Yurttaşlığın Değişen Yüzü: Ulus-Devletten Küreselleşmeye Yurttaşlığın Dönüşümü

Yıl 2017, Sayı: 13, 420 - 443, 01.10.2017

Aykut Aykutalp

Öz

Bu çalışma küreselleşme çağında yurttaşlığın yaşadığı dönüşümü ele almaktadır. Günümüzde ulus devlet ve milliyetçilik ekseninde tanımlanan yurttaşlık anlayışına yönelik bir dizi eleştiri söz konusudur. Yurttaşlığı teritoryal ya da kan, soy, ırk gibi kavramlarla tanımlamaya dönük modern anlayışlar küresel göç hareketleri, kültürel benzeşimler, dinsel tartışmalar ve göçmenlik olgusu gibi tartışmaların ışığında değişmektedir. Modern devlet yurttaşı ortak bir tarih, kültür ve dil gibi ortak kimlikleri merkeze alan hak ve ödevleri üzerinden tarif etmektedir. Buna karşın küreselleşme çağında göçmenlik, kültürel etkileşim, iletişim ve ulaşım olanakları gibi bir dizi süreç farklı kodlara sahip yeni bir yurttaşlığın mümkün olup olmayacağını tartışmaya açmaktadır. Bu çalışma modern ulus devlet yurttaşlığından küresel bir yurttaşlık anlayışına yönelik tarihsel değişimi ekonomik, iktisadi ve toplumsal örgütlenme tarzımızdaki bir dizi değişimi de dikkate alarak tartışmaktadır. Yurttaşlığın modern devlet içindeki tanımından farklı olarak küresel ölçekte bir yurttaşlığın mümkün olup olamayacağı tartışma konusu yapılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Ulus Devlet, Milliyetçilik, Yurttaşlık, Küreselleşme.

The Changing Face of Citizenship: The Transformation of Citizenship from the Nation-State to Globalization

Öz

This study discusses the transformation of citizenship in the era of globalization. Today, there is a series of criticisms about the concept of citizenship, which is defined in the axis of nation state and nationalism. The modern understanding towards defining citizenship in terms of concepts like territorial or blood, lineage, race have changed in the light of debates such as global migration movements, cultural analogies, religious debates and immigration. Modern state defines the citizen in terms of common identities such as a common history, culture and language through their central rights and duties. On the other hand, in the era of globalization, a series of processes such as immigration, cultural interaction, communication and transportation possibilities open up debate about whether or not a new citizenship with different codes will be possible. This study discusses the historical change from a modern nation-state citizen to a global understanding of citizenship, taking into account a number of changes in our economic, economic and social organization. Contrary to the definition of citizenship in the modern state, there is a debate about whether citizenship on a global scale will be possible or not.

Anahtar Kelimeler

Nation-State, Nationalism, Citizenship, Globalization.

Kaynakça

• ANDERSON, Benedict, Hayali Cemaatler: Milliyetçiliğin Kökenleri ve Yayılması, (Çev. İ. Savaşır), İstanbul: Metis Yayınları, 2009.
• BAUMAN, Zygmunt, Küreselleşme: Toplumsal Sonuçları, (Çev. A. Yılmaz), İstanbul: Ayrıntı yayınları, 1999.
• BOTTOMORE, Tom, Kırk Yıl Sonra Yurttaşlık ve Toplumsal Sınıf- lar, T.H. Marshal & T. Bottomore içinde, Yurttaşlık ve Toplumsal Sınıflar, Ankara: Gündoğan Yayıncılık, 2000.
• CALHOUN, Craig, Milliyetçilik, (Çev. B. Sütçüoğlu). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2009.
• CASTELLS, Manuel, Enformasyon Çağı: Ekonomi, Toplum ve Kül- tür. İkinci Cilt. Kimliğin Gücü, (E. Kılınç, Çev.), İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2008.
• DIECKHOFF, Alain ve JAFFRELOT, Christophe, Küreselleşme ve Bölgeselleşen Dünyada Milliyetçiliğin Direnişi, A. Dieck- hoff, & C. Jaffrelot içinde, Milliyetçiliği Yeniden Düşün- mek: Kuramlar ve Uygulamalar (s. 335-356), İstanbul: İletişim Yayınları, 2010.
• GELLNER, Ernest, Uluslar ve Ulusçuluk. (Çev. B. Ersanlı ve G. Göksu Özdoğan), İstanbul: İnsan Yayınları, 1992.
• GİDDENS, Anthony, Modernite ve Bireysel Kimlik: Geç Modern Çağda Benlik ve Toplum, (Çev. Ü. Tatlıcan), İstanbul: Say Yayınları, 2010.
• GÜLALP, Haldun ,“Milliyete Karşı Vatandaşlık”, (Der.) H. Gülalp içinde Vatandaşlık ve Etnik Çatışma: Ulus-Devletin Sorgulanması (ss. 1-34), İstanbul: Metis Yayınları, 2007.
• HOBSBAWM, J. Eric, Gelenekleri İcad Etmek. E. Hobsbawm, & T. Ranger içinde, Geleneğin İcadı (s. 1-18), İstanbul: Agora Kitaplığı, 2006.
• HOBSBAWM, J. Eric, Milletler ve Milliyetçilik: Program, Mit, Gerçeklik. (Çev. O. Akınhay), İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2010.
• JAFFRELOT, Christophe, Bir Milliyetçilik Kuramı İçin, A. Dieckhoff, & C. Jaffrelot içinde, Milliyetçiliği Yeniden Düşünmek: Kuramlar ve Uygulamalar (s. 23-82), İstanbul: İletişim Yayınları, 2010.
• KADIOĞLU, Ayşe, Cumhuriyet İdaresi ve Demokrasi Muhakemesi, İstanbul: Metis Yayınları, 1999.
• KEYDER, Çağlar, Ulusal Kalkınmacılığın İflası, İstanbul: Metis Yayınları, 1993.
• KEYDER, Çağlar, Globalleşme ve Devlet. M. Koray içinde, Küreselleşme ve Ulus- Devlet (s. 135-149), İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Basım-Yayın Merkezi, 2001.
• MARSHALL, T.H., Yurttaşlık ve Toplumsal Sınıflar, Ankara: Gündoğan Yayıncılık, 2000.
• ÖZKIRIMLI, Umut, Milliyetçilik Kuramları: Eleştirel Bir Bakış, Ankara: Doğu Batı Yayınları, 2008.
• PİERSON, Christopher, Modern Devlet, (Çev. D. Hattatoğlu), İstanbul: Çiziyazıları, 2000.
• ROGER, Antoine, Milliyetçilik Kuramları, (Çev. A. Ufuk Kılıç), İstanbul: Versus Kitap, 2008.
• STRANGE, Susan, Devletlerin Azalan Otoritesi, D. Held, & A. McGrew içinde, Küresel Dönüşümler: Büyük Küreselleşme Tartışması (s. 155-163), Ankara: Phoenix Yayınevi, 2008.
• ÜSTEL, Füsun, Yurttaşlık ve Demokrasi, Ankara: Dost Yayınevi, 1999.
• WEBER, Max, Sosyoloji Yazılar, (Çev, T. Parla), İstanbul: Deniz Yayınları, 2008.