Husserl’in Kategori Anlayışı

Yıl 2020, Sayı: 21, 19 - 36, 01.01.2020

Mahmut Sami Özdil

Öz

Bu çalışmada Husserl’in ontolojisi ve mantık düşüncesi temele alınarak, onun kategori anlayışı ortaya konmaya çalışılmıştır. Husserl Aristotelesçi kategori anlayışı ile Kantçı kategori anlayışının sentezinden yeni bir kategori anlayışı geliştirir. Aynı zamanda onun “saf mantık” anlayışında açık bir semantik fikri görülür. Husserl anlam kategorileri ile nesne ka-tegorileri arasında bir tür ilişki önerir. Bu ilişkiyi bir semantik teorisi üzerinden gösterir. Husserl’in kategori anlayışının en önemli özelliği tamamlanmış bir liste şeklinde olmayıp, insanın gelişen ve genişleyen bilgi ve tecrübesi ile orantılı olarak gelişmeye açık bir yapı arz etmesidir.

Anahtar Kelimeler

Kategori, Husserl, ontoloji, fenomenoloji, yönelimsellik.

Husserl on Categories

Öz

In this study, Husserl’s system of categories is tried to introduce by being dependent on his ontology and conception of logic. Husserl develops a new category system from the synthesis of Aristotelian and Kantian categories systems. At the same time, a clear conception of semantics is realized in his “pure logic”. Husserl suggests a kind of correlation between categories of meanings and categories of an object. He shows this correlation by means of a theory of semantics. Husserl does not present a complete list of categories. His conception of categories is set forth a structure that open to improvement with respect to human being’s developing and improving knowledge and experiences.

Anahtar Kelimeler

Category, Husserl, ontology, phenomenology, intentionality.

Kaynakça

• Ali Sedat. Mizanu’l Ukul. Tıpkı Basım. İstanbul: Asitane, t.y.
• Aristoteles. Kategoryalar. Çeviren Hamdi Ragıp Atademir. İstanbul: MEB Yayınları, 1989.
• Cunningham, Suzanne. “Perceptual Meaning and Husserl”. Philosophy and Phenomenological Research 45, sy 4 (1985): 553-66. https://doi.org/10.2307/2107564.
• Duralı, Teoman. Aklın Anatomisi: “Salt Aklın Eleştirisi”nin Teşrihi. 1. bs. İstanbul: Dergah Yayınları, 2010.
• Izutsu, Toshihiko. İslâm Mistik Düşüncesi Üzerine Makaleler. Çeviren Ramazan Ertürk. İstanbul: Ağaç Yayınları, 2010.
• İbn Sina. Kitabu’ş-Şifa: Kategoriler: Mekûlât. Çeviren Muhittin Macit. İstanbul: Litera Yayıncılık, 2010.
• Kaya, Mahmut. “Makûlat”. Içinde TDV İslam Ansiklopedisi, 27:460-61. Ankara: TDV Yayınları, 2003.
• Küçükalp, Kasım. Husserl. 1. bs. İstanbul: Say Yayınları, 2006.
• Melle, Ullrich. “How to Read the Logical Investigations? About Hus- serl’s Guide for the Reader and a Rediscovered Typescript of It”. The Journal of Speculative Philosophy 25, sy 3 (2011): 247-64. https://doi.org/10.5325/jspecphil.25.3.0247.
• Milne, Peter. “Tarski, Truth and Model Theory”. Proceedings of the Aristotelian Society 99 (1999): 141-67.
• Mohanty, J. N., G. Frege, ve E. G. Husserl. “Frege-Husserl Correspon- dence”. The Southwestern Journal of Philosophy 5, sy 3 (1974): 83-95.
• Öktem, Ülker. “Fenomenoloji ve Edmund Husserl’de Apaçıklık (Evi- denz) Problemi”. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi 45, sy 1 (2005): 027-055.
• Öner, Necati. Klasik Mantık. 1986. bs. Ankara: AÜİF Yayınları, t.y.
• Pincock, Christopher. “Russell’s Influence on Carnap’s ‘Aufbau’”. Synthese 131, sy 1 (2002): 1-37.
• Shook, John R. Amerikan Pragmatizminin Öncüleri: Charles S. Peirce, William James, John Dewey. Çeviren Celal Türer. İstanbul: Üniversi- te Kitabevi, t.y.
• Smith, David Woodruff. Husserl. 1. bs. Routledge Philosophers. Lon- don: Routledge, 2007.
• Smith, David Woodruff. “‘Pure’ Logic, Ontology, and Phenomeno- logy”. Revue Internationale de Philosophie 57, sy 224 (2) (2003): 133- 56.
• Taylan, Necip. Mantık Tarihçesi-Problemleri. İstanbul: M.Ü. İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 1996.
• Vassiliou, Fotini. “The Content and Meaning of the Transition from the Theory of Relations in ‘Philosophy of Arithmetic’ to the Mereo- logy of the Third Logical Investigation”. Research in Phenomeno- logy 40, sy 3 (2010): 408-29.