Palto’lu Hikayeler: “Palto” Nesnesi Merkezinde Hikâyelerin İncelenmesi

Yıl 2017, Sayı: 13, 231 - 252, 01.10.2017

Ramazan Arı

Öz

Cansız nesneler, insanla ilgili olarak ya da onunla ilgileri nispetinde edebi esere girerler. Bu bağlamda kimi zaman kahramanın ruh haletini, karakterini yansıtan bir araç kimi zaman hikâyenin mesajının verilmesinde kullanılan bir sembol kimi zaman somut bağlamdan soyuta geçişi sağlayan bir nesne kimi zaman da “arzu edilen” ya da “korku duyulan” nesne konumunda hikâyenin kurgusunun merkezinde yer alabilirler. Çalışmada, içerisinde palto nesnesi yer alan beş hikâye, palto nesnesi merkeze alınmak suretiyle yakın okuma yoluyla incelenmiştir. Bu bağlamda, Halid Ziya’nın Kar Yağarken, Oğuz Atay’ın Beyaz Mantolu Adam, Gogol’un Palto ve Bahaddin Özkişi’nin Palto ve Asıl Sebep incelenen hikayelerdir. Bu hikâyelerde cansız bir nesne olarak palto, birçok işlevleri haizdir. Palto, rengiyle, şekliyle, cinsiyet özelliğiyle, hatta emanet olma vasfıyla dahi işlenir. Ayrıca bütün hikâyelerde paltonun insan psikolojisiyle bağı kurulur. Ona karşı duyulan arzunun, tutkunun sebebi, paltoya kavuştuktan sonra onu sırtına geçirip soğuktan korunmak değildir. Onun ifade ettiği ya da insanların ona yükledikleri güçlü olma, soyluluk, zenginlik, saygı görme gibi soyut düşüncelerdir. Paltoya kavuştuktan sonra, kahramanların paltonun taşıdığı bu karakter özelliklerini de sırtlarına geçirmişçesine hareket etmeleri bundandır.

Anahtar Kelimeler

Nesne, Sembol, İşlev, Hikâye, Palto

Coated Stories: Investigation Of Stories In "Palto" Object Center

Öz

Lifeless objects enter literary work in relation to human or in proportion to human interest. In this context, the coat is an object which is sometimes located at the center of the fiction of the story in the form of a vehicle that reflects the mood of the hero, a symbol sometimes used in giving the message of the story, sometimes makes a transition from concrete context to abstract or sometimes a “desirable” or "feared" object. In the study, the five stories in which the coat object was located were examined through close reading by taking the coat object into the center. In this context, Halid Ziya’s Kar Yağarken, Oğuz Atay’s Beyaz Mantolu Adam, Gogol’s Palto ve Bahaddin Özkişi’s Palto and Asıl Sebep are the stories studied. As a lifeless object in the stories studied, the coat has many functions. The coat is processed by color, by gender, or even by entrustment. The coat is handled with color, shape, gender, even entrustment. Also, in all stories, the coat is linked to human psychology. The reason for the violent desire for the coat is not to wear it after you get it, not to protect it from the cold. It is the kind of thinking that people have put on him, such as strength, nobility, wealth, respect. It is a fact that after the confrontation of the coat, the heroes move as if they have the character of the palton on their backs.

Anahtar Kelimeler

Object, Symbol, Function, Story, Coat

Kaynakça

• Akarsu, Bedia. Felsefe Terimleri Sözlüğü, İstanbul: İnkılap Kita- bevi, (4. Bsk.), 1988.
• Aktaş, Şerif, Roman Sanatı ve Roman İncelemesine Giriş, Ankara: Akçağ Yayınları, (5. Bsk.), 2000.
• Atay, Oğuz, Korkuyu Beklerken, Ankara: İletişim Yayınları, (41. Bsk.), 2015.
• Barthes, Roland. Göstergebilimsel Serüven, çev. Mehmet Rıfat- Sema Rıfat, İstanbul: YKY, 1993.
• Bostancı, G. Ç. Eşyanın Göstergeselliği ve Edebî Metinlerde Şeylerin Dili, Journal of Turkish Studies Türklük Bilgisi Araştırma- ları, Festschrıft In Honor Of Walter G. Andrews I, Department of Near Eastern Languages and Civilizations Harvard University, V. 34/1, (2010), s. 51-74.
• Dinler Köksal, Sümeyye, Oğuz Atay’ın Korkuyu Beklerken Hikâye Kitabında İroninin Kullanımı, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 9/9 (Summer 2014), s. 489-504.
• Eco, Umberto, Anlatı Ormanlarında Altı Gezinti, çev. Kemal Ata- kay, İstanbul: Can Yayınları, (7. Bsk.), 2013.
• Gerard, Rene, Romantik Yalan ve Romansal Hakikat, çev., Arzu Etensel İldem, İstanbul: Metis Yayınları, 2007.
• Gogol, Nikolay Vasilyaviç, Bir Delinin Hatıra Defteri-Palto-Burun –Petersburg Öyküleri ve Fayton- çev. Mazlum Beyhan, İstanbul: Türkiye İş Bankası, (10. Bsk.), 2015.
• Issı, Ahmet Cüneyt, Hayat ve İnsan’ın Sokak’larında Bahaeddin Özkişi’nin Öykücülüğü, İstanbul: Roza Yayınevi, 2010.
• Lenoir, Beatrice, Sanat Yapıtı, çev. Aykut Derman, İstanbul: YKY, 2003.
• Özkişi, Bahaeddin, Göç Zamanı, İstanbul: Ötüken Yayınları, Özkişi, Bahaeddin, Göç Zamanı: “Bir Çınar Vardı, Göç Zamanı, Papağan Dedi ki”, İstanbul: Ötüken Yayınları, 2014.
• Stevick, Philip, Roman Teorisi, çev., Sevim Kantarcıoğlu, Ankara: Akçağ Yayınları, 2004.
• Tanpınar, Ahmet Hamdi, 19. Asır Türk Edebiyatı Tarihi, İstan- bul: Çağlayan Kitabevi, 1982.
• Tarıman, Betül, Oğuz Atay’ın Beyaz Mantolu Adam Öyküsünde Bir İtiraz Olarak İnsan: 2008, s. 31. http://mavimelek.com/beyaz_mantolu_adam.htm (Erişim Tarihi: 20.02.2017)
• Uçar, Aslı, Teselliyi Eşyada Aramak: Türkçe Romanda Nesneler, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İhsan Doğramacı Bilkent Üni- versitesi, Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Edebiyatı Bölümü, Ankara, 2012.
• Uşaklıgil, Halid Ziya, Küçük Fıkralar (Hikâyeler), İstanbul: Özgür Yayınları, 2004.
• Watt, Ian; Barthes, Roland, Roman ve Gerçek Etkisi, çev. Mehmet Sert, İstanbul: Donkişot Yayınları, 2002.