Teknolojinin Tarihle Buluşması: Yıldız Sarayı Fotoğraf Albümleri

Yıl 2020, Sayı: 22, 283 - 304, 01.04.2020

Pervin Bezirci

Öz

Dijitalleştirme bir koruma stratejisi olarak ve genişleyen erişimdeki faydaları açısından evrensel olarak kabul edilmiş durumdadır. Dolayısıyla, kültürel miras içerisinde yer alan bilgi kaynaklarını bünyesinde barındıran kültürel bellek kurumları olan müzeler, arşivler ve kütüphanelere koruma ve erişim konusunda sorumluluk düşmektedir. Kültürel bellek kurumlarının bu bilgi kaynaklarını kullanıcı ihtiyaç ve beklentilerine uygun şekilde sunabilmesi ve koleksiyonlarını gelecek nesillerin de kullanabilmesi için teknolojik gelişmelere uyum içinde altyapı olanaklarını geliştirerek hizmet verme zorunluluğu oluşmaktadır. Bu çerçevede bu çalışmada, nesli tükenmekte olan fotoğraf koleksiyonlarının korunmasına dikkat çekilerek, kültürel mirasın hem tarihi bilgi veren hem de çağdaş topluma farklı perspektifler sunan en değerli materyallerinden biri olan nadir eser niteliğindeki fotoğraf koleksiyonlarının dijitalleştirilerek hem özgün yapılarının korunması hem de elektronik ortamda kolay erişilebilirliğinin sağlanması konusu ele alınmaktadır. “İstanbul Üniversitesi II. Abdülhamid Fotoğraf Albümleri Projesi” örneğinden yola çıkılarak fotoğraf koleksiyonunun dijital ortama aktarılması sonucundaki koruma ve erişim kazanımları tartışılmakta ve değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kültürel miras, dijitalleştirme, Abdülhamid Fotoğraf Albümleri, İstanbul Üniversitesi, Nadir Eserler.

Technology Meets History: Yıldız Palace Photo Albums

Öz

Digitization has been universally accepted as a protection strategy and for its benefits in expanding access. Consequently, the responsibility falls on protection and access to museums, archives and libraries, which are cultural memory institutions that contain information sources within the cultural heritage. For cultural memory institutions to present these information resources in accordance with the needs and expectations of users and to offer their collections for future generations, an obligation to provide services by developing infrastructure facilities by technological developments surfaces. In this context, this study examines, by emphasizing the protection of endangered photo collections, digitizing photographic collections, one of the most valuable materials of cultural heritage that both provide historical information and offer different perspectives to the contemporary society, digitization of both their original structures and easy accessibility in the electronic environment has been elaborated. Hereby, “İstanbul University’s Abdülhamid II nd. Photo Albums Project ”, the protection and access gains as a result of transferring the photo collection to digital media have been discussed and evaluated. Protection and access gains, in particular as a result of transferring the photo collection to digital media have been discussed and evaluated based on the example of "İstanbul University's Abdülhamid II Photo Albums Project".

Anahtar Kelimeler

Cultural heritage, digitization, Abdülhamid Photo Albums, İstanbul University, Rare Works.

Kaynakça

• Ak, Mahmut, Erişim Tarihi; 08.04.2020, https://www.istanbul.edu.tr/tr/haber/prof-dr-ak-ii- abdulhamid-hanin-yildiz-albumlerinin-dijitallestirilmesi.
• Atasoy, Nurhan (2007), Yıldız Sarayı Fotoğrafları Albümlerinden Yadigâr-ı İstanbul, İstanbul: Akkök Yayınları, s.8-9.
• Atasoy, Nurhan (2009), Sultan II. Abdülhamid’in Aile Albümü, “Görsel Tarihin Tapusu”, Hakan Yılmaz (Ed.), İstanbul: İstanbul Büyük- şehir Belediyesi.
• Bezirci, Pervin (2018). “Dünya üniversite kütüphanelerinde mükem- mellik örnekleri ve gelecek”, Yükseköğretim Dergisi, 8(2), 234–246.
• Bezirci, Pervin (2020), Geçmişten Geleceğe Açılan Kapı: İstanbul Üniversi- tesi Merkez Kütüphanesi 2012-2020, İstanbul: Hiperyayın,.
• Bezirci, Dedeler, P., Bostancı, E. ve Gürel, N. (2012)."Nadir Eserlerin Dijitalleştirilmesi ve İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Kütüphanesi Nadir Eserleri Dijitalleştirme Projesi Örneği", E- Bilim ve Bilgi Yönetimi, 3. Uluslararası Değişen Dünyada Bilgi Yönetimi Sempozyumu 20-21 Eylül 2012,, Yay. Haz., S. Kurbanoğlu, Umut Al, Phyllis Lepon Erdoğan, Yaşar Tonta, Nazan Özenç Uçak, Ankara, Hacettepe Üniversitesi, 2012.
• Conway, P. (2010). “Preservation in the age of Google: digitization, digital preservation, and dilemmas”. Library Quarterly, 80 (1), 61- 79.
• Cope, B. ve Kalantzis, M.(2010). “From Gutenberg to the Internet: How digitization transforms culture and knowledge”. Logos, 21(1-2), 12-39
• Coyle, K. (2006). “Managing technology: one world digital”, The Jour- nal of Academic Librarianship, 32 (2), 205-207.
• Darçın Şahin, İ. (2010). Yerel kültür mirasının dijitalleştirilmesi ve halk kütüphaneleri: Yalova örneği, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Deren, A.S. (2006). Sanal ortamda kültürel miras enformasyon sistemlerinin kurulması ve Türkiye için durum analizi, Yayımlanmamış yüksek li- sans tezi. İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İs- tanbul.
• Dördüncü,M. Bahadır (2006), II. Abdülhamid Yıldız Albümleri Mekke- Medine, İstanbul: Yitik Hazine Yayınları.
• Eke, H. N. (2011). “Digitizing resources for University of Nigeria repo- sitory: Process and challenges”. Webology, 8 (1), 1-19
• Forde, H. (2007). Preserving archives. London: Facet Publishing.
• Greene, Trish (2010). The Abdülhamid II Photo Collection: Orientalism and Public Image at the End of an Empire, Erişim Tarihi, 09.04.2020, https://www.semanticscholar.org/paper/The- Abdu%CC%88lhamid-II-Photo-Collection%3A-Orientalism-at- Greene/2f34139ae9ab36dffec63c651dab59eb41d3fa92.
• Hendriks, K. B. (1984). The preservation and restoration of photographic in archives and libraries: A RAMP study with guidelines. Paris: UNESCO.
• Kocaışık, Dilruba ve Uslu Sinanlar, Seza (2015). “Sultan II. Abdülha- mid Albümleri’nin Yıldız Sarayı ve Yapıları Ekseninde İncelen- mesi”, II. Uluslararası Güzel Sanatlar Bilimsel Araştırma Günleri, Öz- lem Özaltunoğlu (ed.), Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Yayınları.
• Millar, L. A. (2010). Archives: Principles and practices. London: Facet publishing.
• Matusiak, K. K., & Johnston, T. K. (2012). “Digitization as a preserva- tion strategy: Saving and sharing the American Geographical So- ciety Library’s historic nitrate negative images”. Luciana Duranti ve Elizabeth Shaffer (yay. haz.). In The Memory of the World in the Digital Age: Digitization and Preservation: An International Conferen- ce on Permanent Access to Digital Documentary Heritage conference proceedings (pp. 1173-1188).