Özbekistan'da İslam Felsefesi Çalışmaları

Yıl 2018, Sayı: 16, 67 - 82, 01.10.2018

Vahit Celal

Öz

Türkiye’de son yıllarda İslam Felsefesi ile ilgili yapılan çalışmalarda büyük gelişme yaşanmaktadır. Klasik döneme ait metinlerin tahkik, tercüme ve tahlil edilmesi bunun en güzel örneklerindendir. Batı’da İslam Felsefesi alanında gerçekleştirilen araştırmalar da Türkiye’de yakinen takip edilmektedir. Ancak aynı ilginin Doğu’da yapılan çalışmalar için gösterildiğini söyleyebilmek mümkün değildir. Özellikle SSCB’de İslam Felsefesi alanında yapılan çalışmalar daha az bilinmektedir. Bu makalede hem SSCB döneminde hem de Bağımsızlık sonrasında Özbekistan’da İslam Felsefesi alanında gerçekleştirilen bazı çalışmaların tanıtılması amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Özbekistan, felsefe, SSCB, İslam felsefesi, Doğu.

Islamic Philosophical Studies in Uzbekistan

Öz

Turkey has experienced great development in recent years in studies related to Islamic Philosophy. The validation, translation and analysis of texts belonging to the classical period are among the best examples of this development process. The research conducted in the field of Islamic philosophy in the West is also followed closely in Turkey. However, it is not possible to say that the same interest exists for studies from the East. Studies carried out in the field of Islamic Philosophy, especially in the USSR, are less well known. This article aims to introduce some of the works carried out in the field of Islamic Philosophy in Uzbekistan both during the period of the USSR and period following independence.

Anahtar Kelimeler

Uzbekistan, philosophy, USSR, Islamic philosophy, East.

Kaynakça

• Абдуҳалимов, Баҳром. Байт Ал-Ҳикма ва Марказий Осиё Олимларининг Ўзбекистон нашриёти, 2010. Илмий Фаолияти, Тошкент: Аликулов, Х, Маннонов Б. Музаффар Мухиддинович Хайруллаев. Ташкент: Издательство Народного Населения Имени А.Кадыри, 2001. Қарашлари (Тазҳиб ал-Ахлоқ Асари Асосида)”, Фалсафа фанлари номзоди илмий даражасини олиш учун ёзилган диссертация, Тошкент Ислом Университети, 2009, 5.
• Baylarov, Fagani, “Rusya’da İslâm Felsefesi Çalışmaları ve İslâm Felse- fesinin Yorumu”, Yayımlanmamış doktora tezi, İstanbul Üniversi- tesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2010, s. 102-105 vd.
• Beyler, Fegani, “İbn Sînâ ve Felsefesiyle İlgili Rusça Araştırmalar”, Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, sayı 9, Nisan (2016), s. 255- 273.
• Бируни, Абу Рейхан. Избранные Произведения (Seçme Metinler), пер. П.Г. Булгаков, ред. A.K.Арендс, Ташкент: Фан Нашриёти, 1966. Бойназарова, Аслия, Абдувохобовна. “Ислом Фалсафасида Диний ва Дунёвий Илмлар Уйғунлиги Масаласи.” Фалсафа фанлари номзоди илмий даражасини олиш учун ёзилган диссертация, Тошкент Ислом Университети, 2009.
• Djalalov, Vahidjon. “İ.M.Mominov ve Felsefe Çalışmaları.” Yayınlan- mamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2003.
• Мўминов, Иброхим. Танланган Асарлар, Жилд1, Toшкент: Фан Нашриёти, 1969.
• Мўминов, Иброхим. Ўзбекистондаги Табиий-Илмий ва Ижтимоий- Фалсафий Тафаккур Тарихидан Лавҳалар (Özbekitan’da Tabiî-İlmî ve Sosyal-Felsefî Tefekkür Tarihinden Kesitler). Тошкент: Фан Нашриёти, 1999. Моминов, Ибрахим. Ответственный Редактор, Ибн Сина и Бируни Переписка. Ташкент: Издательство Фан, 1973.
• Садыков А.С., Нурмухаммедов M.K., Рыжов С.Н., Сираждинов С.Х., Баймухамедов Х.H. Воспоминания О И.М.Муминове. (İ.M.Mominov Hatırası). Ташкент: Издательство Фан, 1978.
• Taş, İsmail. Türk-İslam Düşüncesi Yazıları. Konya: Palet Yayınları, 2017. Толстов С.П. По Следам Древнехорезмийской Цивилизации, Мосвка, 1948. Қориниёзов, Т.Н. Ўзбек Халқининг Маданий Мероси Ҳақида. Тошкент: Ўзбекистон ССР Фанлар Академияси Нашриёти, 1960.
• Шермухамедов, Я. Ўрта Осий Мутафаккирларининг Яхшилик ва Ёмонлик Ҳақидаги Қарашлари” (Orta Asya Mütefekkirlerinin İyilik ve Kötülük Hakkındaki Görüşleri). Тошкент: Фан Нашриёти, 1970.
• Ирисов, Абсодиқ. Абу Али Ибн Сино Хаёти ва Ижодий Мероси, Тошкент: Фан, 1980.
• Казибердов, А.Л., Муталибов, С.А. Абу Наср ал-Фараби Исследования и Переводы. Ташкент: Издательство Фан, 1986.
• Қаюмов, Азиз. Абу Райҳон Беруний ва Абу Али Ибн Сино. Тошкент: Ёш Гвардия Нашриёти, 1987.
• Хайруллаев, Музаффар. “Натижалар ва Планлар.” Шарқшунослик, №.11 (2002): 3.
• Зиёдов, Шовосил. Абу Мансур Ал-Мотуридий ва Унинг “Китоб Ат- Та’вилот” Асари. Тошкент: Фан Нашриёти, 2009.
• Ғойибова, Шаҳноза, Омонуллаевна. “Абдурауф Фитратнинг ижтимоий-фалсафий номзоди илмий даражасини олиш учун ёзилган диссертация, Мирзо Улуғбек номидаги Тошкент Давлат Дорилфунуни, 1996. қарашлари.” Фалсафа фанлари
• Расулова, Нилуфар, Муратовна. “Ибн Мискавайҳнинг Диний- Фалсафий Қарашлари (Тазҳиб ал-Ахлоқ Асари Асосида).” Фалсафа фанлари номзоди илмий даражасини олиш учун ёзилган диссертация, Тошкент Ислом Университети, 2009.
• Сайдаҳмедова, Адина, Саидакбаровна. “Ислом Фалсафасининг Гносеологик вакилларининг қарашлари мисолида).” Фалсафа фанлари номзоди илмий даражасини олиш учун ёзилган диссертация, Тошкент Ислом Университети, 2008. (Калом илми