II. Abdülhamid’in Valilerinden İşkodralı Tahir Paşa’nın 1848-1913 Hayatı ve Devlet Adamlığı

Yıl 2019, Sayı: 18, 237 - 254, 01.04.2019

Uğur Bozkurt

Öz

Tahir Paşa, Osmanlı’nın son dönemlerinde dağılmaya yüz tutmuş bir bölge olan Balkanlarda dünyaya geldi. İşkodra’da 1848’de hayata gözlerini açan Tahir Paşa, ilk eğitimini Sıbyan Mektebi’nde aldıktan sonra medrese eğitimine başladı. Temel dini bilgilerin yanı sıra Arapça ve Farsça dillerini öğrendi. Memuriyet hayatına 1868’de İşkodra’da başlayan Tahir Paşa, Batı’daki on iki yıllık çalışma hayatından sonra Bitlis’e tayini çıktı. Musul, Van, Trabzon, Bitlis, Erzurum gibi Osmanlı Devleti’nin önemli şehirlerinde valilik yapan Tahir Paşa, bölgenin siyasi durumundan dolayı zor durumlarla karşı karşıya kaldı. Bu zorluklara rağmen işini iyi bir şekilde yapmaya devam etti ve uluslararası bir sorun haline gelen İran Sınır Komisyonu’nda komisyon başkanı olarak görev aldı. II. Abdülhamit’in tahttan indirilmesiyle Tahir Paşa’nın devlet kademelerindeki etkinliği azalmaya başladı. Kısa vadelerle sürekli yeri değiştirilen Tahir Paşa için çalışmak eskisi kadar kolay olmadı. Ayrıca yaşının ilerlemiş olması ve tiroit hastalığı artık çalışmasına engel oluyordu. Bu sebeplerden dolayı 1912’de emekliye ayrılan Tahir Paşa, hastalığından dolayı 1913’te vefat etti.

Anahtar Kelimeler

İşkodra, Tahir Paşa, II. Abdülhamit, valilik, İran Sınır Komisyonu.

Life and Statesmanship of İşkodralı Tahir Paşa from the Governors of Abdülhamid II

Öz

Tahir Pasha was born in the Balkans, a region that was scattered in the last period of the Ottoman Empire. Tahir Pasha, born in 1848 in Shkodra, got his first education in primary school and then he started his madrasah education. He learned Arabic and Persian as well as basic religious knowledge. Tahir Pasha, who began his officialism in Shkodra in 1868, has been assigned to Bitlis after twelve years of work in the West. Tahir Pasha, governor of important Ottoman cities such as Mosul, Van, Trabzon, Bitlis and Erzurum, faced difficult situations due to the political situation of the region. Despite these difficulties, he continued to do his job well and served as a commission chairman at the Iranian Border Commission, which became an international issue. After Abdülhamid's dethronment, Tahir Pasha's efficiency in state levels began to decline. For Tahir Pasha, whose place was changed constantly in short terms, was not as easy as it used to be. In addition He was preventing that working his aging and thyroid disease. For these reasons, Tahir Pasha, who retired in 1912, died in 1913 due to his illness.

Anahtar Kelimeler

Shkodra, Tahir Pasha, II. Abdülhamit, governorship, Iranian Border Commission.

Kaynakça

• Çankaya, Mücellitoğlu Ali, Mülkiye Tarihi Ve Mülkiyeliler, Cilt III, Ankara 1968-1969.
• Çetinsaya, Gökhan, “II. Abdülhamit Döneminde Kuzey Irak’ta Tarikat, Aşiret ve Siyaset”, Divan İlmi Araştırmaları Dergisi, 7, (1992): 153-168.
• Egro, Dritan, “Arnavut Milliyetçi Doktrininde Osmanlı İmpara- torluğu’nun ve Avrupa’nın Algılanışı” Ankara Üniversitesi Os- manlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, 33, (2013): 41.
• Hut, Davut, “Musul Vilayeti’nin İdari, İktisadi ve Sosyal Yapısı (1864-1909)”, Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, 2006.
• Jata, Mimoza, “Balkan Savaşları’nda İşkodra Vilayeti (1912- )”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, 2014.
• Kantarcı, Şenol, “Van’da Ermeni İdaresi”, Türk Ermeni İhtilafı Makaleler, Ed: Hikmet Özdemir, TBMM Kültür, Sanat ve Yayın Kurulu Yayınları, (2007): 95-115.
• Karlıoğlu, Fatih, “Osmanlı İran Sınırının Belirlenmesi: Tahir Paşa ve Osmanlı İran Komisyonu 1905-1908”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Şehir Üniversitesi, 2015.
• Kırmızı, Abdulhamit, Abdülhamid’in Valileri, İstanbul: Klasik Yayınları, 2016.
• Kuneralp, Sinan, Son Dönem Osmanlı Erkan ve Ricali (1839- ), İstanbul: İSİS Yayınları, 1999.
• Muhammedoğlu, Aliyev Salih, “Osmanlı-İran Münasebetleri”, DİA, 22, (2000): 405-409.
• Okuklu, Mustafa, Fahrettin Altay, Yüksek Lisans Tezi, “Dokuz Eylül Üniversitesi”, 2009.
• Orat, Jülide Akyüz, “Yabancı Güçler Gölgesinde Osmanlı Dev- leti’ne Yönelik Şia Hareketleri”, Avrasya Uluslararası Araştırma- lar Dergisi, III, 5, (2014): 62-73.
• Özbaş, Zuhal, “XIX. Yüzyıl Osmanlı-İran Diplomasisinde Caf Aşireti”, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, 2014.
• Pepiç, Adnan, “Podgorica’nın Kısa Bir Tarihçesi”, Ankara Üni- versitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi,18, (2005): 273-283.
• Soofizadeh, Abdolvahid, “Kaçar ve Osmanlı Devletleri Arasın- da Belirsiz Sınır Meseleleri”, SUTAD, 42, (2017): 437-449.