Petrol Fiyat Şoklarının Hisse Senedi Piyasası Üzerine Etkisi: Türkiye Örneği

Yıl 2019, Sayı: EK SAYI (2019) - Yıl: 2019 Cilt: Ek Sayı: Ek, 165 - 180, 01.12.2019

Buket Kırcı Altınkeski Emrah İsmail Çevik

Öz

Enerji, üretim sürecinde önemli bir girdi olarak görülmektedir. Bu nedenle enerji, ülkelerin ekonomik ve sosyal yönden gelişmesine katkı sağlamakta ve bu süreçte ülkelerin enerjiye olan talepleri de artış göstermektedir. Fosil enerji kaynakları arasında gösterilen pet-rol ise, dünya ekonomisine yön veren önemli bir makroekonomik değişkendir. Petrol fiyatları ülkelerin makroekonomik değişkenleri-ni etkilediği gibi, aynı zamanda finansal piyasalar üzerinde de önem-li bir etkiye sahiptir. Petrol ithalatçısı ülkelerden biri olan Türkiye, küresel petrol fiyatlarındaki değişikliklerden önemli ölçüde etki-lenmektedir. Bu bağlamda çalışmada, petrol fiyat şoklarının hisse senedi piyasası üzerindeki etkisi ampirik olarak 1988-2018 yılları arasında aylık veriler kullanılarak incelenmiştir. Petrol fiyat şokları arz ve talep yönlü şoklar olmak üzere ikiye ayrılmış ve yapısal VAR model üzerinden arz ve talep yönlü şokların hisse senedi piyasası üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Analiz sonuçları, BİST 100 endeksinin petrol fiyat şoklarından etkilendiğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Petrol Fiyat Şokları, Hisse Senedi Piyasası, Yapısal VAR..

The Effect of Oil Price Shocks on the Stock Market: Evidence from Turkey

Öz

Energy is an important input in production process. In this context, energy contributes to the economic and social development of coun-tries and the demand for the energy has been increased. Oil that is one of fossil energy resources is an important macroeconomic factor that affects global economy. Oil prices have an impact on the macroe-conomic variables of countries as well as on financial markets. Tur-key that is oil importing country has been affected from the global oil price. In this context, we examine the effects of oil price shocks on stock market by using monthly data for the periods of 1988-2018. We decompose the oil prices shocks as demand and supply oil shocks and the effects of demand and supply oil price shocks on the stock market are examined by using structural VAR. Empirical results suggest that ISE 100 index is significantly affected from oil price shocks.

Anahtar Kelimeler

Oil Price Shocks, Stock Market, Structural VAR

Kaynakça

• Abdioğlu, Zehra, & Değirmenci, Nurdan (2014). Petrol Fiyatları-Hisse Senedi Fiyatları İlişkisi: BIST Sektörel Analiz. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(8), 1-24.
• Abhyankar, Abhay, Xu, Bing & Wang, Jiayue (2013). Oil Price Shocks and the Stock Market: Evidence from Japan. Energy Journal, 34(2), 199-222.
• Acaravcı, Songül Kakilli, & Reyhanoğlu, İzay (2013). Enerji Fiyatları ve Hisse Senedi Getirileri: Türkiye Ekonomisi İçin Bir Uygulama. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3, 94-110.
• Avcı, Özge Bolaman (2015). Petrol Fiyatlarının Hisse Senedi Piyasasına Etkisi. Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(3), 27-34.
• Çevik, Emrah İsmail, Atukeren, Erdal & Korkmaz, Tur- han (2018). Oil Prices and Global Stock Markets: A Time- Varying Causality-in-Mean and Causality-in-Variance Analysis. Energies, 11(10), 2848.
• Eyüboğlu, Kemal & Eyüboğlu, Sinem (2016). Doğal Gaz ve Petrol Fiyatları ile BIST Sanayi Sektörü Endeksleri Arasında- ki İlişkinin İncelenmesi. Journal of Yaşar University, 11(42), 150- 162.
• Güler, Sevinç, Tunç, Ramazan & Orçun, Çağatay (2010). Petrol Fiyat Riski ve Hisse Senedi Fiyatları Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi: Türkiye’de Enerji Sektörü Üzerinde Bir Uygula- ma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(4), 297-315.
• Kilian, Lutz (2009). Not All Oil Price Shocks Are Alike: Disentangling Demand and Supply Shocks in the Crude Oil Market. American Economic Review, 99, 1053-1069.
• Özmerdivanlı, Arzu (2014). Petrol Fiyatları ile BIST 100 Endeksi Kapanış Fiyatları Arasındaki İlişki. Akademik Bakış Dergisi, 43, 1-12.
• Sadorsky, Perry (1999). Oil Price Shocks and Stock Market Activity. Energy Economics, 21(5), 449-469.
• Şener, Sefer, Yılancı, Veli & Tıraşoğlu, Muhammed (2013). Petrol Fiyatları ile Borsa İstanbul’un Kapanış Fiyatları Arasındaki Saklı İlişkinin Analizi. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 13(26), 231-248.
• Yıldırım, Murat, Bayar, Yılmaz, & Kaya, Abdülkadir (2014). Enerji Fiyatlarının Sanayi Sektörü Hisse Senedi Fiyatları Üzerindeki Etkisi: Borsa İstanbul Sanayi Sektörü Şirketleri. Jo- urnal of Accounting & Finance, 62, 93-108.
• Yıldırım, Durmuş Çağrı, Erdoğan, Seyfettin & Çevik, Emrah İsmail (2018). Regime-Dependent Effect of Crude Oil Price on BRICS Stock Markets. Emerging Markets Finance and Trade, 54(8), 1706-1719.
• Zortuk, Mahmut, & Bayrak, Seyhat (2016). Ham Petrol Fiyat Şokları-Hisse Senedi Piyasası İlişkisi: ADL Eşik Değerli Koentegrasyon Testi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Der- gisi, 11(1), 7-22.