Öğretmen Adaylarının Bilim İnsanına İlişkin Algıları

Yıl 2019, Sayı: 18, 255 - 276, 01.04.2019

Hatice Özenoğlu Duriye Esra Angın

Öz

Bu araştırmada, fen bilgisi ve okul öncesi eğitimi öğretmen adaylarının bilim insanı algılarını belirlemek amaçlanmıştır. Nitel araştırma yöntemlerinden fenomenoloji yaklaşımının kullanıldığı araştırmada çalışma grubu, Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Fen Bilgisi 57 ve Okul Öncesi 54 Eğitimi Anabilim Dallarında öğrenim gören toplam 111 öğretmen adayından oluşmaktadır. Öğretmen adaylarının bilim insanına ilişkin algılarını belirleyebilmek amacıyla Bir Bilim İnsanı Çiz Testi DAST / Draw A Scientist Test kullanılmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistik yöntemlerinden yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda, fen bilgisi eğitimi öğretmen adaylarının bilim insanını, marjinal görünümlü, dağınık, önlük giyen, deney ve icat yapan, problemlere çözüm üreten, çalışma ortamı olarak laboratuvarı ve laboratuvardaki malzemeleri kullanan bireyler olarak algıladıkları; okul öncesi eğitimi öğretmen adaylarının ise klasik görünümlü, düzenli, evrensel ve çok yönlü düşünen, çalışma ortamı olarak kütüphane ve çalışma odasını kullanan bireyler olarak algıladıkları belirlenmiştir. Ayrıca her iki öğretmen adayı grubunun, bilim insanını erkek, gözlüklü ve çalışma ortamı olarak doğayı kullanan bireyler olarak algıladıkları bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Bilim insanı algısı, fen bilgisi eğitimi, okul öncesi eğitimi, öğretmen adayları.

Perceptions of Prospective Teachers toward Scientists

Öz

The aim of the present study is to find out the differences by identifying the perceptions of prospective teachers at science teaching and social studies teaching programs toward scientists. The study group of the research constitutes a total of 111 prospective teachers. As the data collection tool of the research, Draw A Scientist Test was employed. The results of the study indicate that student teachers have focused on 6 different themes in their drawings. The findings of the study reveal that while prospective science teachers perceive scientists as individuals who are in a marginal appearance, messy, wear aprons, do experiments, invent something, find solutions for the problems, use the laboratory and the laboratory equipment; prospective social studies teachers view scientists like those who are in a classic appearance, tidy, think in a global and multi-perspective way, use the library and the office as the working environment.

Anahtar Kelimeler

Perception of science, science education, preschool education, prospective teachers.

Kaynakça

• Akçay, B. (2011). Turkish elementary and secondary students’ views about science and scientist. Asia-Pacific Forum on Science Learning and Teaching. 12(1), 1-11.
• Bağ, H. (2013). 4 ve 5. sınıf öğrencilerinin bilim insanı imajları. Yayımlan- mamış yüksek lisans tezi. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Ri- ze.
• Barman, C. R. (1999). Students' views about scientists and school scien- ce: Engaging K–8 teachers in a national study. Journal of Science Teacher Education. 10(1), 43–54.
• Beardslee, D.C. & O’Dowd, D.D. (1961). The college-student image of the scientist. Science. 133, 997-1001.
• Bodzin, A. & Gehringer, M. (2001). Breaking science stereotypes. Scien- ce & Children. 38(4), 36–41.
• Buldu, M. (2006). Young children’s perceptions of scientists: A preli- minary study. Educational Research. 48(1), 121-132.
• Camcı-Erdoğan, S. (2013). Üstün zekâlı ve yetenekli öğrencilerin bilim insanlarına yönelik algıları. Türk Üstün Zekâ ve Eğitim Dergisi. 3(1), 13-37.
• Chambers, D.W. (1983). Stereotypic images of the scientist: The Draw- A-Scientist Test. Science Education. 67, 255-265.
• Çermik, H. (2013). Öğretmen adaylarının zihinlerinde canlanan resim- deki bilim insanı. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 33(1), 139-153.
• Demirbaş, M. (2009). The relationships between the scientist percep- tion and scientificattitudes of science teacher candidates in Tur- key: A case study. Scientific Research and Essay. 4(6), 565-576.
• Doğan, H. (2015). Farklı ülkelerden 11-13 yaş aralığındaki öğrencilerin bilim ve bilim insanı hakkındaki görüşleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Akdeniz Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
• Ekici, F., Doğan, A., & Kaya, O.N. (2007). İlköğretim ikinci kademe (6., 7., 8. sınıf) öğrencilerinin bilim insanı imajları. VII. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi, Ankara.
• Erkorkmaz, Z. (2009). İlköğretim I. kademe öğrencilerinin bilim insanına ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Isparta.
• Finson, K. D. (2002). Drawing a scientist: What we do and do not know after fifty years of drawings. School Science and Mathematics. 102, 335-346.
• Finson, K.D., Beaver, J.B. & Crammond, R.L. (1995). Development of a field-test checklist for the draw a scientist test. School Science and Mathematics. 95(4), 195-205.
• Fung, Y.H.Y. (2002). A comparative study of primary and secondary school students' images of scientists. Research in Science & Techno- logical Education. 20(2), 199-213.
• Gonsoulin, W.B. (2001). How do middle school students depict science and scientist. Doctoral thesis. Mississippi State University, Curriculum and Instruction, UMI Number: 3005589.
• Güler, T. & Akman B. (2006). 6 Yaş çocuklarının bilim ve bilim insanı hakkındaki görüşleri, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergi- si. 31- 55-66.
• Hammrich, P. (1997). Yes, daughter you can: Empowering parents is the first step toward improving females’ achievement in science. Science and Children. 34(4), 21-24.
• Huber, R.A. & Burton, C.M. (1995). What the students think scientists look like? School Science and Mathematics. 95, 371-376.
• Jones, R. & Bangert, A. (2006). The CSI effect: Changing the face of science. Science Scope, November, 38-42.
• Kara, B. (2013). Ortaokul (5,6,7 ve 8. sınıf) öğrencilerinin bilim insanına yönelik tutum ve imajının belirlenmesi. Yayımlanmamış yüksek li- sans tezi. Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
• Kara, B. & Akarsu, B. (2015). Ortaokul öğrencilerinin bilim insanına yönelik tutum ve imajının belirlenmesi. Fen Eğitimi ve Araştırmala- rı Derneği Fen Bilimleri Öğretimi Dergisi. 3(2), 90-116.
• Kaya, O.N., Doğan, A. & Öcal, E. (2008). Turkish elementary school students’ images of scientists. Eurasian Journal of Educational Rese- arch, 32, 83-100.
• Kibar Kavak, G. (2008). Öğrencilerin bilime ve bilim insanına yönelik tu- tumlarını ve imajlarını etkileyen faktörler. Yayınlanmamış yüksek li- sans tezi. Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Koren, P. & Bar, V. (2009). Pupils' image of 'the Scientist' among two communities in Israel: A comparative study. International Journal of Science Education. 31(18), 2485-2509.
• Korkmaz, H. (2004). The images of the scientist through the eyes of the Turkish children. Panhandle Science & Mathematics Conference, Canyon, Texas, USA.
• Korkmaz, H. & Kavak, G. (2010). İlköğretim öğrencilerinin bilime ve bilim insanına yönelik imajları. İlköğretim Online, 9(3). [Online]: http://dergipark.ulakbim.gov.tr
• Leblebicioglu, G., Metin, D., Yardimci, E., & Cetin, P.S. (2011). The effect of informal and formal interaction between scientists and children at a science camp on their images of scientists. Science Education International. 22(3), 158-174.
• Mead, M. & Metreaux, R. (1957). The image of science among high school students. Science. 126, 384-390.
• M.E.B. (2017). Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortao- kul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Te- mel Eğitim Genel Müdürlüğü.
• M.E.B. (2013). Okul Öncesi Eğitim Programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğü.
• Monhardt, R.M. (2003). The image of the scientist through the eyes of navajo children, Journal of American Indian Education, 42(3), 25-39.
• Narayan, R., Park, S., & Peker, D. (2007). Sculpted by culture: Students’ embodied images of scientists. Proceedings of epiS-TEME 3.
• Nuhoğlu, H. & Afacan, Ö. (2007). İlköğretim öğrencilerinin bilim insanına yönelik düşüncelerinin değerlendirilmesi. 16. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, 05-07 Eylül 2007, Tokat.
• Oğuz, A. (2007). Sen hiç bilim adamı gördün mü? 6. Ulusal Sınıf Öğret- menliği Eğitimi Sempozyumu Kitabı (ss. 43.48). Ankara: Nobel.
• Ortaş, İ. (2004). Öğretim üyesi ya da bilim insanı kimdir? Pivolka. 3 (12), 11-l6.
• Öcal, E. (2007). İlköğretim 6, 7, 8. sınıf öğrencilerinin bilim insanı hakkında- ki imaj ve görüşlerinin belirlenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara. (http://tez2.yok.gov.tr, erişim ta- rihi: 20. Mart.2012)
• Özel, M. (2012). Childeren’s images of scientist: Does grade level make a difference?, Educational Sciences: Theory & Practice. Special Issue, Autumn, 3187-3198.
• Özgelen, S.T. (2012). Turkish young children's views on science and scientists. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 12(4), 3211-3225.
• Özsoy, S. & Ahi, B. (2014). Images of scientists through the eyes of the children. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eği- timi Dergisi (EFMED). 8(1), 204-230.
• Petkova, K. & Boyadjieva, P. (1994). The image of the scientist and its function. Public Understanding of Science. 3, 215-224.
• Robinson, A. (2014). Bilim İnsanları-Bir Keşif Destanı: The Scientists-An Epic of Discovery. Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• Ruiz-Mallén, I., & Escalas, M. T. (2012). Scientists seen by children a case study in Catalonia, Spain. Science Communication. 34(4), 520- 545.
• Schibeci, R.A. (1986). Image of science and scientists and science edu- cation. Science Education. 70(2), 139-149.
• She, H. C. (1998). Gender and grade level differences in Taiwan stu- dents’ stereotypes of science and scientists. Research in Science & Technological Education. 16(2), 125-135.
• Song, J. & Kim, K. (1999). How Korean students see scientists: The images of the scientist. International Journal of Science Education. 21, 957-977.
• Turgut, H., Akçay, H. & İrez, S. (2010). Bilim sözde-bilim ayrımı tar- tışmasının öğretmen adaylarının bilimin doğası inanışlarına etki- si. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 10(4), 2621-2663.
• Türkmen, H. (2008). Turkish primary students’ perceptions about scientist and what factors affecting the image of the scientist. Eu- rasia Journal of Mathematics, Science and Technology Education. 4(1), 55-61.
• Ürey, M., Karaçöp, A., Göksu, V. & Çolak, K. (2017). Fen ve sosyal bilimler kökenli öğretmen adaylarının bilim insanı algıları. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi. 1 (14), 205-226.
• Yalçın, F.A. (2012). Investigation of prospective teachers’ image of scientist with respect to some variable. İlköğretim Online, 11(3). http://dergipark.ulakbim.gov.tr
• Yontar Toğrol, A. (2000). Öğrencilerin bilim insanı ile ilgili imgeleri. Eğitim ve Bilim, 25(118), 49-57.
• Yontar Toğrol, A. (2013). Turkish students' images of scientists. Journal Of Baltic Science Education. 12(3), 289-298.