İslam Tarihinin İlk Asrında Iğdır

Yıl 2017, Sayı: 12, 463 - 475, 01.07.2017

Hüseyin Güneş

Öz

İslam tarihi kaynaklarında Ashâbü’r-Res’in Aras yaşadığı topraklar olarak anılan Iğdır, İslam fetihlerine kadar gerek Sasani ile Bizans devlet güçleri gerekse Mecusilik ile Hıristiyanlık dinleri arasında gerçekleşen mücadelelere sahne olmuştur. İslam fetihlerinden sonra eski inanç ve etnik yapısını büyük ölçüde koruyarak İslam devletinin himayesine girmiş ve eski döneme nazaran daha sakin bir sürece girmiştir. Biz de bu makalede İslam tarihinin ilk asrını teşkil eden Hz. Peygamber ve Hulafa-i Raşidin dönemleri ile onları takip eden Emeviler döneminde Iğdır’ın siyasi, dini, sosyal ve ekonomik durumunu klasik İslam tarihi kaynakları ekseninde ortaya koymaya çalışacağız.

Anahtar Kelimeler

İslam Tarihi, Hülefa-i Raşidîn, Emevi, Ashâbü’r-Res, Iğdır.

Iğdır in the First Century of Islamic History

Öz

Iğdır is known in Islamic historical sources as the land Aras people lived. Until the Islamic conquests it was the scene of battles that took place between Christianity and Zoroastrianism or the powers of the state Byzantine and Sassanid. After the Islamic Conquest, largely had retained its old beliefs and ethnic structure and entered a relatively quiet period in spite of the old times. İn the article, Iğdır’s political, religious, social and economic situation will be studied to demonstrate in the framework of the classical Islamic history resources, just the first century of Islamic history which constitutes the time of Prophets and Hulaf-i Rashidin and the Umayyad period.

Anahtar Kelimeler

İslamic history, Hulafa-i Rashidin, Umayyad, Aras people, Iğdır.

Kaynakça

• Balcı, İsrafil (2011), İlk İslam Fetihleri ve Savaş-Barış İlişkisi, Pınar Yayınları, İstanbul.
• Belâzürî, Ahmed b. Yahya (1987), Fütûhu’l-Büldân, Tahk. A. Enis et- Tabbâ’ ve Ö. Enis et-Tabbâ’, Müessesetü’l-Meârif, Beyrut.
• Çetinkaya, Nihat (1996), Iğdır Tarihi (Tarih, Yer Adları ve Bazı Oymak- la Üzerine), İstanbul.
• Ebü'l-Fidâ, İmadüddin İsmâil b. Ali (1860), Takvîmü’l-Büldân, Neşr. M. Reinaud ve Mac Guckin de Slane, A L'imprimerie Royale, Pa- ris.
• Güneş, Hüseyin (2014), İslam Tarihi Kaynaklarına Göre Nuh Tufanı ve Cudi Dağı, İlahiyat Yayınları, Ankara.
• Hudûdü’l-Âlem mine’l-Meşrik ile’l-Mağrib (1999), Müellifi Meçhul, 372/982’de yazıldı, Tahk. Yusuf el-Hâdî, ed-Dârü’s-Sekâfiye, Ka- hire.
• İbn A’sem, Ebû Muhammed Ahmed el-Kûfî (1991), el-Fütûh, Tahk. Ali Şirî, Beyrut.
• İbn Fadlallah el-Ömerî, Ebü'l-Abbâs Şihâbüddin Ahmed b. Yahya (2010), Mesâlikü’l-Ebsâr fî Memâliki’l-Emsâr, Tahk. Kamil Selman el-Cübûrî ve Mehdi en-Necm, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut.
• İbn Havkal, Ebü’l-Kâsım en-Nasibî (1992), Kitâbü Sûrati’l-Arz, Dâru Mektebeti’l-Hayat, Beyrut.
• İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ İsmâil b. Ömer (1997), el-Bidâye ve’n-Nihâye, Tahk. Abdullah b. Abdülhamid et-Türkî, İmbabe.
• İbnü’l-Esîr, Ebü’l-Hasen Ali b. Muhammed (1987), el-Kâmil fi’t-Târîh, Tahk. Ebü’l-Fidâ Abdullah el-Kâdî, Beyrut.
• İdrîsî, Ebû Abdullah Muhammed b. Muhammed el-Hammûdî (2002), Nüzhetü’l-Müştâk fî İhtirâki’l-Âfâk, Mektebetü’s-Sekâfeti’d- Dîniyye, Kahire.
• İstahrî, Ebû İshâk İbrahim b. Muhammed (1927), Mesâlikü’l-Memâlik, Editör: M. J. De Goeje, Matbaatü Brill, Leiden.
• Kazvinî, Ebû Yahya Zekeriya b. Muhammed (t.y.), Âsârü’l-Bilâd ve Ahbârü’l-İbâd, Dâru Sâdır, Beyrut.
• Kudâme b. Cafer el-Katib el-Bağdadî (1889), Kitâbü’l-Harâc ve Sanâa- tü’l-Kitâbe, Editör: M. J. De Goeje, Matbaatü Brill, Leiden.
• Makdisî, Ebû Abdullah Muhammed b. Ahmed (1909), Ahsenü’t- Tekâsim fi Ma’rifeti’l-Ekâlim, Matbaatü Brill, 2. Baskı, Leiden.
• Şeyhu’r-Rebve, Ebû Abdullah Muhammed b. Ebî Tâlib ed-Dımeşkî (1865), Nuhbetü’d-Dehr fî Acâibi’l-Berr ve’l-Bahr, Neşr. A. F. Mehren, Academie Imperiale des Science, Petersburg.
• Taberî, Ebû Ca’fer Muhammed b. Cerîr (1969), Târîhu’l-Ümem ve’l- Mülûk, Tahk. M. Ebü’l-Fadl İbrahim, Dâru’l-Meârif, 2. Baskı, Ka- hire.
• Tuncer, Metin (1999), “Iğdır”, DİA, İstanbul, Cilt: 19, s. 79-80.
• Yâkût, Ebû Abdullah Yâkût b. Abdullah el-Hamevî (1977), Mu’cemü’l- Büldân, Dâru Sâdır, Beyrut.
• Yınanç, M. Halil (1997), “Ermeniye”, İA, MEB, Eskişehir, Cilt: 4, s. 317- 326.