Fârâbi Düşüncesinde Bir Erdem Olarak Adâlet

Yıl 2018, Sayı: 15, 23 - 40, 01.07.2018

Mirpenç Akşit

Öz

Adâlet, insanlık tarihi boyunca üzerinde en çok durulan kavramlardan biri olmuştur. Düşünce tarihinde dört erdem fazilet ve bunlardan en kapsamlı olan adâletin temel amacı mutluluğa ulaşma çabası ile yakından ilgilidir. Fârâbî ‘de adâlet kavramı hem nefsin bir erdemi olarak ele alınmış aynı zamanda adâletin sosyal ve toplumsal yönüne değinilmiştir. Fârâbî ’de adâlet sevgiye tabii iken Modern paradigma da ise adalet korkuya tabii tutulmuştur. Fârâbî, adalet teorisi ile insanlığın en keskin ve en gerçekçi yönüne değinerek sevginin yokluğu ile erdemsiz bir toplumun oluşacağının ifade ederek adeta modern çağa gönderme yapmıştır.

Anahtar Kelimeler

Fârâbî, adalet, erdem, sevgi, denge, hukuk.

Justice as a Virtue in Alfarabi's Thought

Öz

Justice has been one of the most important concepts in human history. Four virtues in the history of thought are closely related to the pursuit of happiness, the main purpose of Justice, which is the most comprehensive. In Alfarabi, the concept of Justice is considered as a virtue of the soul and is also referred to as the social and social aspect of Justice. In Alfarabi, justice is love and modern paradigm is fear. Alfarabi referred to the sharpest and realistic aspect of humanity with the theory of Justice and stated that an inconsistent society would be formed with the absence of love.

Anahtar Kelimeler

Alfarabi, justice, virtue, love, balance, law.

Kaynakça

• Aloysius, Martinich, P. Thomas Hobbes, çev. Akın Terzi. Ankara: Kültür Yayınları, 2013.
• Aristoteles. Nikomakhos’a Etik. çev. Saffet Babür. Anakara: Ayraç Ya- yınlar, 1997.
• Bilal Kuşpınar, “ Adâlet Kavramı Konusunda Gazâlî, İbn Arâbî ve
• Mevlânâ’nın Görüşlerinin Analizi”, çev. Ayşe Yaşar Ümütlü , Beytulhikme
• An International Journal of Philosophy 7 sy.2 (2017): 306.
• Aristoteles. Eudemosa Etik. çev. Saffet Babür. Anakara: Dost Kitabevi, 1998.
• Bayraklı, Bayraktar. “Fârâbî’nin Eğitim Felsefesinde ‘Adâlet’ Kavramı, ”Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 6 sy.5 (1993) : 231- 240.
• Cevizci, Ahmet. Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Paradigma Yayınları, 2002.
• Çağrıcı, Mustafa .“Adâlet” Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 2: 341.Ankara: TDV Yayınları,1998.
• Fârâbi. Arâu Ehli‟l-Medineti‟l-Fadıla, nşr. Ali B. Mulhim Beyrut: Da- ru’l-Hilal, 1995.
• Fârâbî. Ebû Nasr, Kitabu’t-Tenbîh alâ sebîlis’s-sa‘âde, thk. Câ‘fer Âl-i Yâsin. Beyrut: Dâru’l-Menâhil, 1985.
• Fârâbî. Filozoflarından Felsefe Metinleri, çev. Mahmut Kaya. İstanbul: Klasik Yayınları, 2013.
• Fârâbî. Fusûlün Müntezea, nşr. Fevzî M. Neccar. Beyrut: Dâru’l Meşrık, 1986.
• Fârâbî. es-Siyasetü’l-Medeniyye, tah. Fevzi Mitri Neccār. Beyrut: Dāru’l Meşrīk, 1986.
• Fârâbî. Fusûlü’l-Medeni (Siyaset Felsefesine Dair Görüşler). çev. Hanifi Özcan. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları, 2002.
• Gafar, Anar. Nasîrüddin Tûsî’nin Ahlak Felsefesi. İstanbul: İsam Yayınla- rı, 2011.
• Hobbes. Thomas, Leviathan, çev. Semih Lim. İstanbul: Yapı Kredi Ya- yınları, 2016.
• Hüner, Somaz Zelyut. “Adâlet”, Felsefe Ansiklopedisi.1: 29. İstanbul: Etik Yayınları, 2003.
• Kaya, Mahmut.“Kindî”,Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi.26: 44.Ankara: TDV Yayınları, 2002.
• Korkut, Şenol. Fârâbî’nin Siyaset Felsefesi. Ankara: Atlas Yayınları, 2015.
• Kuşpınar, Bilal .“Adâlet Kavramı Konusunda Gazâlî, İbn Arâbî ve Mevlânâ’nın Görüşlerinin Analizi”, çev. Ayşe Yaşar Ümütlü , Beytulhikme An International Journal of Philosophy 7 sy.2 (2017): 303- 328.
• Kutluer, İlhan. “İslâm Felsefesi Tarihinde Ahlâk İlminin Teşekkülü” Dok- tora Tezi, İstanbul Üniversitesi 1989.
• Mucahit, Huriye Tevfik. Fârâbî’ den Abduh‟a Siyasi Düşünce, çev. Vecdi Akyüz, İstanbul: İz Yayınları, 2012.
• Ocak, Hasan.”Kınalızade Ali Efendi’de Mutluluk Ahlakı Kavramının Felsefi Temelleri” Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 1 sy.1(2012):115-136.
• Oktay, Ayşe Sıdıka. Kınalızade Ali Efendi ve Ahlak-ı Alai. İstanbul: İz Yayınları, 2015
• Rosenthal, Erwin. I.J. Ortaçağ’da İslâm Siyaset Düşüncesi. çev. Ali Çaksu İstanbul: İz Yayınları, 1996.
• Sarıca, Murat. 100 Soruda Siyasi Düşünce Tarihi. İstanbul: Gerçek Yayın- ları, 1983.
• Saruhan, Müfit Selim. İslam Felsefesi Tarihi I. Ankara: Grafiker Yayın- ları, 2012.
• Topakkaya, Arslan .“Aristoteles’te Adâlet Kavramı,” Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 2 sy. 6 (2009):627-633.
• Topuz, Neva Tezcan .“Bir Erdem Olarak Adâlet: Nasiruddin Tusi, Kınalızade Ali ve Maclntyre Üzerine” Beytulhikme An International Journal of Philosophyb 2 sy.2 (2012) :85-101.
• Turan, Ramazan. “ İbn Miskeveyh de Adâlet Anlayışı” Doktora Tezi, Erciyes Üniversitesi 2014.
• Tusî, Nasirûddin. Ahlâk-ı Nâsrî. çev. Anar Gafar, ve Zaur Şükürov. İstanbul: Litera Yayınları, 2007.
• Uzun, Serkan, Uzun, Erkan, Yolsal, Ümit Hüsrev. Güçlü, Abdülbaki Felsefe Sözlüğü. Ankara: Bilim Sanat Yayınlar, 2002.
• Weber, Alfred. Felsefe Tarihi. çev. H. Vehbi Eralp. İstanbul: Sosyal Yayınları, 1998.
• Yayla, Atilla. Sosyal ve Siyasal Teori: Seçme Yazılar. Ankara: Siyasal Kitabevi, 1999.