Yeni Keynesyen Piyasa Etkinliği ve Joseph Eugene Stiglitz

Yıl 2017, Sayı: 13, 444 - 471, 01.10.2017

Sema Yılmaz Genç Hamza Kadah

Öz

2001 Nobel ekonomi ödülünü George A. Akerlof ve Michael Spence ile paylaşan ve yirmi birinci yüzyılın en etkili iktisatçılarından biri olarak kabul edilen Joseph Eugene Stiglitz 9 Şubat 1943 tarihinde ABD'nin Indiana eyaletine bağlı bir sanayi şehri olan Gary'de doğdu. Annesi bir öğretmen, babası ise sigortacı idi. Irkçılığın, işsizliğin ve yoksulluğun yaygın olduğu; çoğunlukla göçmen nüfusa sahip Gary'nin bu özellikleri, çevresinde olup bitenleri sorgulayan bir genç yaratmıştı. Amherst College'de başladığı eğitimini MIT'de tamamladı ve bu üniversitede burslu olarak lisansüstü ekonomi eğitimine devam etti. MTI' de Paul A. Samuelson, Robert Solow, Franco Modigliani ve Kenneth J. Arrow gibi nobel ödüllü ekonomistlerden eğitim aldı. Kariyeri boyunca dünyanın en iyi üniversitelerinde öğretim üyeliği, ABD hükümetinde ekonomi başdanışmanlığı ve Dünya Bankası'nda başkan yardımcılığı görevlerini yerine getirdi. Asimetrik enformasyonun yanı sıra; etkin ücret, küreselleşme, patent yasalarının neden olduğu eşitsizlikler, finans ve kredi piyasaları konularında da önemli çalışmalar yapmıştır. Küresel finans sistemine, o sistemin merkezinde çalışırken bile cesur karşı çıkışlarıyla tanınan ve bu nedenle Dünya Bankası’ndaki görevinden uzaklaştırılan Stiglitz, eşitsizlikler üzerine en çok kafa yoran iktisatçıların başında gelir. Ona göre geleneksel iktisat teorisyenlerinin iddia ettiği gibi piyasaları otomatik olarak düzenleyen “görünmez el” diye sihirli bir değnek yoktur. Aksine küresel çapta oluşan eşitsizliklerin temelinde yatan neden, görünmez el’in kendisidir. Dolayısıyla devlet sosyal adaleti sağlamak adına piyasalara müdahale ederek gerekli düzenlemeleri gerçekleştirmek zorundadır. Bu çalışmada 1980'li yıllardan itibaren iktisat biliminin önde gelen isimlerinden biri haline gelen Stiglitz'in hayatı, dünya görüşü, önemli çalışmaları ve iktisat bilimine katkıları incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Stiglitz, Asimetrik Enformasyon, Küreselleşme, Eşitsizlik

New Keynesian Market Efficiency and Joseph Eugene Stiglitz

Öz

Joseph E. Stiglitz, who shared the 2001 Nobel Prize for economics with George A. Akerlof and Michael Spence, and considered one of the most influential economists of the 21th century, was born on February 9, 1943 in Gary, an industrial town in the US state of Indiana. Her mother was a teacher and her father was an insurer. Racism, unemployment and poverty are common; These features of Gary with mostly immigrants populations, created a a young man who questioned what was going on around him. He completed his education at Amherst College in MIT and continued his postgraduate economics education as a scholarship student at this university. At MTI, received training from Nobel prize-winning economists, such as Paul A. Samuelson, Robert Solow, Franco Modigliani and Kenneth J. Arrow. Throughout his career, he served as a lecturer at the best universities of the world, as a senior advisor in the US government and as vice president at the World Bank. In addition to Stiglitz's asymmetric information on the economy, he has also made important work on issues such as efficiency wages, globalization, inequalities caused by patent laws, and finance and credit markets. Stiglitz who is known for his brave opposition to the global financial system, even when he works at the center of that system, is at the head of the economists most concerned about inequalities. According to him, there is no magic wand as the "invisible hand" that automatically regulates the markets as traditional economic theorists claim. On the contrary, the underlying cause of inequalities in the global dimension is the invisible hand itself. Therefore, the government has to intervene in the market to provide social justice in order to carry out necessary regulations. This study will examine Stiglitz's life, worldview, important studies and contributions to economics, who has become one of the leading names in economics since the 1980s.

Anahtar Kelimeler

Stiglitz, Asymmetric Information, Globalization, Inequality

Kaynakça

• Akerlof, G. A. (1970). The Market for “Lemons”: Quality Uncer- tainty and the Market Mechanism, The Quarterly Journal of Economics, 488-500.
• Alp, S., & Karakaş, A. (2008). Asimetrik Bilgi Teorisi Karşısında Hayek’in Ekonomik Yaklaşımları: Karşılaştırmalı Bir Analiz. Liberal Düşünce, Sayı 51-52, 215-230.
• Anderson, William L. (2011). Lemons and the Nobel Prize, https://mises.org/library/lemons-and-nobel-prize, Eri- şim Tarihi: 25.04.2017.
• Autor, David H. (2003). “Lecture Note: Efficiency wages, the Shapiro-Stiglitz https://economics.mit.edu/files/548 06.05.2017. Model”, MIT and Erişim tarihi:
• Brown, Gordon (2011). “Joseph Stiglitz, Economist”, Time 2011 Time 100, 21 April.
• Dinler, Zeynel, (2013). Mikro Ekonomi, 24. Baskı, Ekin Yayıncılık, Bursa.
• Erdoğan, Seyfettin (2004). Politik Konjonktür Hareketleri Teorisi Perspektifi İle Siyaset-Ekonomi İlişkileri, Değişim.
• Greenwald, Bruce C. and Stiglitz, Joseph E., (1986). Externalities in Economies with Imperfect Information and Incomplete Markets, Quarterly Journal of Economics, 101, 229-264.
• Kaytancı, U.B, (2010). Etkin Ücret Teorisi ve Türkiye İmalat Sanayii Üzerine Uygulama, Ekonomik Yaklaşım, Cilt: 21, Sayı : 76, 93-118.
• Stiglitz, Joseph. E., (2000). The Contributions of the Economıcs of Informatıon to Twentieth Century Economics, The Quarterly Journal of Economics, 115, 1441-1478.
• Stiglitz, Joseph. E., (2008). Economıc Foundations of Intellectual Property Rights, Duke Law Journal, 57, 1693-1724.
• Stiglitz, Joseph. E., (2012). Eşitsizliğin Bedeli. Bugünün Bölünmüş Toplumu Geleceğimizi Nasıl Tehlikeye Atıyor?, Çev: Ozan İş- ler, İletişim Yayıncılık, İstanbul
• Stiglitz, Joseph. E., (2017). Stiglitz Raporu Küresel Kriz Parasal ve Mali Reform Önerileri, Çev: Eda Aksan Akılçelen Kitaplar.
• Yılmaz, İlkay (2010). Friedrich August von Hayek, 1900’den Günümüze Büyük Düşünürler İkinci Cilt, Editör: Ç. Veysal, Etik Yayınları, 449-515.
• Urhan, Barış (2010). “John Bates Clark Madalyası”, http://www.iktisadiyat.com, Erişim tarihi: 05.05.2017. “Joseph Stiglitz”, http://www.biyografi.net/kisiayrinti.asp?kisiid=2765, Erişim tarihi: 20.04.2017.
• “Nobel Ekonomi Ödülleri”, http://iktisat.cu.edu.tr, Erişim tarihi: 24.04.2017.
• “Ters Seçim, Limon Problemi, https://ekonometriknotlar.wordpress.com/2014/11/09/ ters-secim-limon-problemi-akerlof/, Erişim tarihi: 30.04.2017.
• “Joseph E. Stiglitz – Biographical”, https://www.nobelprize.org, Erişim tarihi: 05.05.2017.