Yenilenmiş Bloom Taksonomisine Göre Madde ve Isı Başarı Testi: Geçerlik Güvenirlik Çalışması

Yıl 2020, Sayı: 21, 263 - 292, 01.01.2020

Filiz Avcı

Öz

Çalışmada 6. sınıf öğrencilerinin fen bilimleri dersi “Madde ve Isı” konusuna yönelik başarı düzeylerini belirlemek amacıyla Yenilenmiş Bloom Taksonomisine göre çoktan seçmeli sorulardan oluşan geçerli ve güvenilir bir başarı testi geliştirmek amaçlanmaktadır. Başarı Testini geliştirme sürecinde; ilk olarak Madde ve Isı konusuna temel oluşturan kazanımlar belirlenmiştir. Ardından alanyazın araştırması yapılmış, 40 çoktan seçmeli madde içeren madde havuzu oluşturulmuştur. Öğrenci düzeyine uygunluğunu belirlemek için hazırlanan sorular 5 öğrenciye okutulmuştur. Testin kapsam geçerliğini sağlamak için Yenilenmiş Bloom Taksonomisine göre Belirtke tablosu hazırlanmış, 3 kimya ve 1 fizik eğitimcisi ile 3 Fen Bilgisi öğretmeninin değerlendirmesine sunulmuştur. Test, pilot çalışma için 24 maddeye indirgenmiş ve 6. sınıfta öğrenim gören, 169 öğrenciye uygulanmıştır. Madde analizi sonucunda; üç maddenin ayırt ediciliğinin 0.20 den ve güçlüklerinin 0.30 dan düşük olduğu tespit edilmiştir. Bu 3 madde testten çıkartılarak 21 adet çoktan seçmeli soru içeren başarı testi hazırlanmıştır. Testin KR-20 güvenilirlik katsayısı 0.78 dir.

Anahtar Kelimeler

Bloom Taksonomisi, başarı testi, geçerlik, güvenirlik, madde ve ısı.

An Achievement Test Matter and Heat Based on Renewed Bloom Taxonomy: Validity Reliability Study

Öz

The purpose of this study is to develop a valid and reliable achievement test that consists of multiple-choice questions according to the Renewed Bloom Taxonomy to determine the level of achievement of 6th-grade students in the science course "Matter and Heat". Firstly, learning objectives that form the basis of Matter and Heat were determined. Then, literatüre was reviewed and the item pool consists of 40 multiple choice items was developed. The questions prepared to determine the appropriateness to the student level were read out by 5 students. A table of test specifications was prepared according to the Renewed Bloom Taxonomy and the test was validated by a group of experts to ensure content validity. 24 items were selected for the pilot implementation. The test was applied to 169 sixth grade students. Results of the item analysis; The discrimination of three items was found to be less than 0.20 and the difficulties less than 0.30. These 3 items were removed from the test and the achievement test was prepared with 21 items. The reliability is 0.78.

Anahtar Kelimeler

Bloom Taxonomy, achievement test, validity, reliability, matter and heat.

Kaynakça

• Açıkgöz, M. ve Karslı, F. (2015). Alternatif ölçme-değerlendirme yakla- şımları kullanılarak iş ve enerji konusunda geliştirilen başarı tes- tinin geçerlilik ve güvenirlik analizi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 1-25.
• Avcı F., Acar Şeşen B. ve Kırbaşlar F.G. (2014). Determination of se- venth grade students’ understanding of certain chemistry con- cepts, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 152, 602-606.
• Avcı, F. (2015). Maddenin yapısı ve özellikleri ünitesine yönelik işbirlikli öğrenmeye dayalı öğretim programının bilişsel ve duyuşsal alan değiş- kenlerine etkisi. Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Anderson, L.W. & Krathwohl, D.R.(Eds.). (2001). Taxonomy for lear- ning, teaching and assesssing: A revision of Bloom’s Taxonomy of educational objectives. Needham Heights, MA: Allyn& Bacon.
• Arı, (2011). Bloom’un gözden geçirilmiş bilişsel alan taksonomisinin Türkiye’de ve uluslararası alanda kabul görme durumu. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 11(2), 749-772.
• Akbulut, H. İ. ve Çepni, S. (2013). Bir üniteye yönelik başarı testi nasıl geliştirilir?: ilköğretim 7. sınıf kuvvet ve hareket ünitesine yönelik bir çalışma. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2 1), 18-44.
• Akıllı, M.ve Seven, S. (2013). 3D bilgisayar modellerinin akademik başarıya ve uzamsal canlandırmaya etkisi: atom modelle- ri. Turkish Journal of Education, 3(1).
• Akpınar, E. ve Çite, D. E. (2015). Açık uçlu deney tekniğine dayalı yapılan öğretimin 6. sınıf öğrencilerinin bazı temel fen kavramla- rını öğrenmelerine etkisi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fa- kültesi Dergisi, 33,130 - 147 .
• Akyürek, E. ve Afacan, Ö. (2013). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin “hücre bölünmesi ve kalıtım” ünitesindeki kavram yanılgılarının tespiti ve anoloji ile kavramsal değişim metinleri kullanılarak gi- derilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD) 14 (1), 175-193.
• Atılgan, H. (Ed.) (2009). Eğitimde ölçme ve değerlendirme (4. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Aydın, Z. (2007). Isı ve sıcaklık konusunda rastlanan kavram yanılgıları ve bu kavram yanılgılarının giderilmesinde kavram haritalarının kullanıl- ması. Yüksek Lisans Tezi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.
• Aydoğan, S., Güneş, B. ve Gülçiçek, Ç. (2003). Isı ve sıcaklık kavram yanılgıları. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23 (2), 111- 124.
• Ayvacı, H. ve Devecioğlu, Y. (2008). Primary school students’ connec- tion levels of physics concepts related to daily life. Pamukkale Üni- versitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24, 69-79.
• Bar, V., & Travis, A. S. (1991). Children’s views conceming phase changes. Journal of Research in ScienceTeaching, 28, 363-382.
• Başer, M., ve Çataloğlu, E. (2005). Kavram değişimine dayalı öğretimin öğrencilerin isı ve sıcaklık konusundaki ‘yanlış kavramlar’ının giderilmesindeki etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Der- gisi, 29, 43-52.
• Baykul,Y. (2000). Eğitimde ve psikolojide ölçme: klasik test teorisi ve uygu- laması. Ankara. ÖSYM Yayınları.
• Berg, K. C. D. (2008). The concepts of heat and temperature: the prob- lem of determining the content for the construction of an histori- cal case study which is sensitive to nature of science issues and teaching–learning issues. Science & Education, 17,75–114.
• Bloom, B. S. (1956). Taxonomy of educational objectives, the classification of educational goals. handbook ı. cognative domain.. s. 141-225 New York, David McKay Company Inc.
• Bümen, N. T. (2006). Program geliştirmede bir dönüm noktası: yeni- lenmiş bloom taksonomisi. Eğitim ve Bilim, 32(142).
• Büyüköztürk, Ş. (2013). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. 8. Baskı. Ankara: Pegem Akademi.
• Colletta, A.T. & Chiappetta, E.L. (1989). Science ıntroduction in the midd- le and secondary schools (2nd edn.). Ohio, USA: Merrill Publishing Company.
• Croceker, L. &Algina, J. (1986). Introduction to classical and modern test theory. Fort Worth: Holt, Rinehart and Winston Inc.
• Coştu, B., Ünal, S. ve Ayas, A. (2007). Günlük yaşamdaki olayların fen bilimleriöğretiminde kullanılması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 197-207.
• Çalık, M. ve Ayas, A. (2003). Çözeltilerde kavram başarı testi hazırla- ma ve uygulama, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2 (14), 1-17.
• Çelik, E., Eroğlu, B. ve Selvi, M. (2012). Fen Eğitiminde probleme daya- lı öğrenme yaklaşımının öğrencilerin akademik başarısı ile fen ve teknoloji dersine yönelik tutumlarına etkisi, Kastamonu Eğitim Dergisi, 20 (1) 187-202.
• Çetin, O.,ve Günay, Y. (2010). Fen öğretiminde yapılandırmacılık ku- ramının öğrencilerin başarılarına ve bilgiyi yapılandırmalarına olan etkisi. Eğitim ve Bilim, 32(146), 24-38.
• Çepni, S. (2003). An analysis of university science ınstructors’ examina- tion questions according to the cognitive levels. Educational Scien- ces: Theory & Practice, 3(1):65-84.
• Çepni, S. (2010). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş 5.Baskı, Trabzon.
• Çepni, S., Bayrakçeken, S., Yılmaz, A., Yücel, C., Semerci, Ç., Köse, E., Sezgin, F., Demircioğlu, G. ve Gündoğdu, K. (2008). Ölçme ve de- ğerlendirme. Ankara: Pagem Akademi.
• Demir, N., Kızılay, E. ve Bektaş, O. (2016). 7. Sınıf Çözeltiler konusun- da başarı testi geliştirme: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Necati- bey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 10(1).
• Demirci, N. ve Efe. S.(2007). İlköğretim öğrencilerinin ses konusundaki kavram yanılgılarının belirlenmesi. Necatibey Eğitim FakültesiElekt- ronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi. 1(1).23-56.
• Demircioğlu, G., Aydın, M. A. ve Demircioğlu, H. (2012). Kavramsal değişim metninin ve üç boyutlu modelin 7. sınıf öğrencilerinin atomun yapısını anlamalarına etkisi. Bayburt Eğitim Fakültesi Der- gisi, 7(2).
• Erdem, M. ve Akkoyunlu, B. (2002). İlköğretim sosyal bilgiler dersi kapsamında beşinci sınıf öğrencileriyle yürütülen ekiple proje ta- banlı öğrenme üzerine bir çalışma. İlköğretim Online, 1(1).
• Erdem, E., Yılmaz, A., Atav, E. ve Gücüm, B. (2004). Öğrencilerin madde konusunu anlama düzeyleri, kavram yanılgıları, fen bilgi- sine karşı tutumları ve mantıksal düşünme düzeylerinin araştı- rılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 74-82.
• Eş, H. ve Sarıkaya, M. (2010). İlköğretim 6.sınıf fen ve teknoloji dersi “yaşamımızdaki elektrik” ünitesi kazanımları ile ilgili öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi. E Journal of New World Sciences Academy Education Sciences, 6(1), 32-45.
• Gönen, S., Kocakaya, S. ve Kocakaya, F. (2011). Dinamik konusunda geçerliliği ve güvenilirliği sağlanmış bir başarı testi geliştirme ça- lışması. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1).
• Gönen, S., ve Akgün, A. (2005). Bilgi eksiklikleri ve kavram yanılgıla- rının tespiti ve giderilmesinde, çalışma yaprakları ve sınıf içi tar- tışma yönteminin uygulanabilirliği üzerine bir araştırma [Elekt- ronik versiyonu]. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 4(13), 99-111.
• Gürçay, D. (2016). Fizik öğretmen adaylarının ısı, sıcaklık ve iç enerji ile ilgili kavram yanılgıları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education) 31(3), 461-474.
• Haladyna, T.M. (1997). Writing test items to evaluate higher order thinking. Allyn and Bacon: Boston.
• Hevedanlı, M. ve Akbayın, H. (2006). Biyoloji öğretiminde işbirlikli öğrenme yönteminin başarı, hatırda tutma ve derse yönelik tutum üzerindeki etkileri. D.Ü. Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi 6, 21- 31.
• İnal, Z. (2014). Ortaokul 6. sınıf fen ve teknoloji dersi madde ve ısı ünitesi- nin öğretilmesinde model kullanımının başarıya ve kalıcılığa etkisi. Yüksek lisans tezi. Kastamonu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitü- sü, Kastamonu.
• Karasar, N. (2008). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara, Nobel yayınları.
• Kavacık, L. (2012). İlköğretim 6. sınıf fen ve teknoloji dersi madde ve ısı ünitesinde grupla yenilikçi (inovasyon) projeler oluşturmanınöğrenciler üzerindeki etkileri. Yüksek lisans tezi. Mersin Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Mersin.
• Keser, A. (2007). Afyonkarahisar il merkezi 9. sınıf ögrencilerinin ısı ve sıcaklık konusundaki kavram yanılgıları. Yüksek lisans tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Afyon.
• Kehoe, J., (1995). Basic item analysis for multiple-choice tests. Practical Assessment. http://eric.ed.gov/ERICDocs/data/ericdocs2sql/content_storag e_01 /0000019b/80/14/a5/81.pdf (Erişim Tarihi: 16.01.2009)
• Kempa, R. (1986). Assessment in science. Cambridge university press, Cambridge, London.
• Köğce, D., Aydın, M. ve Yıldız, C. (2009). Bloom taksonomisinin re- vizyonu: Genel bir bakış. İlköğretim Online Dergisi, 8 (3), 1-7.
• Koç, N. (1984). Standart başarı testlerinin, bir eğitim sisteminde verilen çeşitli kararlardaki yeri ve önemi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilim- leri Fakültesi Dergisi, 1 (17), 159-172.
• Karip, E. (Ed.) (2012). Ölçme ve değerlendirme. (5. Baskı). Ankara: Pegem Akademi
• Krathwohl, D. R. (2002). A Revision of Bloom’s taxonomy: an over- view. Theory Into Practice, 41, 4,ss. 212-264.
• Küçükaydın, M. A., Memet., Karamustafaoğlu, S.ve Sağır, Ş. U. (2014). İlkokul 4. sınıf maddeyi tanyalım ünitesine yönelik bir başarı testi geliştirme çalışması. ICEMST, 336.
• Kocabaşoğlu, B. (2010). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin “maddenin halleri ve ısı” ünitesindeki başarı düzeyleri ve fene karşı tutumlarının araştı- rılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, An- kara.
• Kenan, O. ve Özmen, H. (2014). İki aşamalı çoktan seçmeli test kullanı- larak öğrencilerin “maddenin tanecikli yapısı” ünitesi ile ilgili al- ternatif kavramalarının belirlenmesi Determınatıon Of Stu- dents’alternatıve Conceptıons On The Partıculate Nature Of Mat- ter Subject By Usıng. ICEMST, 1094.
• Kesidou, S., & Duit, R. (1993). Students’ conceptions of the second law of thermodynamics an interpretive study. Journal of Research in Science Teaching, 30(1), 85-106.
• Kırıkkaya, E.B. ve Güllü, D. (2008). İlköğretim beşinci sınıf öğrencileri- nin ısı-sıcaklık ve buharlaşma-kaynama konularındaki kavram yanılgıları. İlköğretim Online, 7(1), 15-27.
• Kubiszyn, T. & Borich, G. (1996). Educational testing and measure- ment: classroom applicationandpractice. Wiley/Jossey-Bass Educa- tion (7th ed.). J. Wiley & Sons, Inc.
• Lewis, E. L., & Linn, M. C. (1994). Heat energy and temperature con- cepts of adolescents, adults, and experts: Implications for curricu- lar improvements. Journal of Research in Science Teaching, 31, 657- 677.
• Moralar, A. (2012). Fen eğitiminde probleme dayalı öğrenme yaklaşımının akademik başarı, tutum ve motivasyona etkisi. Yüksek lisans tezi. Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Edirne.
• Meb. (2018). Fen bilimleri dersi öğretim programı ( İlkokul ve Ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar), Ankara.
• Ongun, E. (2006). Üniversite ögrencilerin ısı ve sıcaklık konusundaki kavram yanılgıları ile motivasyon ve bilişsel stillerarasındaki iliski. Yüksek li- sans tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü- sü, İzmit.
• Özüdoğru, F.ve Adıgüzel, O. C. (2016). İlkokul 2. sınıf ingilizce dersine yönelik dinleme ve konuşma başarı testinin geliştirilmesi.
• Paik, S., Cho, Y., & Go, M. (2007). Korean 4- to 11-year-old student conceptions of heat and temperature. Journal of Research in Scıence Teaching, 44 (2), 284-302.
• Peterson ,R.F. &Treagust, D. F. (1989). Grade 12 students misconcepti- ons of covalent bonding and structire. Journal of Chemical Educa- tion, 66(6), 459-460.
• Schlesinger, J.& Persky, A.(2015). Faculty learning community. Bloom Taxonomy in action (Erişim tarihi: 30 Ekim 2015) https://www.mededportal.org/publication/10031.
• Sener, N.ve Tas, E. (2017). Developing achievement test: a research for assessment of 5th grade biology subject. Journal of Education and Learning, 6(2), 254.
• Şahin, Ç.ve Bodur, Ş. (2016). Ortaokul 7. sınıf ‘vücudumuzdaki sistem- ler’ünitesine yönelik günlük yaşamla ilişkilendirme ölçeği gelişti- rilmesi. İlköğretim Online, 15(3).
• Şen, H. C. ve Eryılmaz, A. (2011). Bir başarı testi geliştirme çalışması: Basit elektrik devreleri başarı testi geçerlik ve güvenirlik araştır- ması. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 1-39.
• Şimşek, A. (2009).Öğretim tasarımı (1. baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağı- tım.
• Tan, Ş., Kayabaşı, Y. ve Erdoğan, A.(2002). Öğretimi planlama ve değer- lendirme. Ankara: Anı Yayıncılık.Tan, Ş. (2005). Öğretimi planlama ve değerlendirme. Ankara: Pegema Yayıncılık.
• Tekbıyık, A. (2016). Ortaöğretim 9. sınıf enerji ünitesine yönelik kav- ramsal başarı testi geliştirilmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergi- si, 6(1-2), 118-134.
• Tekin, H. (2010). Eğitimde ölçme ve değerlendirme (20. Baskı). Ankara: Yargı Yayınevi.
• Tola, Z. (2016). Argümantasyon öğretiminin ortaokul 6. sınıföğrencilerinin madde ve ısı ünitesine yönelikkavramsal anlama, bilimsel düşünme ve bilimindoğası anlayışları üzerine etkisi. Yüksek Lisans tezi. Kocaeli Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kocaeli.
• Tosun, C. ve Taşkesenligil, Y. (2011). Revize edilmiş Bloom’un takso- nomisine göre çözeltiler ve fiziksel özellikleri konusunda başarı testinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(2), 499-522
• Tutkun, Ö. F. , Demirtaş, Z., Arslan, S. & Gür Erdoğan, D (2015). Revize bloom taksonomisinin genel yapısı: gerekçeler ve değişiklik- ler,The Journal of Academic Social Science Studies,32,57-62.
• Uslu, S. ve Akgün, A. (2012). İilköğretim II. kademede fen ve teknoloji öğretiminde çalışma yapraklarının akademik başarı üzerine etki- sinin incelenmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2).
• Yalçin, F. A.ve Bayrakçeken, S. (2010). The effect of 5e learning model on pre-service science teachers' achievement of acids-bases sub- ject. International Online Journal of Educational Sciences, 2(2).
• Yalçın, F. A.ve Akpınar, İ. A. (2010). Asit-Baz konusunun öğretiminde 5e öğrenme modelinin farklı öğrenme stillerine sahip öğrencilerin akademik başarılarına etkisi. Erzincan University Journal of Science and Technology, 3(1), 1-17.
• Yazman, İ. (2013). İşbirlikli jigsaw tekniği ve 5e modeliyle öğretimin 7. sınıf öğrencilerinin fen ve teknoloji dersi’nde ‘yayları tanıyalım’ile ‘iş ve ener- ji’konularındaki başarılarına ve kalıcılık düzeylerine etkisi. Yüksek li- sans tezi. Kafkas Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kars.
• Yılmaz, H. (2004). Eğitimde ölçme ve değerlendirme (7.baskı). Konya: Çizgi Kitabevi Yayınları.
• Yalçın, M. (2012). Lise kimya öğretiminde kullanılan farklı (yazılı) ölçme türlerinin çözelti konusunda öğrencilerin başarılarını değerlendirmedeki güvenirlikleri. Doktora tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Yalçın, M. (2008). Madde ve ısı ünitesinin ögretilmesinde bilgisayar destekli uygulamaların etkisi. Yüksek lisans tezi. Ondokuz Mayıs Üniversi- tesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Zacharias C. Z., Georgios, O., & Marios, P. (2008). Effects of experimen- ting with physical and virtual manipulatives on students’. con- ceptual understanding in heat and temperature. Journal of Research in Scıence Teaching, 45(9), 1021-1035.