IŞİD’in Musul İşgali ve Türkmenler

Yıl 2020, Sayı: 23, 435 - 456, 01.07.2020

Ziya Abbas

Öz

Irak Türkmenleri 2003 öncesi Irak yönetimlerinin Araplaştırma politikaları, 2003 sonrası Erbil yönetiminin Kürtleştirme politikaları ve IŞİD gibi terör örgütlerinin en büyük mağduru olmuştur. IŞİD tarafından 10 Haziran 2014 yılında başlatılan operasyonlarda Türkmenler, katliamlara, tecavüzlere uğramış, göçe zorlanmıştır. 2003 sonrası Türkmen coğrafyasının tartışmalı bölgeler haline gelmesi ve 10 Haziran 2014’teki gelişmelerle birlikte, Türkmenler, tarafı olmadıkları bir savaş ve çatışma ortamında, iki ateşi arasında kalmıştır. Türkmenlerin büyük bir bölümü ise hayatta kalabilmek adına topraklarını ve evlerini ve her şeylerini terk etmek zorunda kalmıştır. Bu çalışma IŞİD terör örgütünün 10 Haziran 2014’te Irak’ın en büyük şehirlerinden biri olan Musul’u işgal etmesiyle başlayan krizle çatışma ortamında kalan Irak Türkmenlerini ele almaktadır. Çalışmada IŞİD’in Musul işgali öncesi Türkmenlerin genel durumuna değinildikten sonra, işgal ile birlikte Türkmen coğrafyasının çatışma alanına dönüşmesi ve Türkmenlere yansımaları incelenmiştir. Son başlıkta ise Musul’da IŞİD Krizi Türkiye açısından ele alınmıştır. Türkmen bölgeler Araştırma merkezlerinin çalışmalarının yanı sıra, Akademisyenlerin çalışmaları, basın yayın organları ve saha çalışması sırasında bölgeden elde edilen bilgilerden yararlanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türkmenler, Irak, IŞİD, Musul, işgal.

ISIS' Mosul Occupation and the Turkmen

Öz

The Iraqi Turkmen were the biggest victims of the Arabization policies of Iraqi administrations before 2003, the Kurdishization policies of Erbil administration and ISIS after 2003. In the operations launched by ISIS on June 10, 2014, the Turkmens were subjected to massacres and rape and forced to migrate. After Turkmen geography became a controversial region after the 2003 and the developments on June 10, 2014, the Turkmen were caught between two fires in an environment of war and conflict. Most of the Turkmens had to leave their lands and houses and everything to survive. This study examines the Iraqi Turkmens who conflict with ISIS in June 2014. In this study, after the general situation of Turkmens before ISIS's Mosul invasion, the transformation of Turkmen geography into conflict area with its occupation and its reflections on Turkmens were examined.

Anahtar Kelimeler

Turkmen, Iraq, ISIS, Mosul, occupation.

Kaynakça

• Abbas, Z. Irak Meclis Seçimlerinde Türkmenler Kazandı mı? Ortadoğu Analiz Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 63, Temmuz-Ağustos, 2014, s 64.
• Al-Arabiya Net, İrtifaa Dahaya Mufahahat Amirli, Erişim Tarihi: 25.09.2019, https://www.alarabiya.net/articles/2007/07/07/36291.html\.
• Al-Hurra TV, El Parlaman Eliraki Yulzim El Abadi Binaşri Kuvvatin Bilmanatik Elmutanazi Aleyha Maa El Akrad, Erişim Tarihi: 26.09.2019, Kurdistan/393887.html. https://www.alhurra.com/a/Iraq-parliament
• Al-Manar TV, El İcaz El Askeri Lilyevm Essadis Liamaliyat Kadimuna ya http://www.almanar.com.lb/2518459. Erişim Tarihi: 30.09.2019,
• Al-Mirbad, El Parlaman Yusavvit Ala İtibar El Musul ve Telafer Mana- tik http://www.almirbad.com/news/view.aspx?cdate=12092017&id =2d9ccd30-4d45-4445-863d-2285299629ab. 25.09.2019,
• Anadolu Ajansı, Kızılay'dan Iraklı Türkmenlere yardım, Erişim Tarihi: 05.07.2020, https://www.aa.com.tr/tr/yasam/kizilaydan-irakli- turkmenlere-yardim/88597.
• Ayn al-Iraq News, Mamazil El Masihiyin Tataarraz Lilsarika ve El Peşmerge Tamnau Alahali Min Alavde, Erişim Tarihi: 14.09.2019, http://aynaliraqnews.com/index.php?aa=news&id22=41873&la ng.
• Bingöl, O. Musul Harekâtı ve Türkiye, Rapor No: 18, Merkez Strateji Enstitüsü, 18.10.2016.
• Can, L. Irak Türkmenleri: Irak’ta Gerçek Türkmen Nüfusu, Erişim Tarihi: TR/Icerik/115/irak_turkmenleri_irakta_gercek_turkmen_nufusu http://www.tasam.org/tr
• Erkmen, S. Irak Türkmenlerinin Sorunları ve Çıkış Yolları, Erişim Tarihi: turkmenlerinin-sorunlari-ve-cikis-yollari/672564.
• http://aa.com.tr/tr/analiz-haber/irak
• Erkmen, S. Musul Sonrası Irak ve Yeni Çatışma Dinamikleri, Erişim Tarihi: sonrasi-irak-ve-yeni-catisma-dinamikleri-/861287?amp=1.
• http://aa.com.tr/tr/analiz-haber/musul
• Erkmen, S. Telafer Daha Büyük Bir Felaketten Nasıl Kurtulur? Erişim Tarihi: 25.09.2019, http://www.aljazeera.com.tr/gorus/telafer- daha-buyuk-bir-felaketten-nasil-kurtulur.
• Haber Türk Gazetesi, IŞİD, 80 Ezidi'yi Öldürdü Erişim Tarihi: 05.07.2020, https://www.haberturk.com/dunya/haber/980686- isid-80-ezidiyi-oldurdu.
• Hürriyet Gazetesi, IŞİD, Musul'da Başkonsolosluğu Ele Geçirdi, Eri- şim Tarihi: 05.07.2020, https://www.hurriyet.com.tr/dunya/isid- musulda-baskonsoloslugu-ele-gecirdi-26596063.
• İHH, İHH’dan Iraklı Türkmenlere Yardım Eli, Erişim Tarihi: 05.07.2020, https://www.ihh.org.tr/haber/ihhdan-irakli- turkmenlere-yardim-eli-2417.
• Irak Press. Bissuvar Bedu Marhalat Serikat ve Hark El Manazil Min Kibel El Milişiyat Baade Tahrir Essadiye ve Celevla, Erişim Tarihi: 30.09.2019, https://www.iraqpressagency.com/?p=108014.
• Kitilson, Ş. El Peşmerge Testevli Ala Alaradi Fi Attarik İla El Musul, Erişim monitor.com/pulse/ar/originals/2016/06/iraq-mosul- peshmerga-islamic-state-war-southeast-offensive.html.
• Kızılay, Irak’taki Türkmenlere Yardım Hız Kesmiyor, Erişim Tarihi: 05.07.2020, https://kizilay.org.tr/Haber/HaberDetay/1856.
• Kuzeci, Ş. IŞİD Sonrası Irak ve Türkmenler, Erişim Tarihi: 14.09.2019, http://www.kerkukgazetesi.com/isid-sonrasi-irak-ve- turkmenler/.
• Küçük, A. & Aksu, & F. Musul Rehineler Krizinde Türkiye’nin Kriz Yönetimi, Türkiye Ortadoğu Çalışmaları Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 1, ss 13-54.
• Milliyet Gazetesi, Dakika Dakika Musul Operasyonu, Erişim Tarihi: 05.07.2020, https://www.milliyet.com.tr/dunya/dakika-dakika- musul-operasyonu-turk-ordusu-musul-operasyonuna-dahil- oluyor-2329210.
• Nakip, M., Türkiye’ye Sığınan Telaferli Türkmenler Hakkında Alan Araştırması, http://www.kerkukvakfi.com/tr/content/345. Erişim Tarihi: 05.07.2020,
• Rudaw Net. Meclis Muhafadat Ninava Yulin Kadaa Telafer Mantika Menkube, http://www.rudaw.net/arabic/middleeast/iraq/0709201711. Erişim Tarihi: 25.09.2019,
• Sabah Gazetesi, IŞİD'den 16 maddelik manifesto, Erişim Tarihi: 05.07.2020, https://www.sabah.com.tr/gundem/2014/06/12/isidden-16- maddelik-manifesto.
• Sabah Gazetesi, Türkiye'den Irak'a IŞİD yardımı, Erişim Tarihi: 05.07.2020, https://www.sabah.com.tr/gundem/2015/03/04/turkiyeden- iraka-isid-yardimi.
• Sabah Gazetesi, Türkmenlere sınırsız destek, Erişim Tarihi: 05.07.2020, https://www.sabah.com.tr/gundem/2014/08/01/turkmenlere- sinirsiz-destek.
• Semin, A., Başika Krizi ve Türkiye-Irak İlişkilerinin Geleceği, Bilgesam Analiz, Rapor No: 1275, Aralık 2015.
• Semin, A., Irak'ta Derinleşen IŞİD Krizi ve Türkmenler, Erişim Tarihi: 25.09.2019, http://www.bilgesam.org/incele/1750/-irak%27ta- derinlesen-isid-krizi-ve-turkmenler/#.Wc9b71S0PIU.
• Sönmez, E. Irak Türkmenleri Var Olma Mücadelesi Veriyor, Erişim Tarihi: http://ajansuniversite.istanbul.edu.tr/yazdir.php?id=16581. 30.07.2019,
• Tamer, C., Türkiye ve İran’ın Irak’ta Güç Tahkim Etme Çabası: Başika Örneği, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 6, 2016, ss103-118.
• Ulutaş, U., Musul Operasyonu: Türkiye’nin Öncelikleri Sorunlar ve Kalıcı Çözüm Yolları, SETA Perspektif, Rapor No: 149, Ekim 2016.
• Yeni Akit Gazetesi, Telafer’den Kaçış, Erişim Tarihi: 05.07.2020, https://m.yeniakit.com.tr/haber/telaferden-kacis-20986.html.
• Yeniçağ Gazetesi, Kerkük’te Türkmen Katliamı, Erişim Tarihi: 05.07.2020, turkmen-katliami-148719h.htm.