Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenlerinin Soru Sorma Becerileri Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2017, Sayı: 13, 19 - 43, 01.10.2017

Ömer Çiftçi

Öz

Çalışma, Türk Dili ve Edebiyatı öğretmenlerinin bilişsel basamakları dikkate alarak soru sorma becerilerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Çalışmanın verileri, 2016–2017 eğitim öğretim yılında Van’ın merkez ilçelerindeki 8 Anadolu Lisesinde görev yapan 22 Türk Dili ve Edebiyatı öğretmeninden alınan 340 sınav sorusundan oluşmaktadır. Çalışma bir alan araştırması çalışmasıdır ve kullanılan yöntem de alan araştırması yöntemidir. Soruların bilişsel basamaklara göre nasıl bir dağılım gösterdiklerine; yer aldıkları basamakların sınıf seviyesine göre nasıl bir dağılım gösterdiklerine; konularına göre soruların, taksonominin hangi basamağında yer aldıklarına ve soru türlerinin taksonomiye göre nasıl bir dağılım gösterdiklerine bakılmıştır. Matematiksel hesaplamalar için frekans ve yüzde kullanılmıştır. Çalışmanın bulgularına göre soruların % 77'si alt; % 23'ü üst bilişsel basamakta yer almaktadır. Bütün sınıflarda en fazla soru bilgi, kavrama ve uygulama; en az soru analiz, sentez ve değerlendirme basamaklarında sorulmuştur. Konulara göre sorulan soruların büyük çoğunluğu ve soru türlerinin taksonomiye dağılımında en fazla soru alt bilişsel basamaklarda yer almaktadır. Bu bulgular, öğretmenlerin üst bilişsel basamaklara göre soru sorma becerisini henüz edinemediklerini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Soru, soru sorma becerisi, bilişsel beceri

A Research On Turkish Language And Literature Teachers Questionnaire Questions

Öz

The study was conducted in order to determine the skill of asking questions considering the cognitive steps of Turkish Language and Literature teachers. The data of the study consists of 340 exam questions taken from 22 Turkish Language and Literature teachers who worked in 8 High Schools in the central districts of Van in the academic year of 2016-2017. The study is an area survey and the method used is field survey. How the questions are distributed according to the cognitive steps; how the steps they take are distributed according to the grade level; which questions of the taxonomy and how the types of questions are distributed according to taxonomy. Frequency and percentage are used for mathematical calculations. According to the findings of the study, 77% of the questions were lower; 23% are in the upper cognitive steps. The most questions, knowledge and practice in all classes; at least in the question analysis, synthesis and evaluation stages. The majority of the questions asked according to the questions and the most questions in the taxonomic distribution of the question types are in the lower cognitive steps. These findings show that teachers have not yet had the ability to ask questions according to supra cognitive steps.

Anahtar Kelimeler

Questioning, questioning skills, cognitive skills

Kaynakça

• Akyol, H. (2001). İlköğretim Okulları 5. Sınıf Türkçe Kitapla- rındaki Okuma Metinleriyle İlgili Soruların Analizi, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Yıl: 7, S: 26, s.169-178
• Aslan, C. (2009). Anadili Öğretmenlerinin Sınavlarda Sordukla- rı Soruların “Yüksek Düzeyli Düşünme Becerileri”ni Geliştir- mesi Bakımından İncelenmesi. II. Uluslararası Türkçenin Eğitimi
• Öğretimi Kurultayı’nda sunulmuş bildiri, 2-4 Temmuz, Ürgüp.
• Aşıcı, M. (1998). Türkçe Ders Kitaplarında, Soru Sorma Becerileri- nin Metinleri Anlamada Kullanılması, VII. Ulusal Eğitim Bilim- leri Kongresi Bildirileri. 9-11 Eylül, Konya.
• Aydemir Y., Çiftçi, Ö. (2008). Edebiyat Öğretmenlerinin Soru Sorma Becerileri Üzerine Bir Araştırma. Yüzüncü Yıl Üniversite- si, Eğitim Fakültesi Dergisi. Cilt: V, Sayı: II, s.103-115.
• Büyükalan, S. (2007). Soru Sorma Sanatı. Ankara: Nobel Yayıncı lık .
• Çalışkan, H. (2011). Öğretmenlerin Hazırladığı Sosyal Bilgiler Dersi Sorularının Değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim, 36 (160), s.120-132.
• Çetinkaya, S. (2009). ÖSS'de Sorulan Türkçe Sorularının Taksono- mik Açıdan Değerlendirilmesi, (Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara.
• Çolak K., Demircioğlu, İ. H. (2013). Tarih Dersi Sınav Soruları- nın Bloom Taksonomisi’nin Bilişsel Alan Düzeyi Açısından Sınıflandırılması, Milli Eğitim, S. 187, s. 160-170.
• Demirel, Ö. (2000). Eğitimde Program Geliştirme. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• EGELİOĞLU, V. (1989). Okuduğunu Anlama Düzeyinin ve Öğ- renme için Harcanan Zamanın Bilişsel Öğrenme Düzeyine Etkisi,(Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilim- leri Ana Bilim Dalı Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara.
• Kaya, H. (2006). Eleştirel Düşünme ve Soru Sorma, İstanbul Üniversitesi, FNHYO Dergisi, Cilt 14, Sayı 56, s.71-78.
• Köğçe, D., Baki, A. (2009). Farklı Türdeki Liselerin Matematik Sınavlarında Sorulan Soruların Bloom Taksonomisine Göre Karşılaştırılması, Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(2), 557-574
• Küçükahmet, L. (1999). Öğretimde Plânlama ve Değerlendirme. Ankara: Alkım Yayınları
• Özden, Y. (1998). Öğrenme ve Öğretme. Ankara: Pegem Özel Eğitim ve Hizmetleri.
• Safran, M. (2002). Ortaöğretim Kurumlarında Tarih Öğretiminin Yapı ve Sorunlarına İlişkin Bir Araştırma, Türk Yurdu, 22(175), s.73-79.
• Sever, S. (2002). Öğretim Dili Olarak Türkçenin Sorunları ve Öğretme-Öğrenme Sürecindeki Etkili Yaklaşımlar. AÜ Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 34(1-2), s.11-22.
• Sönmez, V. (2007). Program Geliştirmede Öğretmen El Kitabı, Ankara: Anı Yayıncılık
• Şevik, M. (2005). Yabancı Dil Öğretiminde Sorular, Öğrenci Cevapları ve Öğretmen Davranışları, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 38 (2), 1-19.
• TDK. (2014). Türkçe Sözlük, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Ülger, Ü. (2003), İlköğretim 6, 7, 8. Sınıflarda Türkçe Dersi Yazılı Sınav Soruları Üzerine Bir Değerlendirme. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü), Ankara.
• Varış. F. vd. (1998). Eğitim Bilimine Giriş. Ankara: Alkım Yayıncılık
• Yılmaz, H. (1997). Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme, Konya: Mikro Yayıncılık. Zahorik, J. A. (1971). Questioning in The Classroom. Education, 91 (4), 358-368