Türkiye’de Yeşil Bilişim Çalışmaları: Sistematik Literatür Taraması

Yıl 2020, Sayı: 21, 345 - 368, 01.01.2020

Mehmet Bilge Kağan Önaçan

Öz

Dünyadaki enerji kaynakları ile ilgili kısıtların, çevresel hassasiyetlerin ve BİT kullanımının her geçen gün artmasına paralel olarak yeşil bilişim de yaygın bir araştırma konusu haline gelmektedir. Bu kapsamda dünyada ve Türkiye’de akademik çalışmalar yapılmakta ve yayımlanmaktadır. Bu çalışmanın amacı, geçmişte yapılan çalışmalardan elde edilen bilgiler ve eksik kalan alanların tespitiyle gelecekte yapılması gereken çalışma alanlarını belirlemek ve söz konusu çalışmalar için bir altyapı oluşturmaktır. Bu maksatla özellikle yeşil bilişim konusundaki Sistematik Literatür Taraması SLT metoduyla hazırlanmış dünyadaki uluslararası yayınlar incelenmiş ve 2019 yılına kadar Türkiye’de Türkçe olarak yayımlanmış 13 yayın SLT metodu ile analiz edilmiştir. Dünyadaki yayınlar ile Türkiye’deki yayınlar karşılaştırılmış ve Türkçe olarak yayın yapılmasına ihtiyaç duyulan alanlara yönelik önerilerde bulunulmuştur. Türkiye’de özellikle yeşil bilişimin CO2 salımının azaltılmasına yönelik etkilerine, yeşil bilişim farkındalığını artırmaya yönelik uygulamalara, gerçekleştirilen yeşil bilişim uygulamalarının sonuçlarına ilişkin çalışmalar yapılmasının faydalı olacağı değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yeşil bilgi sistemleri, sürdürülebilirlik, literatür taraması, enerji, küresel ısınma.

Green IT Studies in Turkey: A Systematic Literature Review

Öz

Green information has become a common research subject in parallel with the day by day increase in energy resource constraints, environmental sensitivity and information and communication technology ICT usage. In this context, academic studies are conducted across the world and in Turkey. The aim of this study is, by acquiring information from the previous studies and determining gaps in these fields, both to determine the fields of study needed to be conducted in the future and to set up an infrastructure for the relevant next studies. For this purpose, international publications related to Green IT which were conducted by using especially Systematic Literature Review SLR were examined and 13 publications written in Turkish and published in Turkey before 2019 were analyzed through the use of SLR methodology. Turkish publications were compared with the worldwide publications, and suggestions were made intended for the fields requiring Turkish publications. In Turkey, it is evaluated that it would be beneficial especially to conduct studies related to the effects of green IT/IS on reducing CO2 emissions, the applications to increase awareness of green IT/IS and the results of the green IT/IS applications.

Anahtar Kelimeler

Green IS, sustainability, literature review, energy, global warming.

Kaynakça

• Altan Akin, N.T. (2015). “Türkiye’de Yeşil Bulut Bilişim ve Yenilenebi- lir Enerji Kaynağı Kullanımı Üzerine Bir Araştırma”, 2015 23nd Signal Processing and Communications Applications Conference (SIU)’da 10.1109/SIU.2015.7130232. tebliğ, Malatya, 36-139. doi:
• Asadi, S., Hussin, A.R.C. ve Dahlan, H.M. (2007). Organizational rese- arch in the field of Green IT: A systematic literature review from 2007 to 2016. Telematics and Informatics, 34, 1191–1249.
• Australian Paediatric Surveilance Unit (APSU). (2014). Writing a Sys- tematic Literature Review: Resources for Students and Trainees, Erişim http://www.apsu.org.au/assets/Resources/Writing-a- Systematic-Literature-Review.pdf. 19.03.2019,
• Belkhir, L. ve Elmeligi, A. (2018). Assessing ICT global emissions fo- otprint: Trends to 2040&Recommendations, Journal of Cleaner Pro- duction, 177, 448-463.
• Cantörü, U. (2014). Atmosferdeki CO2 Seviyesi Rekor Kırdı, Erişim Tarihi: 25.03.2019, https://www.yesilist.com/atmosferdeki-co2- seviyesi-rekor-kirdi.
• Cesur, A. (2014). Küresel Isınma ve İklim Değişiklikleri, Erişim Tarihi: 25.03.2019, http://www.mta.gov.tr/v3.0/sayfalar/hizmetler/kutuphane/ek onomi-bultenleri/2014_18/b18_17-21.pdf.
• Çavdar, D. ve Alagöz, F. (2013). “Yeşil Veri Merkezlerinde Enerji Ve- rimliliği”, XV. Akademik Bilişim Konferansında sunulmuş tebliğ, Akdeniz Üniversitesi, 23-25 Ocak, Antalya, 943-946.
• Çetin, H. ve Akgün, A. (2015). Yeşil Bilişim teknolojileri bağlamında sanallaştırılmış ve klasik sistemlerin karşılaştırılması, Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 7 (2), 131-142.
• CO2 Earth, Erişim Tarihi: 23.03.2019, https://www.co2.earth/co2-ice- core-data.
• Dalvi-Esfahani, M., Abdul Rahman, A. ve Zakaria, N.H. (2014). The status quo and the prospect of Green IT and Green IS: A systema- tic literature review, Journal of Soft Computing and Decision Support Systems, 2 (1), 18-34.
• Dalvi-Esfahani, M., Shahbazi, H., Nilashi, M. ve Samad, S. (2018). Green IT/IS adoption within organizations: A systematic literatu- re review and research agenda, Journal of Soft Computing and Deci- sion Support Systems, 5 (5), 8-42.
• Damar, M. ve Gökşen, Y. (2018). Yeşil Bilişim yaklaşımlarıyla kullanıcı ve kurum odaklı enerji yönetim sistemi, Dokuz Eylül Üniversitesi- Mühendislik Fakültesi Fen ve Mühendislik Dergisi, 20 (58), 259-274.
• Daştan, İ. ve Gürler, C. (2016). Yeşil Bilgi teknolojileri ürün tercihinde tüketici satın alma niyetlerini etkileyen faktörlerin tespiti, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 30 (1), 175- 188.
• Devlet Planlama Teşkilatı (DPT). (2000). İklim Değişikliği Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Sekizinci Beş yıllık Kalkınma Planı, Ankara: Devlet Planlama Teşkilatı.
• Doğan, O., Bulut, Z.A. ve Atasağun, H.G. (2016). Türkiye’de Yeşil Bilişim: Y kuşağının Yeşil Bilişim algısına yönelik bir araştırma, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9 (47), 798-805.
• Dybå, T. ve Dingsİyr, T. (2008). Empirical studies of agile software development: A systematic review, Information and Software Tech- nology, 50, 833-859.
• Gonca, B. (2016). Yeşil Bilişim İçin Yazılım Gereksinim ve Test Durum- ları Analizi: Bir Mobil Uygulama Örneği. (Yayımlanmış yüksek li- sans tezi). Beykent Üniversitesi/Fen Bilimleri Enstitüsü Bilgisayar Mühendisliği Bilim Dalı, İstanbul.
• Gonca, B. ve Şaykol, E. (2017). “Yazılım Testi Süreçlerinde Mobil Uy- gulamalar için Yeşil Bilişim Uyarlama Önerileri”, Akademik Bili- şim 2017’de sunulmuş tebliğ, Aksaray Üniversitesi, Aksaray.
• Gökşen, Y., Damar, M. ve Doğan, O. (2016). Yeşil Bilişim: Bir kamu kurumu örneği ve politika önerileri, Ege Akademik Bakış, 16 (4), 673-686.
• Hankel, A., Heimeriks, G. ve Lago, P. A, (2018). Systematic literature review of the factors of influence on the environmental impact of ICT. Technologies 2018, 6 (85).
• İsaoğlu, A.E. (2014). Elektronik Haberleşme Sektöründe Yeşil Uygula- malar ve Türkiye İçin Öneriler, Ankara: Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı.
• Jesson, J.K., Matheson, L. ve Lacey, F.M. (2011). Doing Your Literature Review, Traditional and Systematic Techniques, SAGE.
• Kaplan, G. (2018). Dil bilmeyen akademisyen mi olur?, Habertürk, Yayın https://www.haberturk.com/yazarlar/pervin-kaplan/1798062- dil-bilmeyen-akademisyen-mi-olur. Tarihi: 04.04.2019,
• Karagöl, B. (2013). Bilgi ve İletişim Teknolojilerinin Enerji Verimliliğine Katkısı, (Yayımlanmış uzmanlık tezi). Kalkınma Bakanlığı/Bilgi ve İletişim Dairesi Başkanlığı, Ankara.
• Kesebir, M. ve Günceler, B. (2019). Kripto Para Birimlerinin Parlak Geleceği, Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17, 605-625.
• Khan, R.U., Khan, S.U., Khan, R.A.ve Ali, S. (2015). Motivators in Green IT-outsourcing from vendor’s perspective: A systematic li- terature review, Proceedings of the Pakistan Academy of Sciences, 52 (4), 345–360.
• Kılıç, S., Bozkurt, M. ve Şenbaş, E. (2017). “Bireylerin Yeşil Bilişim Tercihlerinde Bilişim Teknolojilerinden Yararlanma Düzeyleri”, 34.Ulusal Bilişim Kurultayı’nda sunulmuş bildiri, 20-21 Aralık, Ankara, 89-94.
• Kitchenham, B. (2004). Procedures for Performing Systematic Reviews, Keele University and National ICT Australia Ltd, 1-28.
• Köroğlu, S.A. (2015). Literatür taraması üzerine notlar ve bir tarama tekniği, GiDBDERGi, 1, 61-69.
• Küçükoğlu, M.T. (2014). Sürdürülebilirlik ve Yeşil Yenilik Perspekti- finde Türk İşletmelerinin İncelenmesi, (Yayımlanmış doktora te- zi). İstanbul Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Muhammad, S., Jusoh, Y.Y., Din, J. ve Haizan-Nor, R.N. (2017). Green information systems design framework: A systematic literature review, Journal of Theoretical and Applied Information Technology, 95 (6), 1338-1346.
• Murugesan, S. (2008). Harnessing Green IT: Principles and practices, IEEE IT Professional, 10 (1), 24-33.
• Nidhra, S., Yanamadala, M., Afzal, W. ve Torkar, R. (2013). Knowledge transfer challenges and mitigation strategies in global software development—A systematic literature review and industrial vali- dation. Int. J. Inf. Manage. 33 (2), 333–355.
• Ozturk, A., Umit, K., Medeni, I.T., Ucuncu, B., Caylan, M., Akba, F. ve Medeni, T.D. (2011). Green ICT (Information and Communication Technologies): A review of academic and practitioner perspecti- ves, International Journal of eBusiness and eGovernment Studies, 3 (1), 1-16.
• Salih, B. (2018). The Impact of Cloud Computing in Delivering Sustai- nable Business Welfare As a Part of a Green ICT Strategy in Deve- loping Countries, (Yayımlanmış yüksek lisans tezi). Çanakkale Üniversitesi/Fen Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
• Sarpay, A. (2016). İnternet Kullanımının Çevresel Etkileri, (Yayımlan- mış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi/Sosyal Bilimler Ens- titüsü Sosyal Çevre Bilimleri Anabilim Dalı, Ankara.
• Tushi, B.T., Sedera, D. ve Recker, J. (2014). “Green IT Segment Analy- sis: An Academic Literature Review”, Twentieth Americas Confe- rence on Information Systems (AMCIS 2014)’de sunulmuş bildiri, Association for Information Systems, Savannah, Georgia, The United States of America, 1-15.
• Yavuzer, H ve Göver, İ.H. (2012). Akademik Personelin Yabancı Dil Durumu ve Yabancı Dil Sınavlarına Bakışı: Nevşehir Örneği, NEÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1, ss.136-158.