Temmuz 9). Mısır'da 'intifada'ya selâm. Yeni Şafak Gazetesi.
• Simavi, E. (1988, Nisan 19). Basın birinci kuvvettir. Hürriyet Gazetesi.
• Sol Gazetesi. s. 1. (2013, Haziran 3).
• Sol Gazetesi. s. 1. (2013, Haziran 4).
• Sol Gazetesi. s. 1. (2013, Haziran 15).
• Sönmez, M. (2012., Mart 5). Haydi Bununla da Hesaplaş Ertuğrul Özkök . Cumhuriyet Gazetesi.
• Sözcü Gazetesi. s. 1. (2013, Haziran 2).
• Star Gazetesi. (2013, Haziran 3). Enkaz kaldı. Star, s. 1.
• Taraf Gazetesi. (2013, Haziran 4). Bir kişinin kaprisi. Taraf.
• Tuna, S. (2013, Haziran 22). Hürriyet gazetesi Türk polisine neden düşman oldu? . Yeni Şafak Gazetesi.
• Türkiye Gazetesi. (2013, Haziran 4).
• Türkiye Gazetesi. (2013, Haziran 11). s. Hedef İkinci 27 Mayıs.
• Türkiye Gazetesi. (2013, Haziran 16). s. İhanetin Bedeli 50 Milyar Dolar.
• Vatan Gaztesi. (2013, Haziran 15). Mesajı aldım işte cevabım.
• Yanatma, S. (2013, Haziran 6). Topçu Kışlası projesi iptal edilsin . Zaman Gazetesi.
• Yavuz, H. (2013, Haziran 3). Benzer Eylemleri 1960'ta Gördüm. Milliyet Gazetesi.
• Yeni Şafak Gazetesi. s. 1. (2013, Haziran 2).
• Yeni Şafak Gazetesi s. 1. (2013, Haziran 10).
• YeniŞafak Gazetesi. (2007, Ağustos 28). Abdullah Gül, 339 oyla Cumhurbaşkanı seçildi.
• Yurt Gazetesi. s. 1. (2013, Haziran 3).
• Zaman Gazetesi. (2013, Haziran 16). 19. Gününde müdahale.
• AK Parti. (2011, Haziran 12). Temmuz 16, 2013 tarihinde www.akparti.org.tr: http://www.akparti.org.tr/site/haberler/turkiyesecimini-yapti/8504 adresinden alındı.
• Atay, T. (2013, Ağustos 1). BBC TÜRKÇE. Ağustos 10, 2013 tarihinde İktidar için takıntı ve 'kaçış': Gezi: http://www.bbc.co.uk/turkce/haberler/2013/08/130801_gezi_tayfun_at ay.shtml adresinden alındı.
• Bianet. (2013, Temmuz 11). Temmuz 20, 2013 tarihinde http://www.bianet.org/bianet/print/148411-iktidar-polis-ve-yargihukuka-uygun-davranmali adresinden alındı.
• Bilgin, E. (2013, Haziran 6). radikal.com.tr. Haziran 29, 2013 tarihinde radikal: http://blog.radikal.com.tr/Sayfa/uc-maymun-24392 adresinden alındı.
• Bulut, Y. (2013, Haziran 6). www.t24.com.tr. Temmuz 2, 2013 tarihinde Gezi Parkı protestosu darbe girişimidir: http://t24.com.tr/haber/yigitbulut-gezi-parki-protestosu-darbe-girisimidir/231449 adresinden alındı.
• CNN TÜRK. (2013, Haziran 3).
• CNN. (2013, Haziran 12-13). Taksim Protestoları. İstanbul, Beyoğlu, Türkiye.
• Çaikligil, R. (2013, Haziran 12). Hürriyet. Haziran 30, 2013 tarihinde Hürriyet:
• http://www.hurriyet.com.tr/planet/23485992.asp?utm_source=twitterf eed&utm_medium=twitter adresinden alındı.
• Dünyabülteni, (2013, Haziran 5). Haziran 30, 2013 tarihinde http://www.dunyabulteni.net/?aType=haber&ArticleID=262575 adresinden alındı.
• Eğrikar, Ö. (2013, Haziran 9). Hürriyet. Haziran 27, 2013 tarihinde Taksim Tek Renk: http://www.hurriyet.com.tr/gezihaberleri/23466331.asp adresinden alındı.
• Fanatik. (2013, Haziran 9). Fanatik. haziran 27, 2013 tarihinde Trabzonspor'dan Gezi Parkı açıklaması: Trabzonspor yönetimi de bir açıklama yaparak kendi formalarının bu eylemlere karıştırılamaz olduğunu açıklamıştır.
• Gazete5. (2013, Haziran 13). www.gazete5.com. Temmuz 3, 2013 tarihinde www.gazete5.com: http://www.gazete5.com/haber/italyan-vekillerdenkirmizili-destek-338220 adresinden alındı.
• Gök, H. (2013, Haziran 17). Haber10. Temmuz 1, 2013 tarihinde Haber10: http://www.haber10.com/makale/32080/#.Uc9cOKNrPMw adresinden alındı.
• Güven, E. (2013, Temmuz 7). 'Medya, başbakanla 'papaz olmama' kaygısından sıyrılamıyor'. Temmuz 20, 2013 tarihinde t24:
• http://t24.com.tr/haber/medya-basbakanla-papaz-olmamakaygisindan-siyrilamiyor/233935 adresinden alındı.
• Habersol. (2013, Haziran 7). habersol. Haziran 28, 2013 tarihinde Penguenci CNN Türk akıllanmamış: Gezi parkı belgeseline sansür!: http://haber.sol.org.tr/medya/penguenci-cnn-turk-akillanmamis-geziparki-belgeseline-sansur-haberi-74400 adresinden alındı.
• İnceoğlu, Y. (2012 , Haziran 5). www.gazeteciler.com. Ocak 15, 2013 tarihinde Medya Etiği Panelinde Hürriyet Topa Tutuldu: http://www.gazeteciler.com/medya-etigi-panelinde-hurriyet-topatutuldu-0-22856p.html. adresinden alındı.
• İnternethaber, (2013, Haziran 1). Temmuz 1, 2013 tarihinde http://www.internethaber.com/medyaya-tepki-cig-gibi-buyuyor542004h.htm adresinden alındı. İnternethaber. (2013, Haziran 3). www.internethaber.com.tr. Haziran 26, 2013 tarihinde www.internethaber.com.tr:
• http://www.internethaber.com/nabi-avcidan-muthis-ozelestiri542704h.htm adresinden alındı. Kurehaber. (2013, Temmuz 4). Temmuz 14, 2013 tarihinde http://www.kurehaber.com/haber/ntvde-gezi-depremi-suruyor9870.html adresinden alındı.
• Medyatava, (2013, Mayıs 31). Haziran 10, 2013 tarihinde http://www.medyatava.com/haber/dunyanin-gozu-de-gezi-parki-nacevrildi_90611 adresinden alındı.
• Medyagündem, (2013, 21 Eylül) www.medyagundem.com.tr. http://www.medyagundem.com/iste-odarbeci-gazete-ve-internet-siteleri/.
• Milliyet. (2013, Haziran 3). www.Milliyet.com.tr. Haziran 29, 2013 tarihinde NTV binası önünde protesto: http://gundem.milliyet.com.tr/ntvbinasi-onunde-protesto/gundem/detay/1717999/default.htm adresinden alındı.
• Özkan, A. (2008). “Küreselleşme Sürecinde Medya Ve Siyaset: “Medya Gücü”mü, “Gücün Medyası”mı?”. TASAM, http://www.tasam.org/trTR/Icerik/777/kuresellesme_surecinde_medya_ve_siyaset_medya_gucumu_gucun_medyasimi. adresinden alındı.
• Rotahaber. (2013, Haziran 17). rotahaber. Haziran 29, 2013 tarihinde CNN, Kazlıçeşme mitingini Hükümet karşıtı gösteri diye verdi: http://haber.rotahaber.com/cnn-kazlicesme-mitingini-hukumetkarsiti-gosteri-diye-verdi_376919.html adresinden alındı.
• T24. (2013, Haziran 23). www.t24.com.tr. Haziran 30, 2013 tarihinde Gökçek'ten BBC'den Selin Girit'e 'vatan haini' ve 'İngiliz ajanı' suçlaması: http://t24.com.tr/haber/gokcekten-bbc-muhabiri-selin-girite-vatanhaini-ve-ingiliz-ajani-suclamasi/232589 adresinden alındı.
• TRT Haber. (2013, Haziran 12). Haziran 26, 2013 tarihinde TRT Haber: http://www.trthaber.com/haber/gundem/taksim-meydaninda-cekilenilginc-kare-89163.html adresinden alındı.
• Wikipedia. (2013, Haziran 19). www.Wikipedia.com. Temmuz 3, 2013 tarihinde Wikipedia:http://tr.wikipedia.org/wiki/2013_Taksim_Gezi_Park%C4%B1_pr otestolar%C4% B1 adresinden alındı.
• Youtube. (2013, Haziran 7). www.youtube.com. Temmuz 5, 2013 tarihinde http://www.youtube.com/watch?v=JeqWozU0mUE adresinden alındı.
• Yurttaş Kane, (1941) Yönetmen: Orson Welles, ABD.
• Zaman. (2013, Haziran 9). Haziran 26, 2013 tarihinde http://www.zaman.com.tr/spor_ultraslandan-gezi-parki-aciklamasiolaylar-siyasi-eyleme-donustu_2098742.html adresinden alındı.