Ortaöğretim Öğrencilerinde Okula Yabancılaşma Düzeyleri

Yıl 2018, Sayı: 15, 475 - 497, 01.07.2018

Aytaç Gedik Melike Cömert

Öz

Bu araştırmanın amacı, ortaöğretim öğrencilerinin okula yabancılaşma düzeylerini belirlemek ve cinsiyet, sınıf düzeyi ve lise türü değişkenlerine göre öğrencilerin okula yabancılaşma algılarını ortaya koymaktır. Araştırmanın örneklemi 2012-2013 eğitim-öğretim yılı 2. döneminde Malatya ili Battalgazi ve Yeşilyurt ilçelerindeki okullarda öğrenim gören 575 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri “Öğrenci Yabancılaşma Ölçeği” ile toplanmıştır. Öğrencilerin öğrenci yabancılaşma ölçeğinde yer alan ifadelere “orta” düzeyde katıldıkları belirlenmiştir. Cinsiyet değişkenine göre öğrenci algıları güçsüzlük boyutunda anlamlı farklılık gösterirken, anlamsızlık, kuralsızlık ve sosyal uzaklık boyutlarında ve ölçeğin genelinde anlamlı farklılıklar göstermemiştir. Sınıf düzeyi değişkenine göre öğrenci algıları güçsüzlük, anlamsızlık, sosyal uzaklık boyutunda ve ölçeğin genelinde anlamlı farklılıklar gösterirken, kuralsızlık boyutunda anlamlı bir farklılık göstermemiştir. Okul türü değişkenine göre öğrenci algıları kuralsızlık, sosyal uzaklık boyutlarında ve ölçeğin genelinde anlamlı farklılık gösterirken, güçsüzlük ve anlamsızlık boyutlarında anlamlı farklılık göstermemiştir.

Anahtar Kelimeler

Yabancılaşma, okula yabancılaşma, ortaöğretim öğrencileri, düzey, ölçek.

The Alienation Levels to School in Secondary School Students

Öz

The purpose of this research is to determine the alienation levels of the secondary school students to the school and to reveal students' perceptions of alienation according to the variables of gender, class level, and high school type. The sample of the research is composed of 575 students studying in the schools in Battalgazi and Yeşilyurt districts of Malatya province in the spring semester of the 2012-2013 academic year. The data of the study were collected by the "Student Alienation Scale". It has been determined that the students are participating in the "moderate" level on the Student Alienation scale statements. On sex variable, significant differences were found in perceptions of students in regards to powerlessness yet, no significant differences were found in the extent of meaninglessness, normlessness, isolation sub-scales and general scale. On grade level variable, significant differences were found in regards to powerlessness, meaninglessness, isolation sub-scales and general scale, yet, no significant differences were found in the extent of normlessness sub-scale. On school type variable, significant differences were found in regards to normlessness, isolation sub-scales and general scale, yet, no significant differences were found in the extent of powerlessness and meaninglessness sub-scales.

Anahtar Kelimeler

Alienation, alienation to school, secondary education students, level, measure.

Kaynakça

• Abdi, H. (2007). The Bonferonni and Šidák corrections for multiple comparisons. Encyclopedia of Measurement and Statistics, 3, 103-107.
• Avcı, M. (2012). Eğitimde temel bir sorun: Yabancılaşma. Atatürk Üni- versitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 16(3), 23-40.
• Bayhan, V. (1995). Üniversite gençliğinde anomi ve yabancılaşma (İnönü Üniversitesi örneği). Yayımlanmamış Doktora Tezi, İnönü Üniver- sitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
• Brown, M. R., Higgins, K. and Paulsen, K. (2003). Adolescent aliena- tion: What is it and what can educators do about it?. Intervention in School and Clinic, 39(1), 3-9.
• Brown, M. R., Higgins, K., Pierce, T., Hong, E. and Thoma, C. (2003). Secondary students' perceptions of school life with regard to alie- nation: The effects of disability, gender and race. Learning Disabi- lity Quarterly, 26(4), 227-238.
• Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum (14. baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demi- rel, F. (2011). Bilimsel araştırma yöntemleri (9. baskı). Ankara: Pe- gem Akademi Yayınları.
• Çelik, F. (2005). Ortaöğretim öğrencilerinin okula yabancılaşma düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Li- sans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ada- na.
• Çıngı, H. (1990). Örnekleme teorileri. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Fen Fakültesi Yayınları.
• Çiftçi, G. (2009). İlköğretim okullarının bürokratikleşme düzeyi ile öğrenci yabancılaşması arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Te- zi, Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Elma, C. (2003). İlköğretim okulu öğretmenlerinin işe yabancılaşması. Ya- yımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Ertoy, M. (2007). Yabancılaşma: Kader mi, tercih mi? İstanbul: Lotus Ya- yınevi.
• Fox, K. M. (1977). An investigation of school alienation and related factors in fourth form students. Unpublished doctoral dissertation, University of Canterbury, New Zeland.
• Fromm, E. (2006). Sağlıklı toplum. (Çev.Yurdanur Salman ve Zeynep Tanrısever). İstanbul: Payel Yayınları.
• Heath, D. H. (1970). Student alienation and school. The School Review, 78(4), 515-528.
• Hoy, W. K. (1972). Dimensions of student alienation and characteristics of public high schools. Interchange, 3(4), 38-52.
• İlhan, N. (2012). Yabancılaşma olgusu ve Kürk Mantolu Madonna romanı. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 5(20), 41-59.
• Karasar, N. (2011). Bilimsel araştırma yöntemi (22. baskı). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Kılçık, F. (2011). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin işe ya- bancılaşma düzeylerine ilişkin algıları (Malatya ili örneği). Yayımlan- mamış Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya
• Lystad, M. H. (1972). Social alienation: A review of current literature. The Sociological Quarterly, 13(1), 90-113.
• Mackey, J. A. (1970). The dimensions of adolescent alienation. High School Journal, 54(2), 84-95.
• Mau, R. Y. (1992). The validity and devolution of concept: Student alienation. Adolescence, 27(107), 731-741.
• Ofluoğlu, G. ve Büyükyılmaz, O. (2008). Yabancılaşmanın teorik geli- şimi ve tarihsel süreç içinde farklı alanlarda görünümleri. Kamu- İş. 10(1), 113-144.
• Özbudun, S., Markus, G. ve Demirer, T. (2008). Yabancılaşma ve…. Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Rafalides, M. and Hoy, W. K. (1971). Student sense of alienation and pupil control orientation of high schools. High School Journal, 55(3), 101-111.
• Sanberk, İ. (2003). Öğrenci yabancılaşma ölçeği (Bir geçerlik ve güvenirlik çalışması). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniver- sitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Schulz, L. L. and Rubel, D. J. (2011). A phenomenology of alienation in high school: The experiences of five male non-completers. Profes- sional School Counseling, 14(5), 286-298.
• Seeman, M. (1959). On the meaning of alienation. American Sociological Review, 24(6), 783–791.
• Shoho, A. R., Katims, D. S. and Wilks, D. (1997). Perceptions of aliena- tion among students with learning disabilities in inclusive and re- source settings. The High School Journal, 81(1), 28-36.
• Sidorkin, A. M. (2004). In the event of learning: Alienation and partici- pative thinking in education. Educational Theory, 54(3), 251-262.
• Slattery, M. (2007). Sosyolojide temel fikirler. (Çev. Ümit Tatlıcan ve Gül- han Demiriz). Bursa: Sentez Yayıncılık.
• Şimşek, M. Ş., Çelik. A., Akgemci, T. ve Fettahlıoğlu, T. (2006). Örgüt- lerde yabancılaşmanın yönetimi araştırması. Atatürk Üniversitesi, İİBF 14.Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, Erzurum.
• Tolan, B. (1981). Çağdaş toplumun bunalımı: Anomi ve yabancılaşma. An- kara: Ankara İktisadi ve Ticari Bilimler Akademisi Yayınları.
• Türk, F. (2010). Lise öğrencilerinin eğitimde yabancılaşma sorunu: Ankara ili Yenimahalle ilçesi iki genel lise örneği. Yayımlanmamış Yüksek Li- sans Tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Anka- ra.
• Uzun Yüksek, Ö. (2006). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin okula yabancı- laşma düzeylerine etki eden sosyo-demografik değişkenlerin belirlenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Sos- yal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Williamson, I. and Cullingford, C. (1997). The uses and misuses of ‘alienation’in the social sciences and education. British Journal of Educational Studies, 45(3), 263-275.
• Yapıcı, M. (2004). Eğitim ve yabancılaşma. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 1(1), 1-9.
• Yeniçeri, Ö. (2007). Yozlaşma ve yabancılaşmaya karşı itirazlar (5. baskı). İstanbul: İQ Kültür Sanat Yayıncılık.
• Yeniçeri, Ö. (2009). Örgütlerde çatışma ve yabancılaşma yönetimi. İstanbul: İQ Kültür Sanat Yayıncılık.