İlkokul, Ortaokul ve Lise Öğretmenlerinin Örgütsel Sessizlik Algılarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi

Yıl 2020, Sayı: 22, 421 - 442, 01.04.2020

Betül Güngör Yüksel Gündüz

Öz

Bu çalışmanın amacı, öğretmenlerinin örgütsel sessizlik düzeylerini çeşitli değişkenler açısından belirlemektir. Araştırmada çalışma grubunu 2017-2018 eğitim öğretim yılında Ordu ili Çatalpınar ilçesinde görev yapan 154 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada tarama modeli kullanılmıştır. Veri toplamada öğretmenlerin örgütsel sessizlik algı düzeylerini belirlemek amacıyla Kahveci ve Demirtaş tarafından geliştirilen “Örgütsel Sessizlik Ölçeği” kullanılmıştır. Elde edilen veriler SPSS 20 istatistik programı ile çözümlenmiş ve analizlerde anlamlılık düzeyi .05 kabul edilmiştir. Anket verileri analiz edilirken, yüzde, aritmetik ortalama, frekans, standart sapma, t-testi, ANOVA, Mann-Whitney U testi, Kruskal-Wallis H testi yöntemlerinden yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda, öğretmenlerin örgütsel sessizlik algılarının orta düzeyde olduğu; duygu alt boyutlu sessizlik algılarının en yüksek seviyede, bunu yönetici, izolasyon ve okul ortamı izlemekte, sessizliğin kaynağı alt boyutlu sessizlik algılarının ise en düşük seviyede olduğu tespit edilmiştir. Öğretmenlerin sessizlik algılarının tüm alt boyutlarda cinsiyet ve yaş değişkenlerine göre anlamlı düzeyde farklılıklar elde edilememiştir. Kıdem değişkenine göre ise öğretmenlerin sessizlik algı düzeylerinde anlamlı farklılıklar tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Öğretmen, eğitim, sessizlik, algı, değişken.

The Study of Primary, Secondary, And High School Teachers’ Organizational Silence Perception in terms of Various Variables

Öz

The aim of this study: to determine teachers' organizational silence perception in terms of various variables. In this study, the research project base on the experience and insight of 154 teachers who work in the 2017/2018 semester. at the Çatalpınar province of Ordu. The survey method was used for this study. To detect the perception level of teachers in the data collection process, “The Organizational Silence Scale” which was developed by the Kahveci and Demirtaş, was used. All the data obtained by the survey method was analyzed by the SPSS 20 statistical program and the significant scale of them was accepted as 0.5. In the analyzation stage, arithmetic means, frequency, standard deviation, T-test, ANOVA, Mann-Whitney U Test, and Kruskal- Wallis H test were applied. The outcome of the study: It was noticed that teaches have medium level organizational silence perception. The highest silence perception of them was emotional subscale, followed by executive isolation and school setting subscales. The source of silence subscale was determined by the lowest silence perception of them. In this study, it was found that there is no concrete evidence that supports the claim of teachers’ silence perception depend on age and gender variables for all subscales. On the other hand, it was found that teachers’ silence perception level varies significantly in terms of their academic ranks.

Anahtar Kelimeler

Teacher, education, silence, perception, variable.

Kaynakça

• Afşar, Leyla. Örgütsel sessizlik ve örgütsel güven ilişkisi: Konuya ilişkin bir araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü: İstanbul, 2013.
• Alerby, Eva, ve Jorunn Elidottir Alerby. «The sounds of silence: some remarks on the value of silence in the process of reflection in relation to teaching and learning.» Reflective Practice 4, no. 1 (2003): 40-51.
• Aydın, Funda. Ortaokul yöneticilerinin kullandıkları örgütsel güç türleri ve öğretmenlerin örgütsel sessizlik davranışları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Denizli, 2016.
• Barçın, Nafi. İşletmelerde örgütsel sessizliğin örgütsel bağlılık ve iş tatminine etkisi üzerine bir araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü: Adana, 2012.
• Başaran, Ethem. Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi. Siyasal Kitapevi, 2006.
• Bayat, Bülent. «Örgütlerde güdülenme yetersizlikleri ve geri çekilme- kaçınma davranışlarını açıklamakta kullanılabilecek bir model: Öğrenilmiş çaresizlik.» Gazi Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi 4, no. 3 (2002): 1-14.
• Bayram, T. Yalçın. Üniversitelerde örgütsel sessizlik. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü: Bolu, 2010.
• Çakıcı, Ayşehan. «Örgütlerde sessiz kalınan konular, sessizliğin nedenleri ve algılanan sonuçları üzerine bir araştırma.» Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 17, no. 1 (2008): 117-134.
• Daşcı, Elif. İlköğretim kurumu yöneticilerinin liderlik tarzları ile öğretmenlerin yaşadıkları (mobbing) ve örgütsel sessizlik davranışları arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Yüksel Lisan Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Ankara, 2014.
• Dönmez, Erhan. Örgütsel sosyalleşme ile örgütsel sessizlik arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Denizli, 2016.
• Dyne, Linn Van, Soon Ang, ve İsabel C. Botero. «Conceptualizing employee silence and employee voice as multidimensional constructs.» Journal of Management Studies 40, no. 6 (2003): 1359- 1392. Kahveci, Gökhan. İlköğretim okullarında örgütsel sessizlik ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkiler. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fı- rat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü: Elazığ, 2010.
• Kahveci, Gökhan, ve Lütfü Demirtaş. «Okul yöneticisi ve öğretmenlerin örgütsel sessizlik algıları.» Eğitim ve Bilim 38, no. 167 (2013a): 50-64.
• Kahveci, Gökhan, ve Zülfü Demirtaş. «Öğretmenler için örgütsel sessizlik ölçeği geliştirme çalışması.» Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi 12, no. 43 (2013b): 167-182.
• Karasar, Niyazi. Bilimsel araştırma yöntemi. 4. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 1991.
• Kolay, Ahmet. Endüstri meslek liselerinde görev yapan öğretmenlerin örgütsel sessizlik ve örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü: İstanbul, 2012.
• Nartgün, Şenay, ve Vural Kartal. «Öğretmenlerin örgütsel sinizm ve örgütsel sessizlik hakkındaki görüşleri.» Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 2, no. 2 (2013): 47-67.
• Perlow, Leslie, ve Stephanie Williams. «Sessizlik şirketinizi öldürüyor mu?» Etkin iletişim içinde, çeviren İlker Gülfidan, 123-140. İstanbul: MESS Yayınları, 2011.
• Pinder, Craig C., ve Karen P. Harlos. «Employee silence.» Research in Personnel and Human Resources Management, 2001: 331-369.
• Ruçlar, Kayhan. Örgüt kültürü ve örgütsel sessizlik arasındaki ilişki: Sakarya üniversitesi örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Sakarya, 2013.
• Şirin, Hüseyin. «Okul ve özellikleri.» Böl. 2, Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi, yazan Servet Özdemir, 49-76. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 2009.
• Şişman, Mehmet, ve İbrahim Taşdemir. Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi. Ankara: Pegem Akademi, 2008.
• Taşkıran, Erkan. Liderlik ve örgütsel sessizlik arasındaki etkileşim. İstanbul: Beta Yayınları, 2011.
• Yangın, Demet. Etkileşim adaleti ve yöneticiye güven ile öğretmenlerin örgütsel sessizlik davranışları arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Samsun, 2015.
• Yenel, Kübra. İlkokul yöneticilerinin dönüşümcü ve işlemci liderlik biçimleri ile öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık ve örgütsel sessizlik davranışları arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Ankara, 2016.
• Yüksel, Raziye Figen. Okul çalışanlarının örgütsel bağlılık ve örgütsel sessizlik düzeyleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Okan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü: İstanbul, 2014.