Faiz Oranı Volatilitesi ile Finansal Nitelikteki Endeksler Arasındaki Eşbütünleşme İlişkisi

Yıl 2018, Sayı: 15, 339 - 362, 01.07.2018

Özkan Şahin İstemi Çömlekçi

Öz

Bu çalışmanın amacı; faiz oranı volatilitesi ile finansal nitelikteki endekslerin getirileri arasındaki eşbütünleşme ilişkinin incelenmesi olarak belirlenmiştir. Çalışmada faiz oranının göstergesi olarak Gecelik Borç Alma Faiz Oranı kullanılmıştır. Finansal nitelikteki endeksler için Borsa İstanbul tarafından hesaplanan finansal endekslerin 01.02.2013 – 31.12.2016 tarihleri arasındaki 975 adet günlük kapanış verisi kullanılmıştır. Volatilite tespit edilen endekslerdeki volatilitenin sonuca etkisini ortadan kaldırmak için endekslerdeki volatilite ARCH ailesi modeller ile modellenerek volatiliteden arındırılmıştır. Faiz Oranı ile finansal nitelikteki endekslerin getirileri arasındaki uzun dönemli ilişki Johansen Eşbütünleşme testi ile analiz edilmiştir. Çalışma sonucunda faiz oranlarının finansal nitelikteki endeksler ile uzun dönemde eşbütünleşik olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca vektör hata düzeltme modeli sonucuna göre Faiz Oranı ile modellenen diğer finansal nitelikteki endeksler arasında meydana gelecek olan kısa dönem ile uzun dönem arasında bir dengesizliğin Bankacılık, Finansal Kiralama ve Mali Endeks arasında yaklaşık 1 yılda ortadan kalktığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Faiz oranı, volatilite, eşbütünleşme, finansal endeksler, BİST.

The Relation between Interest Rate Volatility and Financial Quality Indexes

Öz

The purpose of this study is defined; as an examination of the cointegration between interest rate volatility and the returns of financial indices. The Overnight Debt Interest Rate is used as an indicator of the interest rate in the study. For the financial indices, 975 daily closing data between 01.02.2013 - 31.12.2016 of the financial indices calculated by Borsa Istanbul were used. The volatility in the indexes is modeled by the ARCH family of models in order to remove the effect of the volatility in the indexes where the volatility is determined. The long-run relationship between the interest rate and the returns of the financial indices has been analyzed by the Johansen Cointegration test. The result of the study is that the interest rates are cointegrated in the long run with the indices of all financial indices. In addition, according to the result of the vector error correction model it has been determined that an imbalance between the short term and the long term, which will occur between the indexes that are modeled by the Interest Rate and the other financial indices Banking, Leasing and Financial Index has fallen off within about 1 year time.

Anahtar Kelimeler

Interest rate, volatality, coentegration, financial indexes, BIST.

Kaynakça

• Adlığ, Gürhan Şevket (2009), “Finansal Piyasalarda Ardışık Bağlanımlı Koşullu Varyans Etkileri, Oynaklık Tahmini ve Türkiye Üzerine Bir Uygulama”, Y.Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilim- ler Enstitüsü
• Akel, Veli, Kriz Dönemlerinde Finansal Piyasalar Arasındaki Volatilite Yayılma Etkisi. Ankara: Detay Yayıncılık, 1.Basım, 2011.
• Akel, Veli. “Kırılgan Beşli Ülkelerinin Hisse Senedi Piyasaları Arasın- daki Eşbütünleşme Analizi” Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi 11//24 (2015):75 – 96
• Akgiray, Vedat. “Conditional Heteroscedasticity in Time Series of Stock Returns: Evidence and Forecasts” The Journal of Business 62//1 (1989):55 – 80
• BDDK, Bankacılık Denetleme ve Düzenleme Kurulu Finansal Piyasalar Raporu, 28, (Aralık/2012)
• Bernard J.T., Khalaf L., Kichian M. and Mc Mahon S.. “Forecasting Commodity Prices: GARCH, Jumps and Mean Reservation” Bank of Canada Working Paper, 2006//14 (2006):1 – 13
• Bielecki, R. T. and Rutkowski, M. Credit Risk Modeling, Valuation and Hedging. Berlin (Germany): Springer – Verlag Berlin Heidelberg, 2002.
• Bjİrnland, H.C. and Hungnes, H., “The Importance of Interest Rates for Forecasting the Exchange Rate” Journal of Forecasting, 25//3 (2006):209 – 221
• Brigham, Eugene F. and Houston, Joel F., Fundamentals of Financial Management, Mason (USA), Thompson South-Western, ,Eleventh Edition, 2007
• Candemir, Gözde. “Türk Bankacılık Sektöründe Faiz Oranı Riski Algısı ve Yönetimi” Maliye Finans Yazıları, 25//93 (2011):87 – 109
• Chiang, Thomas and Chiang J. Jeanette. “Dynamic Analysis of Stock Return Volatility in an Integrated International Capital Market” Review of Quantitative Finance and Accounting, 6//1 (1996):5 – 17
• Cipriani, Marco ve Kaminsky, Graciela L. “Volatility in International Financial Market Issuance: The Role of the Financial Center” Open Economies Review, 18//2 (2007):157 – 176
• Fidan, N. “Riske Maruz Değer (RMD) ve Bir Uygulama.” (Yayınlan- mamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. 2005
• French, Kenneth R., Schwert, William G. ve Stambaugh, Robert F. “Expected Stock Return and Volatility” Journal of Financial Econo- mics, 19//1 (1987):3 – 29
• Hull, J. C., Options, Futures, And Other Derivatives, New Jersey (USA), Pearson Education International, Seventh Edition, 2009
• Kepçe, N. “Swap Sözleşmelerinin Finansal Tablolarda Raporlanması” (Yayınlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bi- limler Enstitüsü. 2007
• Koch, W. Timothy ve MacDonaldi Scott,. Bank Management, Mason, Ohio, (USA), South-Western Cengage Learning, 7th Edition, 2009
• Kumari, Jyoti ve Mahakud, Jitendra. “Relationship Between Conditio- nal Volatility of Domestic Macroeconomic Factors and Conditio- nal Stock Market Volatility: Some Further Evidence from India” Asia-Pacific Finans Markets, 22//1 (2015):87 – 111
• Modigliani, Franco ve Pogue, Gerald A. “An Introduction to Risk and Return Concepts and Evidence” Financial Analysis Journal, 30//2 (1974):68 – 80
• Mutluer, Defne ve Yasemin, Barlas. “Modelling the Turkish Broad Money Demand”, Central Bank Review, 2//2 (2002):55 – 75
• Öztürk, Beyamil. “Makroekonomik Faktörlerin İstanbul Menkul Kıy- metler Borsası Ululsal 100 Endeksi ve Volatilitesi Üzerindeki Etki- lerinin İncelenmesi (1997-2006)” (Yayımlanmamış Y.Lisans Tezi), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. 2008
• Öztürk, Kevser. “Döviz Kuru Oynaklığı ve Döviz Kuru Oynaklığının Faiz Oranı Oynaklığı ile Olan İlişki: Türkiye Örneği” (Uzmanlık Yeterlilik Tezi), T.C Merkez Bankası Piyasalar Genel Müdürlüğü 2010
• Özün, Alper ve Çifter, Atilla. “Bankaların Hisse Senedi Getirilerinde Faiz Oranı Riski: Dalgacıklar Analizi ile Türk Bankacılık Sektörü Üzerine Bir Uygulama” Bankacılar Dergisi. 59 (2006):3 – 15
• Parasız, İ., Para, Banka ve Finansal Piyasalar, Bursa, Ezgi Kitabevi Ya- yınları, 7.Baskı, 2000.
• Patterson, Ben and Lygnerud, Kristina “The Determination of Interest Rates” European ParliamentWorking Paper, Economic Affairs Series. Econ 116 En 11-1999 (1999):1 – 45
• Purnanandam, A. “Interest Rate Derivatives at Commercial Banks: An Emprical Investigation”. Journal of Monetary Economics, 54//6 (2007):1769 – 1808
• Sarıkaya, M. S. “Türk Bankacılık Sistemindeki Riskler ve Piyasa Riski Ölçüm Teknikleri.” (Yayınlanmamış Y.Lisans Tezi). Gazi Üniver- sitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2006.
• Sriram S. Subramanian, “Survey of Literature on Demand For Mo- ney:Theoretical and Empirical Work with Special Reference to Er- ror Corerction Models”, International Monetary Fund Workin Pa- pers, 99//64 (1999):1 – 54.
• Tully, E. and Lucey, B.M. “A Power GARCH Examination of the Gold Market”, Research in International Business and Finance, 21//2 (2007):316 – 325.
• Verma, Priti and Jackson Dave O. “Interest Rate and Bank tock Returns Asymmetry: Evidence from U.S. Banks,” Journal of Econmics and Finance, 32//2 (2008):105 – 118.
• Yılmaz, Ferimah ve Nuray Tezcan. “Vergi Hasılatı ve Sabit Sermaye Yatırımlarının Ekonomik Büyümeye Olan Etkisi: Ekonometrik Bir İnceleme”, (8. Türkiye Ekonometri ve İstatistik Kongresi, Mayıs 24 – 25 2007:1 – 14)
• Yücel, Tülay A., Evrim Mandacı, Pınar ve Kurt, Gülüzar. “İşletmelerin Finansal Risk Yönetimi ve Türev Ürün Kullanımı: İMKB 100 En- deksinde Yer Alan İşletmelerde Bir Uygulama” Muhasebe ve Fi- nansman Dergisi, 36 (2007):106 – 114