Türkiye İşgücü Piyasasında Serbestleşme ve Yabancı İstihdamı: Taahhütlerde İlerleme

Yıl 2017, Sayı: 13, 623 - 655, 01.10.2017

Sibel Mehter Aykın Nezla Öztürk

Öz

2016 yılında yürürlüğe giren Uluslararası İşgücü Kanununun amacı; uluslararası işgücüne ilişkin politikaların belirlenmesi, uygulanması, izlenmesi ile yabancılara verilecek çalışma izni ve çalışma muafiyetine dair iş ve işlemlerde izlenecek usul ve esasları, yetki ve sorumlulukları ve uluslararası işgücü alanındaki hak ve yükümlülük-leri düzenlemektir UİK - RG: 13.08.2016-29800 . UİK, esas itibariyle, Türkiye’nin taraf olduğu ikili ve çok taraflı anlaşmalar kapsamında yabancıların işgücü piyasasına girişini kolaylaştırma yükümlülüğünün bir sonucudur. İşgücü piyasasının serbestleştirilmesi yolunda yürütülen çalışmaları Türkiye’nin Dünya Ticaret Örgütü DTÖ ve Avrupa Birliği AB ile ilişkileri çerçevesinde değerlendirmek mümkündür. Bu çalışmanın amacı, işgücü piyasalarında serbestleşme yönelimli DTÖ ile AB normlarını açıklamak ve Türkiye’nin taahhütleri çerçevesinde kat ettiği mesafeyi ortaya koymaktır. Bu amaca yönelik olarak, öncelikle, Türkiye’nin ikili ve çok taraflı anlaşmalar kapsamındaki yükümlülükleri tanımlanıp, yabancı istihdamına ilişkin yasal koşullar genel hatları ile verilmektedir. Ardından, Türkiye’de yabancı istihdamına dair artan seyir sayısal boyutuyla gözler önüne serilip, yeni UİK’nın yerinde bir düzenleme olup olmadığı değerlendirilmekte ve öneriler geliştirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

İşgücü Piyasası, Serbestleşme, Dünya Ticaret Örgütü, Avrupa Birliği, Türkiye.

Liberalisation of Labour Market in Turkey and Employment of Foreigners: Progress in Commitments

Öz

Enacted in 2016, the aim of International Labour Act is to determine, apply and monitor the international labour policy, as well as to regulate the methods, principles, authority and responsibility in deeds with respect to issuing work permit or exemption for foreigners, and the rights and obligations in the field of international labour force ILA – OJ: 13.08.2016-29800 . ILA is essentially an outcome of Turkey’s commitments to facilitate the entry of foreigners into the labour market in line with the bilateral and multilateral agreements that Turkey is a party to. It is possible to evaluate the studies carried out towards the liberalization of labour market in view of Turkey’s relations with the World Trade Organization WTO and the European Union EU . The aim of this paper to explain the WTO and the EU norms directed towards liberalization of labour markets and define the pace covered by Turkey in its commitments. To achieve this end, first of all, Turkey’s commitments in view of bilateral and multilateral agreements are defined and legal terms with regard to employment of foreigners are presented in general. Then, the rising trend in employment of foreigners in Turkey is exhibited in figures and pertinence of the latest ILA is evaluated and recommendations provided

Anahtar Kelimeler

Labour Market, Liberalization, World Trade Organization, European Union, Turkey

Kaynakça

• Altuğ, Y. (1983). Yabancıların Hukukî Durumu. İstanbul.
• Alyanak, S. (2014). “AB Vatandaşlığının AB İçerisinde Serbest Dolaşım ve İkamet Hakkı Yönünden Temel Statü Ol- ması”, TAAD, Y. 5, S. 17, s. 141-176.
• Berki, O. F. (1966). Devletler Hususî Hukuku, Cilt I, Tabiiyet ve Yabancılar Hukuku. Ankara.
• Bilgin, A. A. (2010). “Avrupa Birliği adalet Divanı İçtihadı Işı- ğında Serbest Dolaşım ve Birlik Yurttaşlığı”, Uluslarara- sı Hukuk ve Politika, C. 6, S. 23, s. 15-41.
• Birsen, K. (1936). Devletler Hususi Hukuku Cilt I, Tabiiyet- Yaban- cılar Hukuku. İstanbul.
• Çelikel, A., Öztekin-Gelgel, G., (2016). Yabancılar Hukuku. İstan- bul.
• Çiçekli, B. (2016). 6458 Sayılı Kanunla Güncellenmiş Yabancılar ve Mülteciler Hukuku. Ankara.
• Doğan, V. (2016). Türk Yabancılar Hukuku. Ankara.
• Ekşi, N. (2014). Yabancılar ve Uluslararası Koruma Hukuku, İstan- bul.
• Erken, B. (2016/II). “Uluslararası İşgücü Kanunu Çerçevesinde Türkiye’de Yabancıların Çalışması”, TİSK Akademi, (22), s. 381-405.
• Göçmen, İ. (2011). “Avrupa Birliği Hukukunda Serbest Dolaşım Hükümleri Yönünden “Tamamen Ülke İçi İlişki” İçinde Kalmama Hususu ve Birlik Vatandaşlığının Bu Hususa Etkileri”, Ankara Barosu Dergisi, S. 2, s. 115-137.
• Göğer, E. (1976). Yabancılar Hukuku. Ankara.
• Karsenty, G. (2000). Assessing Trade in Services by Mode of Supply. Pierre Sauvé, Robert M. Stern (Eds.), GATS 2000: New Directions in Services Trade Liberalization (s. 33-56). Washington D.C.: Brookings.
• Kutucu, S. (2014). Avrupa Birliği’nde Üçüncü Devlet Vatandaşları- nın Serbest Dolaşımı. Ankara.
• Mehter Aykın, S., “6735 sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu’nun
• Turist Rehberliği Hizmetleri Bağlamında Değerlendiril- mesi”, International Congress of Management, Economy and Policy, 26-27 Kasım 2016, 2, İstanbul, s. 1587-1600.
• Özkan, I. (1997). Yabancıların Çalışma Hürriyeti ve Avrupa Toplu- luğunda Kişilerin Serbest Dolaşımı. İstanbul.
• Öztürk, N. Yabancıların Çalışma Hakkı, II. Disiplinlerarası Tu- rizm Araştırmaları Kongresi, 12-15 Nisan 2012, Antalya: Kemer, s. 235-245.
• Seviğ, M. R. (1983). Devletler Hususi Hukuku, Giriş, Vatandaşlık ve Yabancılar Hukuku. İstanbul.
• Tekinalp, G. (2003). Türk Yabancılar Hukuku. İstanbul.
• Temir, A. (2015). Türkiye’de Yabancıların Çalışma İzinleri, Yakla- şım Yayıncılık.
• Tiryaki, H. (2015). Yabancıların Türkiye’de Çalışma İzinleri. Anka- ra.
• Türk Dil Kurumu (2011). İktisat Terimleri Sözlüğü. Ankara.
• WTO (1994), General Agreement on Trade in Services. Mara- kesh.
• Yücel , G., Ş. (2013). “Avrupa Birliği Adalet Divanı’nın Avrupa birliği Vatandaşlığı İle İlgili Son Yaklaşımları”, Marmara
• Avrupa Araştırmaları Dergisi, C. 2, S. 12, s. 37-54.
• Hizmet Ticaretinin Serbestleştirilmesi Anlaşması (General Agre- ement on Trade in Services: http://www.ekonomi.gov.tr Hizmet Ticaretinin Serbestleştirilmesi Anlaşması (General Agre- ement on Trade in Services: http://www.ekonomi.gov.tr MAI ve Küreselleşme Karşıtı Çalışma Grubu, http://www.antimai.org/ Turizm ve Seyahat ile İlgili Hizmetler Türkiye Taahhütü, http://www.antimai.org/gats/turizmhiz.htm Türkiye Cumhuriyeti Avrupa Birliği Bakanlığı (2016-2019),
• Avrupa Birliği’ne Katılım için Ulusal Eylem Planı (Ocak 2016
• Aralık 2019), Ankara. http://www.ab.gov.tr/files/uepii.pdf
• /71 sayılı Direktif: http://eur- lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2005:289:
• /38 sayılı Direktif: http://eur- lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2004
• /71 sayılı Direktif: http://eur-lex.europa.eu/legal con- tent/EN/TXT/PDF.