Üstün Zekâlılar Öğretmenliği Adaylarının Problem Çözmeye Yönelik Algıları ile Bilişsel Esneklik Düzeyleri Arasındaki İlişki

Yıl 2018, Sayı: 14, 90 - 117, 01.04.2018

Sezen Camcı Erdoğan

Öz

Bu çalışmanın amacı, üstün zekâlılar öğretmenliği adaylarının problem çözmeye yönelik sahip olduğu algılar ile bilişsel esneklik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Çalışma ilişkisel tarama modelinde yapılanmıştır. Çalışmanın örneklemi amaçlı örnekleme yöntemi kullanılarak belirlenmiş ve bu örneklemi 2015-2016 eğitim öğretim yılında İstanbul’da yer alan bir devlet üniversitesinde Üstün Zekalılar Öğretmenliği lisans programına devam eden 154 öğrenci oluşturmuştur. Katılımcılar araştırmaya gönüllü olarak katılmışlardır. Veriler Bilişsel Esneklik Envanteri ve Problem Çözme Envanteri kullanılarak toplanmıştır. Verilerin analizinde frekans, ilişkisiz gruplar için t testi, tek yönlü varyans analizi ANOVA , Mann-Whitney U ve Kruskal Wallis H analizleri kullanılmıştır. Çalışmada öğretmen adaylarının problem çözme envanterinden aldıkları puan ortalamalarında cinsiyet açısından planlı alt boyutunda ve toplam puanlarda istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar bulunmuştur. Problem çözme envanteri ve bilişsel esneklik envanteri puan ortalamalarının ise olumlu yönde ve orta düzeyde anlamlı bir ilişkiye sahip olduğu görülmüştür. Araştırma sonuçlarının ve önerilerin alana katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Problem Çözme, Bilişsel Esneklik, Öğretmen Adayı, Üstün Zeka

The Relationship Between Problem Solving Perceptions and Cognitive Flexibility Skills of Pre-Service Teachers of Gifted Students

Öz

The purpose of this study is to examine the relationship between the perceptions of gifted and talented teacher candidates for problem solving and the level of cognitive flexibility. The study was structured in a correlational survey model. This sample was formed by 154 students from undergraduate program of Teacher Training for Gifted Students in a state university in Istanbul in the academic year of 2015-2016. Participants voluntarily participated in the survey. Data were collected using Cognitive Flexibility Inventory and Problem Solving Inventory. Frequency, independent samples t test, ANOVA, Mann-Whitney U and Kruskal Wallis H analyzes were used. In the study, there were statistically significant differences in the mean of the points that the prospective teachers obtained from the problem solving inventory in terms of gender in the planned sub-dimension and total points. Problem-solving inventory and cognitive flexibility inventory averages were found to have positive and moderately significant correlation.

Anahtar Kelimeler

Problem Solving, Cognitive Flexibility Skills, Pre-Service Teachers, Gifted Students

Kaynakça

• Aksan, N. ve Sözer, M. A. (2007). Üniversite öğrencilerinin epistemolojik inançları ile problem çözme becerileri ara- sındaki ilişkiler. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fa- kültesi Dergisi, 8(1), 31-50.
• Çuhadaroğlu, A. (2013). Bilişsel esnekliğin yordayıcıları. Cum- huriyet International Journal of Education, 2(1), 86-101.
• Davidson, J. (2009). Contemporary models of giftedness. L. Shavinina (Ed.), International handbook of giftedness içinde (ss. 81-99). Amsterdam: Springer.
• Demirel, Ö. (2004). Öğretme sanatı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Demirtaş, H. ve Dönmez, B. (2008). Ortaöğretimde görev yapan öğretmenlerin problem çözme becerilerine ilişkin algıları. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(16), 177-198.
• Dennis, J. P. ve Vander Wal, J. S. (2010). The cognitive flexibility inventory: Instrument development and estimates of re- liability and validity. Cognitive Therapy and Research, 34, 241-253.
• Deniz, M. E. (2004). Investigation of the relation between deci- sion making self-esteem, decision making style and prob- lem solving skills of university students. Eurasian Journal of Educational Research, 15, 23-35.
• Dinçer, F. Ç. (1995). Anaokuluna devam eden 5 yaş grubu çocukları- na kişiler arası problem çözme becerilerinin kazandırılmasında eğitimin etkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Te- zi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Dündar, S. (2009). Üniversite öğrencilerinin kişilik özellikleri ile problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin incelenme- si. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakülte- si Dergisi, 24(2), 139-150.
• Korkut, F. (2002). Lise öğrencilerinin problem çözme becerileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi ,22, 177–184.
• Koshy, V. (2002). Teaching gifted children 4-7. Londra: David Fulton Publishers
• Kuru, E. ve Karabulut, E. O. (2009). Ritim eğitimi ve dans dersi alan ve almayan beden eğitimi ve spor yüksekokulu öğ- rencilerinin problem çözme becerilerinin çeşitli değişken- ler bakımından incelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(2), 441-458.
• Kuzgun, Y. (1995). Rehberlik ve psikolojik danışmanlık. Ankara: ÖSYM Yayınları.
• Martin, M. M. ve Anderson, C. M. (1998). The cognitive flexibi- lity scale: Three validity studies. Communication Reports, 11(1), 1-9.
• Mayer, R. E. (1992). Thinking problem solving cognition. New York: W.H. Freeman
• Mills, J. C. (2003). Characteristics of effective teachers of gifted students: Teacher background and personality styles of students. Gifted Child Quarterly, 47(4), 272-28.
• Otacıoğlu, S. G. (2007). Eğitim fakültelerinin farklı branşlarında eğitim alan öğrencilerin problem çözme beceri düzeyle- rinin karşılaştırılması. Eğitim Araştırmaları, 29,73–83.
• Owens, T.J. (2001). Extending self-esteem theory and research. Cambridge: University Press.
• Öğülmüs, S. (2001). Kişilerarası sorun çözme becerileri ve eğitimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Spiro, R. J., Feltovich, P. J., Jacobson, M. ve Coulson, R. L. (1991). Cognitive flexibility, constructivism, and hyper- text: Advanced knowledge acquisition in ill-structured domains. Educational Technology, 31(5), 24-33.
• Şahin, N., Şahin, N. ve Heppner, P. (1993). Psychometric pro- perties of the problem solving inventory in a group of Turkish university students. Cognit Ther Res, 17, 379–396.
• Tan, Ş. ve Erdoğan, A. (2001). Öğretimi planlama ve değerlendirme. Ankara: Anı Yayıncılık
• Tannenbaum, A. J. (2003). Nature and nurtune of giftedness. Colangelo N., Davis G.A. (Ed.), Conceptions and identifica- tion: Handbook of gifted education içinde (ss. 45-59), USA: Pearson Education.
• Tschanen-Moran, M. ve Woolfolk-Hoy A. (1998). Teacher effi- cacy: Its meaning and measure. Review of Educational Re- search, 68, 202-248. doi: 10.3102/00346543068002202
• Tschanen-Moran, M. ve Woolfolk-Hoy A. (2001). Teacher effi- cacy: Capturing an elusive construct. Teaching and Teacher Education, 17, 783-805. doi: 10.1016/S0742-051X(01)00036- 1
• Yenice, N. (2012). Öğretmen adaylarının öz-yeterlik düzeyleri ile problem çözme becerilerinin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11(39), 36-58.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık