İç Göç Araştırmalarında Kültürleşme Boyutu

Yıl 2019, Sayı: 17, 67 - 82, 01.01.2019

Elif Kıran Deniz Yetkin Aker

Öz

İnsanlık tarihi boyunca farklı sebeplere dayalı olarak meydana gelen nüfus hareketleri, aynı ülke sınırları içinde gerçekleştiğinde iç göç adını almaktadır. Türkiye açısından ele alındığında, 1950’li yıllardan itibaren üretim sürecinde yaşanan değişimlere paralel olarak, öncellikle kırdan kente ve kentten kente doğru gerçekleşen iç göç olgusunun beraberinde getirdiği önemli sosyo-ekonomik sonuçların mevcut olduğu görülmektedir. Bu sonuçlardan en önemlilerin başında, göçmenler ile yerli halkın karşılaştıkları uyum sorunları ve farklı kültürleşme türleri gelmektedir.. Bu çalışmada, literatürdeki dış göç ve uyum çalışmalarında sıkça başvurulan kültürleşme olgusu iç göç bağlamında ele alınmıştır. Fiziksel mekân olarak birbirine yakın yerleşim yerlerinde de kültürel farklılıklar bulunduğu ön kabulünden yola çıkılarak, aynı ülke sınırları içinde gerçekleşen nüfus hareketlerinin de adaptasyon, asimilasyon, ayırma ve marjinalizasyon şeklinde sınıflandırılabilecek sonuçları olduğu vurgulanmıştır. Çalışmanın iç göç ve uyum kapsamında yapılacak gelecek araştırmalarda, göçmenlerin sosyal uyum düzeylerinin belirlenmesi, uyumu engelleyen nedenlerin ve uyumu kuvvetlendirici faktörlerin analiz edilmesi gibi önemli noktalara ışık tutması hedeflenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Göç, iç göç, Türkiye, uyum, kültürleşme.

The Acculturation Phenomenon in Emigration Studies

Öz

Internal migration is the name for human migration within the same country. When Turkey’s history is reviewed in terms of internal migration, one can see that there have been significant results of internal migration which occurred in parallel with industrial developments after the 1950s. The most prominent of these outcomes are the issues related to integration and acculturation. Acculturation is mainly referred to in external migration studies. However, this paper handles the issue of internal migration in the framework of acculturation. It is argued that there may exist cultural differences even among very close places. Therefore, internal migration has outcomes that can be categorized under assimilation, adaptation, marginalization, and separation. This paper aims to throw a new light to internal migration studies in terms of making use of the concept of acculturation to analyze social integration levels of migrants, and highlighting the factors strengthening or hindering adaptation.

Anahtar Kelimeler

Migration, emigration, Turkey, adaptation, acculturation.

Kaynakça

• Adıgüzel, Yusuf. Göç Sosyolojisi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 2016.
• Akşit, Bahattin. 1998. “İç Göçlerin Nesnel ve Öznel Toplumsal Tarihi Üzerine Gözlemler: Köy Tarafından Bir Bakış”. Türkiye’de İç Göç. İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları, 1998.
• Akşit, Bahattin, Ayata, Sencer, Mutlu, Kayhan, Nalbantoğlu, H.Ünal., Akçay, Adnan., Şen, Mustafa. GAP Bölgesi Nüfus Hareketleri Araş- tırması. Ankara: ODTÜ Yayınları, 1994.
• Aslan, Mehmet. “Sanayileşme Sürecinde Kapaklı Kasabasında (Tekir- dağ) Toplumsal Değişme”. Doktora Tezi. Cumhuriyet Üniversite- si, 2002.
• Ataca, Bilge. ve Berry, John W. “Psychological, sociocultural and mari- tal adaptation of Turkish immigrant couples in Canada”, Interna- tional Journal of Psychology, 37 (1), (2002): 13-26.
• Berry, John.W. ve Sam. David L. “Acculturation and adaptation”. Handbook of Cross-Cultural Psychology: Social Behavior and Adapta- tion. Hazırlayanlar: J.W. Berry. M.H. Segall. ve C. Kagitcibasi. Boston: Allyn& Bacon.1996.
• Berry, John W. “Immigration, acculturation and adaptation”, Applied Psychology: An International Review, 46, (1997): 5-68.
• Duman, Betül. “Yoğun Göç Almış Metropollerde Etniklik ve Öteki İle İlişki”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Dergisi, Göç Özel Sayısı, 27 (2), (2013): 1-24.
• Emirhan, Pınar Narin. “Göreli Yoksunluk ve Bölgeler Arası Göçler: Türkiye Örneği”, Busiess and Economics Research Journal, 6(2), (2015): 79-89.
• Ercilasun, Mustafa, Gencer, E.Ayşen Hiç., ve Ersin, Özgür Ömer.. “Türkiye’deki iç göçleri belirleyen faktörlerin modellenmesi”, In- ternational Conference on Eurasian Economies, 12-14 October 2011, Bishkek, Kyrgyzstan.
• Göregenli, Melek. Çevre Psikolojisinde Temel Konular. Bilgi Üniversi- tesi Yayınları, İstanbul, 2013.
• Göregenli, Melek ve Karakuş, Pelin. “Göç Araştırmalarında Mekan Boyutu: Kültürel ve Mekansal Bütünleşme”, Türk Psikoloji Yazıları, 17 (34), (2014): 101-115.
• Güler, Burcu Kümbet, Özmen, Arzu Özsoy, ve Sarıipek, Doğa Başar. İç göç ve Kent ile Bütünleşme: Kocaeli İli Alan Araştırması, Sosyal Güvenlik Dergisi, 5(2), (2015): 37-69.
• İçduygu, Ahmet. ve Sirkeci, İbrahim. “Cumhuriyet Dönemi Türkiye- si’nde Göç Hareketleri”, 75 Yılda Köylerden Şehirlere. Hazırlayan: Baydar, O. İstanbul: Tarih Vakfı Yayını, 1999.
• İçduygu, A., Sirkeci, İ., ve Aydıngün, İ. 1998. “Türkiye’de İç Göç ve İç Göçün İşçi Hareketine Etkisi“,Türkiye’de İç Göç, İstanbul: Tarih Vakfı Yayını.
• Kağıtçıbaşı, Çiğdem. Benlik, Aileve İnsan Gelişimi: Kültürel Psikoloji. İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları, 2010.
• Karpat, Kemal. Türkiye’de Toplumsal Dönüşüm. Ankara: İmge Kitabevi, 2003.
• Kocaman, Sinan. “Kentsel Alanlara Göç Eden Kırsal Nüfusun Kentsel Uyumu ve Kentlileşme Düzeyi Üzerine Uygulamalı Bir Araştır- ma: Ağrı Örneği”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(34), (2014): 335-349.
• Mahönen Tuuli Anna ve Jasinskaja-Lahti, Inga. “‘Meet Me Halfway’: Socio-cultural Adaptation and Perceived Contact Willingness of Host Nationals as Predictors of Immigrants’ Threat Perceptions”, Journal of Community and Applied Social Psychology, 26, (2016): 125– 135.
• Özdemir, Murat. Türkiye’de İç göç Olgusu, Nedenleri ve Çorlu Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, 2006.
• Özkiraz Ahmet. “Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinden Kon- ya’ya Göç Edenlerin Sosyo-Kültür Temasları Üzerine Bir Pilot Ça- lışma”, Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 1, (2006): 71-88.
• Sam, David .L. ve Berry, John W. “Acculturation: When İndividuals And Groups Of Different Cultural Backgrounds Meet”, Perspec- tives on Psychological Science, 5, (2010): 472-481.
• Şeker, Betül Dilara. “Kente Göç Etmiş Bir Örneklemde Kültüre Uyum (Kültürlenme) Süreçleri”, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 3 (2), (2006): 1-31.
• Tekeli, İlhan.“Türkiye’de İç Göç Sorunsalı Yeniden Tanımlanma Aşa- masına Geldi.” Türkiye’de iç göç, İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı Yayınevi, 1998.
• Tekeli, İlhan. Göç ve Ötesi. İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı Yayınevi, 2008.