Padişah Babanın Şair Kızı: Zebunnisa

Yıl 2016, Sayı: 9, 215 - 233, 01.04.2016

Berna Karagözoğlu

Öz

Sanatın, edebiyatın zirveye ulaştığı Büyük Hint-Türk İmparatorluğu döneminde İslâm dinini, Kur’an-ı Kerim’i anlamak ve derinlemesine öğrenmek için eğitimde Arapça esas alınmış, bireylerin edebî yönlerini geliştirmek için de Farsça öğretilmiştir. Hindistan’ın bu uzun döneminde tahta geçen padişahların hemen hepsi şiir yazmaktan zevk almış, yazar ve şairi saraylarında istihdam ederek maaşlı memur konumuna getirmiştir. Farsça aynı zaman yaklaşık sekiz yüz yıl Hindistan alt kıtası yönetimindeki idarecilerin resmi yazışma dili olurken, halkın her kesiminden insanını da sanatsal alanda faaliyet yapmaya yöneltmiştir. Gazeller, kasideler, rubailer ve edebî sanatın diğer dalları Farsçanın estetiği ve büyüsüne kapılarak gönüllere taht kurmuş; tasavvûf, ahlâk ve aşk konuları hayâl ve duyguların bazen açık bazen kapalı beyanıyla arûz ve kafiyeye dikkat edilmeksizin vahdet-i vücûd inancı da eklenerek dile gelmiştir. Çalışmamızın asıl konusunu padişah Evrengzib’in şair kızı Zeb-un-Nisa, onun hayatı, edebî çalışmalara olan yaklaşımı ve “Mahfî” mahlası ile yazdığı şiirlerinden oluşan divanı teşkil etmektedir. Bu çalışma ile döneme damgasını vurmuş farklı din ve inançlara dair düşüncelerin şiire yansımaları ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Moğol dönemi, Farsça, şiir, Zebunnisa, Evrengzib.

Zeb-un-Nissa: Poet Daughter of Sultan Father

Öz

In the period of Great Indo-Turkish Empire when the art, literature reached the summit, Arabic was used as base to understand Islam religion, Quran and learn it thoroughly and the Persian language was taught to develop the literary features of the individuals. In this period of India, all the Sultans conceding to the throne enjoyed writing poetry, made the authors and poets officers with salaries by employing them in their palaces. While Persian was the official written language of the managers in the management of India sub-continent for nearly 8 centuries, it encouraged the people to do activities in the artistic field. Ghazals, eulogies, quatrains are tadhkira and other branches of the literary arts with the aesthetics and magic of Persian were loved and were uttered with the belief of pantheism regardless of prosody and rhyme sometimes with open expression and sometimes with closed expression of emotions with the themes of Sufism, morals and love theme. The main theme of our research paper consists of poet daughter of Sultan Aurangzeb, her life, her approach to literary works and dewan consisting of the poetry she wrote with secret. In this work, there will be reflections poetry of different religions and beliefs which are marked in the period.

Anahtar Kelimeler

Mongol period, Persian, poetry, Zeb-un-Nissa, Aurangzeb.

Kaynakça

• Babacan, İsrafil, “Sebk-İ Hindî Şiirinde Teşbîh Ve İstiâre Tercihindeki Farklılıklar”, Turkish Studies, Volume 5/1, 2010.
• Babacan, İsrafil, Klâsik Türk Şiiri’nde Sebk-i Hindî (Hint Üslûbu), Gazi Üni- versitesi Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara, 2008.
• Birışık, Abdülhamit, “Hint Altkıtası Düşünce ve Tefsir Ekolleri”, Divân Dergisi, Sayı 17, 2004.
• Çetindağ, Yusuf, “Edebiyatımızın Kaynaklarından: Doğu Medeniyeti Ve Metinleri”, Turkish Studies, Volume 4 /1-II, 2009.
• Ercan, Özlem, “Sebk-i Hindî Tesirinde İki Şair: Şeyh Gâlib Ve Sâfî”, Tur- kish Studies, Volume 8/9 Summer, Ankara, 2013.
• Gupta, P. Sen, The Story of Women of India, Indian Book Company, New Delhi, 1974.
• Gibb, H.A.R, Selections from the Travels of Ibn Batuta. R.M. Mc.Bridge & Company, New-York, 1929.
• Gibb, H.A.R, Selections from the Travels of Ibn Batuta, Cambridge Press, Vol. III, 1971.
• Marek, Jan, Persian Literature in India, Reidel Publishing Company, Dordrecht-Holland, 1968.
• Karadaş, Cağfer, “Hint Alt Kıtası İslâm Düşüncesinin Tarihî Gelişimi”10- 07-2009,
• http://www.cevaplar.org/index.php?content_view=3674& ctgr_id=150.
• K. S. Lal, The Mughal Harem, New Delhi: Aditya Prakashan, 1988.
• Lal Magan - Duncan Jessie, The Diwan of Zeb-un-Nissa, Westbrook. 1913.
• Lengrûdî, Şems, Sebk-i Hindî ve Kelîm-i Kâşânî, Tahran, 1372.
• Özdemir, Ahmed, “Ekber Şah'ın Din Modeli ve İmam Rabbani”, Sayı: 188, 2001, http://dergi.altinoluk.com/index.php?sayfa=yillar&MakaleNo= d188s021m1322.
• Reis, Bedriye, “xvı-xvıı. Yüzyıllarda Hindistan’da Din-i İlâhî Tartışmaları ve İmâm-ı Rabbânî Tasavvûf”, İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi, Sa- yı 16, 2006.
• Srivastava, Gouri, The Legend Makers: Some Eminent Muslim Women Of India. Conecept Publishin Company, New Delhi, 2003.
• Seyyid, Muhammed, Takî-i Fahr-i Dâî-i Geylânî, I-V, Tahran, 1368
• Şahin, Hilal, “Ekber Şahın Sosyo Kültürel ve Dini Reformalarının Top- lumsal Hayata Etkisi”, Tarih Okulu Dergisi, Yıl 8, Sayı XXII, 2015.
• Yurdaydın, Hüseyin G., İslâm Tarihi Dersleri, Ankara, 1982.
• Encyclopedia Mythica from Encyclopedia Mythica Online, “Krişna”, 29Temmuz 2007, https://tr.wikipedia.org/wiki/Kri%C5%9Fna.
• Mes’ud Khan Aga A. Muhammad Sâkî Ali, Muâsı-ı Alemgirî, Kalküta, 1871.
• Abdurrahman Azam Girî Seyyid Sabahaddin, Bezm-i Timûriye, 1981
• Dârâî Şemim Ahmet, İrfan ve Adab dar Asr-ı Safeviyye, Fetahi Matbaası İran, 1372.
• Divan-ı mahfi-i Zebunnisa, Novleşker, Laknow, 1872.
• Mahfuz’ul -Hak, “Zebunnisa Our Divan-ı Mahfi”, Muaref Cild, 11, 1923.