Ahlat Selçuklu Meydan Mezarlığında Bulunan Babacan bin Toman İmzalı Bir Mezar Taşı

Yıl 2019, Sayı: 18, 177 - 192, 01.04.2019

Ercan Çalış

Öz

Bölge coğrafyası içinde gerek tarıma elverişli toprakları, gerekse de konumu itibarıyla Ahlat, tarih boyunca pek çok medeniyetin ilgi odağı olmuştur. Van Gölü havzasının da aslında hafızası durumunda olan yerleşkede yapılan arkeolojik çalışmalar İlk Çağ’dan günümüze dek bölgede çok sayıda bulgulara rastlanılmıştır. Doğu Anadolu’nun önemli merkezlerinden biri olan Ahlat, Türk dönemine ait tarihi dokusuyla dikkat çekicidir. Bu tarihi dokunun kuşkusuz önemli bir bölümü olan ve şehrin odak noktası haline gelen Selçuklu Meydan Mezarlığı oluşturmaktadır. Ahlat Selçuklu Meydan Mezarlığı Anadolu’nun en büyük mezarlığıdır. Mezarlık 210.000 metrekarelik bir alana yayılmıştır. Mezarlığı bu kadar önemli kılan elbette ki sadece bu denli büyük olması değil, aynı zamanda buradaki taşlara işlenen tarih, kültür ve sanattır. Asırlar önce taşa işlenen duyguların iz düşümü günümüzde büyük bir ilgi ve yankı uyandırmaktadır. Önem derecesi tartışılmaz bu tarihi mezar deryası içerisinde bulunan Babacan adlı bir sanatkârın imzasını taşıyan mezar taşı, bu çalışmanın ana konusunu oluşturmaktadır. Bu eser malzeme, süsleme, tipoloji ve kitabe içerikleri yönleriyle incelenerek değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ahlat, Selçuklu Meydan Mezarlığı, Babacan bin Toman, mezar taşı, sanat.

A Tombstone Signed by Babacan bin Toman at Ahlat Seljuk Square Cemetery

Öz

In the region, Ahlat has been the center of interest of many civilizations throughout history, both in terms of its fertile lands suitable for agricultural and its location. In the archaeological studies carried out in the settlement, which is also like the memory of the Lake Van basin, numerous artifacts have been found in the region from the early ages to the present day. Ahlat, one of the most important centers of Eastern Anatolia, is a remarkable place with its historical texture of the Turkish period. The Seljuk Square Cemetery is undoubtedly an important part of this historical texture and has become a focal point of the city. Ahlat Seljuk Square Cemetery is the largest cemetery in Anatolia. The cemetery is spread over an area of 210,000 square meters. What makes the cemetery so important is, of course, not only that it is so huge, but also the history, culture and art that are engraved on stones here. The projection of emotions that were engraved on stones centuries ago has awakened a great interest and resonance today. The tombstone, located in this historical tomb source, the importance of which is indisputable, bearing the signature of a craftsman named Babacan, is the main subject of this study. This artifact was evaluated by examining it in the context of ornamentation, typology and inscription content aspects.

Anahtar Kelimeler

Ahlat, Seljuk Square Cemetery, Babacan bin Toman, tombstone, art.

Kaynakça

• Karamağaralı, B, (1992), Ahlat Mezar Taşları, Ankara.
• Kulaz, M.; Güzel, E.; Reisoğlu, S., (2016), “Ahlat Meydan Mezarlığı’ndaki İlhanlı Dönemi Kadı Mezar Taşları”, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, sayı 30, Van.
• Kulaz, M.; Reisoğlu, S., (2013), VII Türk Kültürü, Sanatı ve Kültürel Mirası Koruma Sempozyumu/Sanat Etkinlikleri, Bakü, Azerbeycan.
• Oral, M. (2014), “Ahlat Meydan Mezarlığı’ndaki Asil Bin Üveys İmzalı Mezar Taşları”, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Van.
• Reisoğlu, S, (2016), Ahlat Meydan Mezarlığında Bulunan Esma’ül Hüsna Yazılı Bir Mezar Taşı, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, sayı 30,Van.
• Tekin, R, (2018), Türk Tarihinde Ahlat, Ankara.