20. Yüzyılın İlk Yarısında Kazakistan’da Yaşanan Açlık Felaketleri

Yıl 2018, Sayı: 15, 209 - 227, 01.07.2018

Vecihi Sefa Fuat Hekimoğlu

Öz

Birinci Dünya Savaşı sırasında gerçekleşen 1916 Türkistan Milli Ayaklanması ve ardından Bolşevik Devrimiyle beraber başlayan iç savaş, Kazak halkını maddi açıdan son derece olumsuz bir şekilde etkilemişti. Ancak Sovyet yönetiminin kurulduğu ilk dönemlerde uygulanan yanlış politikalar neticesinde oraya çıkan “açlık” tamamen bir felakete yol açmış ve milyonlarca Kazak Türkünün hayatını kaybetmesine sebep olmuştu. Kazakistan Komünist Partisi Birinci Sekreteri Filip İsayeviç Goloşekin’in, “Küçük Ekim Devrimi” olarak adlandırdığı politikaları uygulamaya koyması ve sonrasında gerçekleştirilen Kolektifleştirme, milyonlarca Kazak Türkünün ölümüyle sonuçlanmıştı. Bu çalışmamızda Kazakistan’da 1920’li ve 1930’lu yıllarda yaşanan açlık felaketinin sebepleri, Kazak aydınlarının yaşanan felaket karşısında merkezi Sovyet yönetimi nezdindeki girişimleri ve başta Sovyetler Birliği’nin lideri Josef Stalin ile Kazakistan’ın yöneticisi Filip Goloşekin olmak üzere Sovyetler Birliği idarecilerinin uyguladıkları politikalar incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Kazakistan, açlık, felaket, Goloşekin, kolektifleştirme.

The Famine Disasters in Kazakhstan in the First Half of the 20th Century

Öz

Turkistan National Rebellion of 1916 during the First World War and the civil war that started with the Bolshevik Revolution influenced the Kazak people in a very negative way in terms of food stock. However, the "famine" that resulted from the misguided policies implemented in the early periods of the Soviet administration led to a total devastation and caused millions of Kazakh people to lose their lives. The First Secretary of the Communist Party of Kazakhstan, Philip Isaevic Goloshekin, applied the policies that he called the "Little October Revolution", and the subsequent Collectivization resulted in the death of millions of Kazakh people. In this study, the reasons for the experienced famine in the 1920’s and 1930’s in Kazakhstan, implements the Soviet Union, the administrator attempts and first Soviet in the central Soviet government before the face of disaster of Kazakh intellectuals Union leader Josef Stalin by including Kazakhstan's manager Philip Goloshekin they policies will be examined.

Anahtar Kelimeler

Kazakhstan, famine, disaster, Goloshekin, collectivization.

Kaynakça

• Abrahman Hayruş, Tarihındı Tanı (Otan Tarihinin Oçerkteri)Almatı: Daneker, 2002.
• Amanjolov K., Kazakstan Tarihı, 2. Cilt, Almatı: Bilim Baspası, 2004.
• Cameron Sarah, “The Kazakh Famine of 1930-33: Current Research and New Directions”, Journal of Ukranian Studies, Volume: III, No: 2, 2016, s. 117-132.
• Çokay Mustafa, “Türkistan’da Sovyet Hükûmetinin “Açlık Siyaseti” (Turar Rıskulov’un İtirafları)”, Türkistan’ın Bağımsızlığına Hizmet Eden “Yeni Türkistan’dan” Seçilmiş Makaleler. Editör: Tülay Duran. İstanbul: Ayaz-Tahir Türkistan İdil-Ural Vakfı Yayınları, 2005, s. 276-280.
• Çokay Mustafa, “Türkistanda Pahta Etrafıda Küreş” Yaş Türkistan, No: 1, 1929, s. 5-16.
• Çokay Mustafa, “İran ve Afganistanga Sıyıngan Türkistalılarnın Hali”, Yaş Türkistan, No: 34, 1932, s. 33- 35.
• Çokayoğlu Mustafa, “Türkistan’ı Açlık Tehdit Ediyor”, Türkistan’ın Bağımsızlığına Hizmet Eden “Yeni Türkistan’dan” Seçilmiş Makaleler. Editör: Tülay Duran. İstanbul: Ayaz-Tahir Türkistan İdil-Ural Vakfı Yayınları, 2005, s. 281-285.
• Ercilasun Güljanat, “Kazakistan ve Kırgızistan’da Kolektifleştirme: Sözlü Tarih Çerçevesinden Bir Bakış”, Gazi Üniversitesi Türkiyat Dergisi, Sayı: 19, 2016, s. 11-22.
• Eski Devirlerden Günümüze Kazakistan ve Kazaklar,Çev. Kara Abdulva- hap, İstanbul: Selenge Yayınları, 2007.
• Kozıbayev M., Nurpeyis K. Vd., Kazakstan Tarihı, Köne Zamannan Bu- ginge Deyin, C. 4, Almatı: Atamura, 2010.
• Mamırulu Kamen, Kazak Tarihı, Almatı: Gılım Baspası, 1995.
• Nurpeyisov Kenes, Kazakstannın Şarualar Sovyetteri (1917-1929 Jıldar), Almatı: Kazak SSR Gılım Baspası, 1972.
• Nurtazina Nazira, “Great Famine of 1931-1933 in Kazakhstan: A Con- temporary’s Reminiscences”, Acta Slavica Iaponica, Tomus 32, Al- maty: 2011, s. 105-129.
• Pannier Bruce, “Kazakhstan: The Forgotten Famine”, erişim tarihi 11.05.2018, http://www.rferl.org/a/1079304.html.
• Smagulova S. O., “1917-1918 jj. Kazakstandagı aştık nәubeti jәne T. Rıskulov”, his- tory.kz/media/upload/1534/2014/04/07/4d471a3626d82584f30f 2824ed7025af.pdf. tarihi 25.04.2018. http://e
• Volkava Elena, “The Kazakh Famine of 1930-33 and Politics of History in the Post Soviet Space”, erişim tarihi 11.05.2018, http://www.wilsoncenter.org/publication/the-kazakh-famine- 1930-33-and-the-politics-history-the-post-soviet-space.