Prof. Dr. Cevat Heyet’in 'Varlık'ını Adadığı Azerbaycan ve Türk Milliyetçiliği

Yıl 2018, Sayı: 15, 171 - 187, 01.07.2018

Esra Kürüm

Öz

Bu toprakların yetiştirip kendisine büyük hizmetler etmesiyle övündüğü isimlerden biri Prof. Dr. Cevat Heyet’tir. Cevat Heyet, 1925 yılında Tebriz’de doğmuş, 2014 yılında Azerbaycan’da vefat etmiştir. Yaşamı boyunca asıl mesleği olan tıp doktorluğu ile ettiği önemli hizmetler dışında edebiyat ve kültür sahasında da çok önemli işlere ve eserlere imza atmıştır. Azerbaycan halklarının ve bütün dünya Türklüğünün sorunlarının ortaya atılması ve çözümü noktasında yüzlerce esere ve faaliyete imza atmıştır. Heyet’in en önemli hizmeti ise 1979 yılında yayın hayatına başlayan Varlık dergisidir. İlk sayılarından itibaren “kültürel - sosyal dergi” olarak tanıtılmış ve sayfalarında edebi - medeni ve sosyal meselelere yer vermiştir. Yazılar genellikle dil, edebiyat, tarih ve medeniyete ilişkin konuları içermektedir. Türkçe ve Farsça neşrolunan derginin ancak yaklaşık %15’lik bir bölümü Farsçadır. Derginin en önemli amacı, siyasi bir manevra ile ikiye bölünmek istenen bir ülkenin bu iki parçasını ruhen, fikren tek şuurda ve milli bilinç dairesinde bir arada tutmaktır.

Anahtar Kelimeler

Cevat Heyet, Azerbaycan, Varlık, milliyetçilik, Türkçe, Türk edebiyatı.

Azerbaijani and Turkish Nationalism That Prof. Cevat Heyet Dedicated His 'Varlık'

Öz

One name that these lands take pride in for raising and having his remarkable services is Prof. Cevat Heyet. Heyet was born in Tabriz in 1925 and died in Azerbaijan in 2014. Aside from his significant contribution throughout his life as a medical doctor in the profession, he also achieved great acts and works in the field of literature and culture. He had hundreds of works and actions for manifesting and solving the problems of the Azerbaijani people and all Turks. His most notable work is Varlık meaning existence journal that was first published in 1979. It was introduced as a “cultural – social journal” beginning from its first issues and deals with literary – civil issues. The essays are usually on the subjects of language, literature, history and civilization. While published in Turkish and Persian, only about 15% of the journal is Persian. The primary goal of the journal is to hold together two parts of a country intended to be divided through a political maneuver in a single national consciousness both spiritually and mentally.

Anahtar Kelimeler

Cevat Heyet, Azerbaijan, Varlık, nationalism, Turkish, Turkish literature.

Kaynakça

• Altaylı, S. (1994). Azerbaycan Türkçesi Sözlüğü I-II, İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınevi.
• “Baş Söz”. Varlık. S.1. Tahran.
• Bekki, S. (2001). “Doktor Cevad Hey’et 75 Yaşında”. A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi. Erzurum. 16:287-293.
• Emiraslanov, E. (2000). BıçaŞ ve İelem, Veten Oğlu - Vetenin SadiŞ Doktoru. Bakı: Tehsil Neşriyatı.
• İarayev, Y. (1995). Doktor Cavad Héy’et, “İki Tayın AğsaŞŞalı”. Bakı: Azerbaycan Neşriyatı.
• İasımlı, M. (1995). Doktor Cavad Héy’et- “Yétmiş İlin İşığı”. Bakı: Azerbaycan Neşriyatı.
• Gökdağ, B. - Heyet, M. R. (2004). “ İran Türklerinde Kimlik Meselesi” . Bilig. S. 30. yaz.
• İurbanov, Ş. (1995). Doktor Cavad Héy’et-“İmkânından ArtıŞ İş Gö- ren Adam”. Bakı: Azerbaycan Neşriyatı.
• Heyet, C. (1979). “Azerbaycan Türkçesinin Tarihine Kısa Bir Bakış”. Varlık. S.1. Tahran.
• Heyet, C. (1981). “Azerbaycan Şifahi Halk Edebiyatı”. Varlık. S.24. Tahran.
• Heyet, C. (1982). “Türk Dili ve Lehçelerinin Tarihi Kitabından bir Böl- me: Azerbaycan Türkçesinin Adı ve MövŞeyi Hakkında”. Varlık. No:34. (Farsça).
• Heyet, C. (1988). Azerbaycan Şifahi Halk Edebiyatı. Tahran: Varlık Yayınları.
• Heyet, C. (1996). “Yeni Dilcilik ve Dilimize Tatbiki Meselesi”, Varlık, S. 100-1.
• Heyet, C. (1998). “VarlıŞ İyirmi Yaşında”. Varlık. S. 107. Téhran.
• Heyet, C. “Doktor Cevad Héy’et’ten Cumhur Reisi Süleyman Demirele Mektup”, Varlık, S. 92-1.
• Heyet, M. R. (2005). Prof. Dr. Cevat Heyet, “Prof Dr. Cevat Heyet’in Hayatı ve Eserleri”. Ankara: Ahmet Yesevi Üniversitesi Yayınları.
• Kafkasyalı, A. (2010). İran Türkleri. İstanbul: Bilgeoğuz Yayınları.
• Kafkasyalı, A. (2007). İran Türk Âşıkları ve Milli Kimlik. Erzurum: Eser Ofset.
• Medetli, É. vé İsmayılova,İ. (1995). Doktor Cavad Héy’et, Héy’et Ailesi ve Naxçıvan. Bakı: Azerbaycan Neşriyyatı.
• Memmedova, P. (2000). “VarlıŞ” Jurnalında Edebiyyat Meseleleri. Bakı: Élm.
• Tağıyeva, Ş. (1995). Doktor Cavad Héy’et, “Doktor Cavad Héy’et’i Bize Doğmalaşdıran Nedir?”. Bakı: Azerbaycan Neşriyatı.
• TofiŞ İızı, T. (2000.) BıçaŞ ve İelem, “Bir Ömrün Salnamési”. Bakı: Tehsil Neşriyatı.
• Xelilov, S. (2000). BıçaŞ ve İelem, Günbatan Fikirli, Gündoğan Duygu- lu Bir Sima. Bakı: Tehsil Neşriyatı.
• Xudiyev, N. (2005). Cavad Héyet Möcüzesi, Bakü.