Sendikaların Verimlilik Üzerine Etkileri

Yıl 2017, Sayı: 11, 189 - 222, 01.04.2017

Sevgi Işık Erol

Öz

Sendikaların verimlilik üzerine etkisi konusunda bir görüş birliği bulunmamakla birlikte literatürde konu ile ilgili iki farklı görüş yer almaktadır. Bunlardan ilki “Neo-Klasik Yaklaşım”dır. Bu yaklaşıma göre sendikaların getirdiği tekelci ücret artışları ve/veya grev gibi kısıtlayıcı çalışma koşulları, işletme verimliliğini olumsuz yönde etkilenmektedir. Diğeri ise Freeman ve Medoff tarafından geliştirilmiş olan “Kolektif Ses/Kurumsal Tepki Yaklaşımı”dır. Bu yaklaşıma göre ise Neo-Klasik Yaklaşım’ın savunduğu gibi sendikalar basit tekelci olmaktan daha ziyade verimliliğin arttırılması üzerinde yoğunlaşan ve farklı çıkarlara sahip birçok işçinin çıkarlarına cevap vermeye çalışan “kolektif” bir organizasyonlardır. Öyle ki, bu görüşe göre sendikalar işten ayrılma oranlarını azaltmakta, yönetimi daha iyi üretim yöntemlerini uygulamaları ve daha verimli politikaları benimsemeleri için teşvik etmekte, işçiler ile yönetim arasındaki iletişimi geliştirerek daha iyi kararlar alınmasını sağlamakta ve sonuç olarak da çalışanların morallerini yükselterek verimliliği artırmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Verimlilik, işletme, sendikalar, ücret, motivasyon, yaklaşım.

The Impact of Trade Unions on Productivity

Öz

Although there is no consensus on the union impact on productivity, there are two different opinions on the subject in the literature. The first one is the “Neo-Classical Approach”. According to this approach, the monopolistic wage increases and/or the restrictive working conditions like strike that trade union bring in have a negative influence on business productivity. The second one is the “Voice/Institutional Response Approach” developed by Freeman and Medoff. According to this approach unlike the Neo-Classical Approach, that trade unions are collective organizations far from being monopolistic, seeking ways to improve productivity by responding to the demands of varying employees with varying interests. So that, according to this view trade unions in reducing the job turnover rates, encourage the management to follow better production methods and adopt more effective policies, ensure enhanced decision making processes by improving communication between the employees and the management and thus eventually improve productivity by keeping the morale of the employees high.

Anahtar Kelimeler

Productivity, business, trade unions, wage, motivation, approach.

Kaynakça

• Akıncı, Merter, Gönül Yüce Akıncı ve Ömer Yılmaz (2014) “Sendikal Hareketlerin İki Yüzü: Oecd Ülkelerinde İktisadi Büyüme Üze- rindeki Etkilerinin Analizi”, H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt:32, Sayı:1, s. 1-27.
• Aksu, Ömer (1993) Ücretler ve Verimlilik, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayını.
• Aydın, Alper (1999) İmalat Sanayi ve Alt Kollarında Verimlilik, Üretim, İstihdam, Ücret ve İşçi, Saat Göstergeleri, Ankara: MPM Yayınları: 698.
• Akal, Zuhal (1992) İşletmelerde Performans Ölçüm ve Denetimi, Ankara: MPM Yayınları: 473.
• Akal, Zuhal (1991) İş Etüdü, Ankara: MPM Yayınları: 29.
• Baytekin, Evrim Peli (2006) “Bir Halkla İlişkiler Görevi Olarak Örgüt- sel Verimliliğin
• Artırılmasında Bilgi Yönetimi”, İzmir: (Basılmamış Doktora Tezi, Ege Üniversitesi, S.B.E.).
• Cam, Erdem (2013) İşyerinde Sosyal Diyalog ve Demokrasi, Ankara: TC Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Çalışma ve Sosyal Güven- lik Eğitim ve Araştırma Merkezi Yayınları, Yayın No: 40.
• Çoban, Bilge (2013) “Sendikal Örgütlenmede Yeni Deneyimler ve De- ğişen Stratejiler”, Çalışma ve Toplum Dergisi, 2013/, s.375-412.
• Demirel, Demokaan (2006) “Küresel Eksende Devletin Yeni Kimliği: Etkin Devlet”, Sayıştay Dergisi, Sayı:60, Ocak- Mart 2006, s.105-128.
• Dinçer, Ömer ve Yahya Fidan (1995) İşletme Yönetimine Giriş, İstanbul: Beta Basım Yayını. Doğan, Müslüm (2008) “Verimlilik Nedir?”, (http://www.ikademi.com/stratejik-yonetim/294-verimlilik- nedir.html), (09.04.2008).
• Ersezer, Devrim (2006) “Gelir Dağılımı Politikası ve Araçları”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:16, Sayı:1, s.255-268. Ekodialog (2016a) “Sendikaların Amaçları Nelerdir?”, (https://www.ekodialog.com/Konular/sendikalarin-ekonomik- amaclari.html) (19.05.2016).
• Ekodialog (2016b) “Sendikaların İstihdam Üzerindeki Etkileri”, (https://www.ekodialog.com/Makaleler/sendika_istihdam.html ) (19.05.2016).
• Ehrenberg, Ronald G. and Joshua L. Schwarz (1981) The Effect of Unions on Productivity in the Publıc Sector: The Case of Libraries, Massachu- setts: NBER Working Paper Series No: 117.
• Freeman, Richard B. and James L. Medoff (1979) The two Faces of Unio- nism, Cambridge: NBER Working Paper Series No:364.
• Güneş, Hamza (2013) “Sendikal Haklar ve Ülkemizde Kamu Görevli- leri Sendikacılığının Gelişimi”, ÇSGB Çalışma Dünyası Dergisi, Cilt:1, Sayı:1, Temmuz-Eylül 2013, s.62-79.
• Hirsch, Barry T. (1997) “Unionization and Economic Performance: Evidence on Productivity, Profits, Investment, and Growth” (http://www2.gsu.edu/~ecobth/Fraser_Union_Performance.pdf ) (22.05.2016).
• ILO (2015) Productivity Improvement and the Role of Trade Union, (http://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_dialogue/-- -actrav/documents/publication/wcms_425982.pdf) (21.05.2016).
• Işığıçok, Özlem (1999) “Sosyal Diyalog -Temel Nitelikleri ve Türki- ye'de Sosyal Diyaloga İlişkin Genel Bir Değerlendirme”, İş Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, Cilt:1, Sayı:1, Sıra: 2, No: 2, (http://www.isgucdergi.org/?p=article&id=2&cilt=1&sayi=1&yi l=1999) (21.05.2016).
• İbicioğlu, Hasan (1993) “İşletmelerde İnsangücü Verimliliğinin Arttı- rılması ve Teknolojik Değişim”, İstanbul: (Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, S.B.E.).
• Kahya, Emin ve Kadri Karaböcek (2004) “Bir Atölyede Oranlarla İşgü- cü Verimlilik (WPMR) Modelinin Tasarımı ve Uygulaması”, III. Endüstri Müh. Bahar Konferansı, TMMOB MMO İzmir Şb, Atatürk Kültür Merkezi, İzmir, 7-9 Ekim 2004.
• Kargı, Bilal (2013) “Ücret Yapışkanlığı Hipotezi’nin Test Edilmesi: Türkiye’de Asgari Ücret ve Büyüme Üzerine Zaman Serileri Ana- lizi (2005-2012)”, Çalışma ve Toplum Dergisi, 2013/2, s.183-210.
• Lordoğlu, Kuvvet, Nurcan Özkaplan ve Naci Gündoğan (2013) Çalış- ma Ekonomisi II, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını No: 2755& Açıköğretim Fakültesi Yayını No: 1713.
• Metcalf, David (2002) Unions and Productivity, Financial Performance and Investment: (http://cep.lse.ac.uk/people/vanreenen/lecture_notes/handboo k_metcalf.pdf) (20.05.2016). International Evidence,
• Pekiner, Kamuran (1971) İşletmelerde Prodüktivite Denetimi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları: 1609.
• Prokopenko, Joseph (2003) Verimlilik Yönetimi Uygulamalı El Kitabı, Ankara: Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları, Yayın No: 476.
• Murat, Sedat (2008) İşgücü Verimliliği ve Hizmet Kalitesi, Yayınlanmamış Ders Notları, İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Ensti- tüsü, 2008.
• Tuna, Yusuf (1993) Tarımda Verimlilik Artışının Ekonomik Sonuçları: Türkiye İle İlgili Bir Değerlendirme, Ankara: MPM Yayınları: 487.
• Tokol, Aysen (2002) “Sendikaların Üye Sayısında Azalma Nedenleri ve Sendikaların İzledikleri Yeni Politikalar”, İş Güç Endüstri İlişkileri ve (http://www.isguc.org/?p=article&id=282&cilt=4&sayi=1&yil=2 002) (21.05.2016). Kaynakları Dergisi, Cilt:4 Sayı:1,
• Türkiye Tekstil, Örme, Giyim ve Deri Sanayi İşçileri Sendikası (TEK- SİF) (http://www.teksif.org.tr/sendikal-haklar) (19.05.2016). “Sendika Nedir?”,
• Turan, Güngör (2001) “Sendikaların Verimlilik Üzerine Etkileri”, Çi- mento İşveren Sendikası Dergisi, 2001 (Mart), s.20-28.
• Turan, Güngör (2000) “Sendikaların Ekonomik Etkinlik ve Enflasyon Üzerine Etkileri”, Çimento İşveren Sendikası Dergisi, KASIM 2000, Cilt:14, Sayı:6, s.3-10.
• TİSK (2015) “TİSK’ten İşgücü Maliyeti Uyarısı”, 12 Mart 2015, Verimli- lik (http://www.tisk.org.tr/upload_duyuru_ek/2015/120320151051 17-verimlilikbulteni.pdf) (19.05.2016). Bülteni,
• Urízar H., Carmen and Sigfrido Lée (2003) “The Effects of Unions on Productivity: Evidence from Large Coffee Producers in Guatema- la”, USA: Inter-American Development Bank.
• Doucouliagos, Christos and Patrice Laroch (2013) “What Do Unions Do to Productivity? A Meta-Analysis”, Industrial Relations: A Jour- nal of Economy and Societ, Volume 42, Issue 4, p.650-691.
• Uçkan, Banu, Deniz Kağnıcıoğlu ve Aziz Çelik (2013) Sendikacılık, Eski- şehir: Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını No: 2869 &Açıköğretim Fakültesi Yayını No: 1826.
• Uçkan, Banu, Deniz Kağnıcıoğlu ve Şuayip Çalış (2013) Endüstri İlişki- leri, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını No: 2640 & Açıköğre- tim Fakültesi Yayını No: 1608.
• Yakut, Aykut Mert (2007) “Türk İmalat Sanaiinde Toplam Faktör Ve- rimliliği ve Uluslararası Rekabet Analizi: 1972-2001”, 10. İktisat Öğrencileri Kongresi, İzmir: 3 – 4 Mayıs 2007, s.1-50.
• Yılmaz, Pınar (2006) “TTK’da Toplam Faktör Verimliliğindeki Değişi- min Analizi”, Zonguldak: (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, F.B.E.).
• Yamak, Rahmi, Salih Dursun ve Ferhat Topbaş (2007) “Türkiye’de Sendikalaşma ve Ücretler: 1991–2005 Panel Nedensellik Analizi”, 8. Türkiye Ekonometri ve İstatistik Kongresi 24-25 Mayıs 2007, Malatya: İnönü Üniversitesi.
• Yamak, Rahmi ve Salih Dursun (2009) “Türkiye’de Sendikalaşma ve Verimlilik: Nedensellik Analizi”, TİSK Akademi Dergisi, 2009/II, s.22-41.
• Yıldırım, Engin ve Banu Uçkan (2010) İşverenlerin Sendikasızlaştırma Modelleri ve Türkiye Örneği, Çalışma ve Toplum Dergisi, 2010/2, s.163-184.