Öğretmen Adaylarının Eleştirel Düşünme Standartlarının Belirlenmesi

Yıl 2017, Sayı: 13, 44 - 65, 01.10.2017

Yasemin Deringöl

Öz

Bu çalışmanın amacı, öğretmen adaylarının eleştirel düşünmelerinin belirlenmesidir. Araştırmanın örneklemini; İstanbul'da bir devlet üniversitesinde öğrenim gören 205 sınıf öğretmenliği ve 147 ilköğretim matematik öğretmenliği olmak üzere toplam 352 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırmada betimsel yöntem kullanılmıştır. Aybek, Aslan, Dinçer ve Arısoy 2015 tarafından geliştirilen ‘Öğretmen Adaylarına Yönelik Eleştirel Düşünme Standartları Ölçeği’ veri toplama aracı olarak kullanılmıştır. İstatistiksel çözümler SPSS 16.0 kullanılarak yapılmıştır. Örneklemin puan ortalamalarına göre eleştirel düşünme düzeylerinin yüksek seviyede olduğu sonucuna varılmıştır. Ölçek alt boyutları ve ölçek toplam puan ortalamalarının anabilim dalına göre değişmediği ancak fark anlamlı olmasa da ilköğretim matematik öğretmen adaylarının puan ortalamaları, sınıf öğretmeni adaylarının puan ortalamalarından daha yüksektir. 2. Sınıf ilköğretim matematik öğretmen adaylarının, 3.Sınıfta bulunan öğretmen adaylarına göre ‘kesinlik-doğruluk’ boyutunda daha yüksek puan ortalamalarına sahip olduğu tespit edilmiştir. Araştırmanın sonuçlarının alan yazınına katkıda bulunacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Öğretmen Adayları, Düşünme, Eleştirel Düşünme

Determining Critical Thinking Standards of Teacher Candidates

Öz

The purpose of this study is to determine the critical thinking for prospective teachers. The sampling of the survey consists of a total of 352 teachers, 205 which are primary school teachers and 147 are elementary mathematics teachers studying at a public University in Istanbul. The research is in survey model, and descriptive method has been used. As data gathering tool, ‘Critical Thinking Standards Scale for Teacher Candidates’ developed by Aybek, Aslan, Dincer and Arısoy 2015 has been used. The statistical solutions of the data concerning the problems of the research have been derived by using SPSS 16.0. According to the score averages of the sampling, it has been concluded that the critical thinking levels are high. It has also been concluded that, scale sub-dimensions and scale total score averages don't vary according to the department, while even though not significantly different, elementary mathematics teacher candidates have scored higher averages than primary school teacher candidates. 2nd year elementary mathematics teacher candidates have been found to have higher score averages in ‘precision-accuracy’ dimension than 3rd year teacher candidates. The research results will contribute to the field literature.

Anahtar Kelimeler

Teacher Candidates, Thinking, Critical Thinking

Kaynakça

• Açışlı, S, Sınıf Öğretmeni Adaylarının Öğrenme Stilleri ile Eleş- tirel Düşünme Eğilimlerinin İncelenmesi. İlköğretim Onli- ne, 15(1), 2016. 273-285.
• Akar, Ü, Öğretmen Adaylarının Bilimsel Süreç Becerileri ve Eleştirel Düşünme Beceri Düzeyleri Arasındaki İlişki. Yayımlanma- mış Yüksek Lisans Tezi, Afyon: Afyon Kocatepe Üniver- sitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2007.
• Aliustaoğlu, F ve Tuna, A, Öğretmen Adaylarının Eleştirel Dü- şünme Eğilimlerinin İncelenmesi (Kastamonu Üniversi- tesi Örneği). INESJOURNAL, Yıl: 2, Sayı: 4, 2015, 131-142.
• Alkın-Şahin, S., Tunca, N. ve Ulubey, Ö, Öğretmen Adaylarının Eğitim İnançları ile Eleştirel Düşünme Eğilimleri Arasın- daki İlişki. İlköğretim Online, 13(4), 2014, 1473-1492.
• Argon, T. & Selvi, Ç, Öğretmen Adaylarının Eleştirel Düşünme Eğilimleri ve Çatışma Yönetim Stilleri. WJEIS, 1(1), 2011, 93-100.
• Arslan, R., Gülveren, H. ve Aydın, E, A Research on Critical Thinking Tendencies and Factors That Affect Critical Thinking of Higher Education Students. International Jo- urnal of Business and Management, 9 (5), 2014, 43-59.
• Ay, Ş. ve Akgöl, H, Eleştirel Düşünme Gücü ile Cinsiyet, Yaş ve Sınıf Düzeyi. Kuramsal Eğitim Bilim, 1(2), 2008, 65-75.
• Aybek, B, Konu ve Beceri Temelli Eleştirel Düşünme Öğretiminin Öğretmen Adaylarının Eleştirel Düşünme Eğilimi ve Düzeyi- ne Etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Adana: Çukuro- va Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2006.
• Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 1, 2008, 11-32.
• Ekinci, Ö, Öğretmen Adaylarının Empatik ve Eleştirel Düşünme Eğilimlerinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adana: Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens- titüsü, 2009.
• Ekinci, Ö. ve Aybek, B, Öğretmen Adaylarının Empatik ve Eleş- tirel Düşünme Eğilimlerinin İncelenmesi. İlköğretim Onli- ne, 9(2), 2010, 816-827.
• Ennis, R. H, Critical thinking dispositions: Their nature and assessability. Informal Logic, 18, 2, 1996, 165-182.
• Facione, P. A., Giancarlo, C., Facione, N. ve Gainen, J, The Dis- position toward Critical Thinking. Journal of General Edu- cation, 44 (1), 1995, 1-25.
• Facione, P. A., Facione, N. C., Giancarlo, C. A, The Disposition toward Critical Thinking: Its Character, Measurements, and Relationship to Critical Thinking Skill. Informal Logic, 20, 2000, 61-84.
• Gelen, İ, İlköğretim Okulları 4. Sınıf Öğretmenlerinin Sosyal Bilgiler Dersinde Düşünme Becerilerini Kazandırma Yeterliklerinin Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adana: Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1999.
• Gilstrap, D. L. & Dupree, J, A Regression Model of Predictor Variables on Critical Reflection in the Classroom: Integra- tion of the Critical Incident Questionnaire and the Fra- mework for Reflective Thinking. The Journal of Academic Librarianship, Volume 34, Issue 6, 2008, 469-481.
• Gökkuş, İ. ve Delican, B, Sınıf Öğretmeni Adaylarının Eleştirel Düşünme Eğilimleri ve Okuma Alışkanlığına İlişkin Tu- tumları. Cumhuriyet International Journal of Education, Vol 5 (1), 2016, 10-28.
• Kong, S. L, Critical Thinking Dispositions of Pre-Service Teachers in Singapore: A Preliminary INVESTIGATION. AARE Annual Conference, http://www.aare.edu.au/data/publications/2001/kon0 1173.pdf (28 Aralık 2016 Tarihinde erişilmiştir.) 2001,
• Korkmaz, Ö, Eğitim Fakültelerinin Öğrencilerin Eleştirel Dü- şünme Eğilim ve Düzeylerine Etkisi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(4), 2009, 879-902.
• Kökdemir, D, Belirsizlik Durumlarında Karar Verme ve Problem Çözme. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2003.
• Kurnaz, A, Eleştirel Düşünme Öğretimi Etkinlikleri. Konya: Eğitim Yayınevi, 2013.
• Ocak, G., Eymir, E. ve Ocak, İ, Öğretmen Adaylarınınn Eleştirel Düşünme Eğilimlerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İn- celenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt-Sayı: 18-1, 2016, 63-91.
• Özsoy Güneş, Z., Çıngıl Barış, Ç. ve Kırbaşlar, F. G, Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Matematik Okuryazarlığı Öz- Yeterlik Düzeyleri ile Eleştirel Düşünme Eğilimleri Ara- sındaki İlişkilerin İncelenmesi. Hasan Ali Yücel Eğitim Fa- kültesi Dergisi, 19 (1), 2013, 47-64
• Öztürk, N, Hemşirelik Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Düzeyleri ve Eleştirel Düşünmeyi Etkileyen Faktörler. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2006.
• Profetto-McGrath J, The Relationship of Critical Thinking Skills and Critical Thinking Dispositions of Baccalaureate Nursing Students. Journal of Advanced Nursing, 43(6), 2003,569-577.
• Ricketts, J. C. & Rudd, R, Critical Thinking Skills of FFA leaders. Journal of Southern Agricultural Education Research, 54(1), 2004, 32-43.
• Rudd, R., Baker, M. & Hoover, T, Undergraduate Agriculture Learning Style and Critical Thinking Abilities: Is There a Relationship? Journal of Agricultural Education, 41 (3),2000, 2-12.
• Saracaloğlu, S. ve Yılmaz, S, Öğretmen Adaylarının Eleştirel Düşünme Tutumları ile Denetim Odaklarının Incelenmesi. İlköğretim Online, 10(2), 2011, 468-478.
• Scott, J., Markert, R.J. & Dunn, M.M, Critical Thinking: Change During Medical School and Relationship to Performance in Clinical Clerkships. Medical Education, 32, 1998, 14-18.
• Seferoğlu, S. ve Akbıyık, C, Eleştirel Düşünme ve Öğretimi. H.Ü. Eğitim Fakültesi Dergisi, V. 30, 2006, 193-200.
• Şen, Ü, An Evaluation about Turkish Teacher Candidates’critical Thinking Attitude’s in Terms of Difference Variable. Journal of World of Turks, 1(2), 2009, 69-89.
• Şenlik, N. Z., Balkan, Ö. ve Aycan, Ş, Öğretmen Adaylarının Eleştirel Düşünme Becerileri: Muğla Üniversitesi Örneği. C.B.Ü. Fen Bil. Dergisi, 7(1), 2011, 67-76.
• Tok, E. ve Sevinç, M, Düşünme Becerileri Eğitiminin Eleştirel Düşünme ve Problem Çözme Becerilerine Etkisi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 27, 2010, 67- 82.
• Walsh, C. M. & Hardy, R. C, Dispositional Differences in Critical Thinking Related to Gender and Academic Major. Journal of Nursing Education, 38 (4), 1999, 149-155.
• Watson, G. & Glaser, M.E, Watson-Glaser Critical Thinking Appraisal. Manuel. N.Y: Harcourt Brace World Inc. 2002.
• Yılmaz, Ö. S, Eleştirel Düşünme Tutumunu Etkileyen Faktörler:Sınıf Öğretmeni Adayları Üzerine Bir Çalışma. Doktora Tezi,Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2012.
• Zayif, K, Öğretmen Adaylarının Eleştirel Düşünme Eğilimleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2008.