Şehzâde Korkud’un Etkisinde Kaldığı Bazı Şairler ve Gazelleri

Yıl 2020, Sayı: 21, 55 - 82, 01.01.2020

Seydi Kiraz

Öz

Bu çalışmada Şehzade Korkud’un şiirinin gelişmesinde etkisi olan bazı şairler üzerinde duruldu. Bu şairler, tespit edilirken Şehzade’nin Dîvânçe’si, özellikle Da?vetü’n-nefsi’t-tâliha ile’l-a?mâli’s-sâliha adlı Arapça mensur eserinden yararlanıldı. Bu eserde 4’ü Arapça, 13’ü Farsça ve 18’i Türkçe olmak üzere toplamda 35 gazele yer verilmiştir. Arapça yazılan şiirlerin 2’si İbni Fârız’a aittir. Diğer 2 şiir, mahlası belirlenemeyen şairlere aittir. Farsça şiirlerin 3’ü Mevlânâ Celâleddin Rûmî, 3’ü Şeyh Muhammed Horasanî el-Marûf bi’l-Mağribî, 3’ü Şeyh Hüsynî, 2’si Feridüddin Attâr, 2’si de Hoca İmadüddin tarafından yazılmıştır. Türkçe şiirlerin 8’i Şehzade Korkud’a, 3’ü Şeyh Abdülkerim’e, 2’si Şeyh Hakikî Baba Yusuf’a, 2’si mahlası bulunmayan şairlere, 1’i Yunus Emre’ye, 1’i Mevlânâ Kırımî’ye, 1’i Baba Sultan’a aittir. Bu çalışmada, Da?vetü’n-nefs’teki Türkçe gazeller ve şairler hakkında bilgi verilmiş ve kısa değerlendirmeler yapılmıştır. Şehzade Korkud’un şiirleri dahil olmak üzere bu eserdeki Türkçe şiirlerin transkripsiyonu yapılarak metin kurulmuştur. Makalenin Şehzade Korkud’un şiirini besleyen şairlerin tanınmasına katkı sağlayacağı beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Şehzade Korkud, Da'vetü’n-Nefs, Mevlâna, Yunus Emre, Şeyh Abdülkerim.

Some Poets and Ghazals Influenced by Prince Korkud

Öz

In this study, some poets who had an impact on the development of Prince Korkud’s poetry were emphasized. While identifying these poets, Prince’s Diwancha, especially Ila al-A'mal al-Saliha, and Arabic prose named were used. A total of 35 gazels, 4 of which are in Arabic, 13 in Persian and 18 in Turkish, are included in this work. Two of the poems written in Arabic belong to Ibn Farid. The other two poems belong to poets whose pseudonym cannot be determined. 3 of the Persian poems were written by Mawlana Jalal al-Din al-Rumi, 3 by Sheikh Muhammad of Khorasan al-Ma'roof bi al-Maghribi, 3 by Sheikh Hosseini, 2 by Farid al-Din Attar and 2 by Khodja Imad al-Din. 8 of the Turkish poems to Prince Korkud, 3 to Sheikh Abdulkarim, 2 to Sheikh Haqiqi Baba Yusuf, 2 to poets who do not have pseudonyms, 1 to Yunus Emre, 1 to Mawlana of Crimea, 1 belongs to Baba Soltan. In this study, information is given about Turkish poets and poets in Da'vat al-Nafs and short evaluations are made. Transcriptions of Turkish poems in this book, including Prince Korkud’s poems, were transcribed. It is expected that the article will contribute to the recognition of the poets who feed Prince Korkud’s poetry.

Anahtar Kelimeler

Prince Korkud, Da'vat al-Nafs, Mawlana, Yunus Emre, Sheikh Abdulkarim.

Kaynakça

• Ak, Coşkun. Şair Padişahlar. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 2001.
• Aslan, Üzeyir. “Fetihten Sonra Yazılmış Türkçe İlk Mevlid-i Manevî: Kerîmî’nin İrşâd’ı”. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, sy 2 (2009): 19-19.
• Avcı, İsmail. “Fatih’in Musahiplerinden Âlim ve Şair Molla Kırımî ve Bir Şiiri”. OTAM, sy 40 (2016): 111-27.
• Boz, Erdoğan. Hakîkî Dîvânı Karşılaştırmalı Metin (Sadi Somuncuoğlu ve Mevlâna Müzesi Nüshaları). Ankara: KTB Yayınları, 2017.
• Boz, Erdoğan. “Yûsuf Hakîkî”. TDV İslâm Ansiklopedisi, 44:10-11. İstan- bul: TDV Yayınları, 2013.
• Bursalı Mehmed Tâhir. “Kırım Meşâhiri”. İslam Medeniyeti Mecmuası. Haz. Hasan Aksoy, 5, sy 4 (1982): 70-71.
• Bursalı Mehmed Tâhir. Osmanlı Müellifleri. C. 1. İstanbul: Matbaa-i Âmire, 1333/1915.
• Canım, Rıdvan. Latîfî Tezkiretü’ş-Şuarâ ve Tabsıratü’n-Nuzamâ (İnceleme- Metin). Ankara: AKM Başkanlığı, 2000.
• Çavuşoğlu, Ali. Mahabbet-Name-Yusuf Hakiki Baba. Ankara: Aksaray Belediyesi, 2009.
• Çavuşoğlu, Ali. Tasavvuf Risalesi ve Metaliu’l-İman İnceleme ve Metin. Akçağ Yayınları, 2004.
• Çavuşoğlu, Ali. Yûsuf-ı Hakîkî’nin Mahabbet-nâme’sinin Tenkitli Metni ve İncelenmesi. Doktora Tezi, Erciyes Üniversitesi, 2002.
• Danişmend, İsmail Hami. “Saltanat Nâibi Şehzade Korkud”. İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi. C. 1. İstanbul: Türkiye Yayınevi, 1971.
• Emecen, Feridun. “Şehzade Korkud”. TDV İslâm Ansiklopedisi. C. 26: 205-207. Ankara: TDV Yayınları, 2002.
• Ergun, Sadeddin Nüzhet. “Âşık İbrahim Tennurî”. Türk Şairleri. C. 1. İstanbul: y.y, 1936.
• Gıynaş, Kâmil Ali. Pervâne b. Abdullah Pervâne Bey Mecmu‘ası, https://ekitap.ktb.gov.tr [Erişim: 13.10. 2019].
• Karabulut, Ali Rıza; Yıldız, Ramazan. Gülzâr-ı Ma’nevî ve İbrâhim Tennûrî. Ankara: Elif Matbaası, 1978.
• Kılıç, Filiz. “Osmanlı Hanedanında Bir Şair: Şehzade Korkut”. Ahmet Yesevi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, sy 2 (1996): 203-19.
• Kırkkılıç, H. Ahmet. Muradî Dîvânı (İnceleme-Tenkitli Metin). İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu, 2015. Köksal, M. Fatih. Edirneli Nazmî Mecma‘u’n-Nezâ’ir.
• https://ekitap.ktb.gov.tr/ [Erişim: 13.10. 2019].
• Köksal, M. Fatih; Aslan, Üzeyir. “Kerîmî, Abdülkerîm”. Erişim 15 Aralık http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa= detay&detay=777. 2019.
• Ömer b. Mezid. Mecmu’atu’n-Neza’ir (Metin-Dizin-Tıpkıbasım). Haz. Mustafa Canpolat. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 1995.
• Sehi Beg. Heşt Bihişt. Haz. Haluk İpekten, Günay Kut, Mustafa İsen, Hüseyin Ayan ve Turgut Karabey. Ankara: KTB Yayınları, 2017.
• Şehzâde Korkud. “Dîvânçe”, t.y. 34 Ae Manzum 104.
• Tatcı, Mustafa. Risaletü’n-Nushiyye Tenkitli Metin. İstanbul: H Yayınları, 2008.
• Tatcı, Mustafa. Yûnus Emre Dîvânı Tenkitli Metin. İstanbul: H Yayınları, 2008.