Gulâmî’nin Dâsitân-ı Hadîcetü’l Kübrâ Adlı Eserinin Bilinmeyen İki Nüshası ve Diğer Nüshalarına Dair

Yıl 2020, Sayı: 24, 95 - 114, 01.10.2020

Maşallah Kızıltaş

Öz

Türk edebiyatında, Hz. Muhammed’in ilk hanımı olması ve İslam’a yaptığı hizmetler dolayısıyla Hz. Hatice’yi konu alan birçok eser vücuda getirilmiştir. Bu eserlerden birisi de Gulâmî’nin Dâsitân-ı Hadîcetü’l Kübrâ adlı eseridir. Eserin hangi Gulâmî’ye ait olduğu konusunda tam bir bilgi mevcut değildir. Zira 20. yüzyılda yaşamış şairleri saymazsak kaynaklarda Gulâmî mahlaslı üç şair olduğu görülmektedir. Nüshalar üzerinde yapılan incelemelerde de bir sonuca varılamamış, eserin müellifinin hangi Gulâmî olduğu tam olarak tespit edilememiştir. Gulâmî’nin mezkûr eserinin Yapı Kredi Sermet Çifter Araştırma Kütüphanesi’nde olan nüshası dışındaki nüshalarının, bu nüshalarla ilgili birçok bilimsel çalışma yapılmasına rağmen Gulâmî’ye ait olduğu fark edilememiştir. Bu çalışmada, bu nüshalar ve eserin yeni tespit edilen nüshalarının tanıtımı yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Gulâmî, Türk edebiyatı, Dâsitân-ı Hadîcetü’l Kübrâ, bilinmeyen nüshalar.

The Problem of Reducing the Abstract to Concrete in the Context of Symbolic

Öz

In Turkish literature, many works have been written about Khadija because of being Muhammad's first wife and the services she has done to Islam. One of these works is Ghulami's Dasitan Khadija al-Kubra. There is no complete information about which Ghulami the work belongs to. If we do not count the poets who lived in the 20th century, it is seen that there are three Ghulami pseudonym poets in the sources. In the examinations made on the copies, no conclusion could be reached and it was not determined exactly which Ghulami the author of the work was. Copies of Ghulami's aforementioned works, excluding copies in the Yapı Kredi Sermet Çifter Research Library, although there are many scientific studies on these copies, it could not be realized that it belongs to Ghulami. In this study, it is introduced that these copies and newly identified copies are related to the work. There is no complete information about which Gulâmî the work belongs to. If we do not count the poets who lived in the 20th century, it is seen that there are three Gulâmî pseudonym poets in the sources. In the examinations made on the copies, no conclusion could be reached and it was not determined exactly which Gulâmî the author of the work was. Copies of Gulâmî's aforementioned works, excluding copies in the Yapı Kredi Sermet Çifter Research Library, although there are many scientific studies on these copies, it could not be realized that it belongs to Gulâmî. In this study, it is introduced that these copies and newly identified copies related to the work.

Anahtar Kelimeler

Gulâmî, Turkish literature, Dasitan Khadija al-Kubra, unknown copies.

Kaynakça

• Akbayar, Nuri (Haz.). Mehmed Süreyya Sicill-i Osmanî 2, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 1996.
• Arslan, Mehmet. Sivaslı Gulâmî Dîvânı, Sivas: Asitan Yayınevi, 2009.
• Çiftçi, Ömer. Hâtimetü’l-Eş’âr (Fatin Tezkiresi). Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay. (e-kitap), 2017.
• Dâstân-ı Hadîcetü’l-Kübrâ, Yapı Kredi Sermet Çifter Araştırma Kütüp- hanesi Türkçe Yazmalar Bölümü, Arşiv No: 256.
• Destân-ı Hadîce, Konya Bölge Yazma Eserler Kütüphanesi, Arşiv No: 45 Kon 2061.
• Erarslan, Rahim. “Manzûme-i Hatîcetü’l-Kübrâ (Metin-İnceleme)”. Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi, 2016.
• İpekten, Haluk, Günay Kut, Mustafa İsen, Hüseyin Ayan, Turgut Ka- rabey. Sehi Beg Heşt-Bihişt. Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Ba- kanlığı Yay. (e-kitap), 2017.
• Kandemir, M. Yaşar. “Hatice”. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 16. cilt, s. 465-466. 1997.
• Karahan, Abdülkadir. Eski Türk Edebiyatı İncelemeleri. “İlk Osmanlı Edebiyatının İncelenmemiş Dinî Bir Mesnevisi: Hikâyet-i Hadice Tezvic-i Muhammed Yahut Mevlid-i Hadicetü’l-Kübra”, s. 225- 232, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları No: 2659, 1980.
• Kılıç, Filiz. Âşık Çelebi Meşâ’irü’ş-Şu’arâ. Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay. (e-kitap), 2018.
• Köse, Fatih. “Yazarı Bilinmeyen Bir Hz. Hatice Hikâyesi (Tenkitli Me- tin- İnceleme)”. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, 2017.
• Kutluk, İbrahim. Beyâni Mustafa Bin Carullah Tezkiretü’ş-Şuarâ. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1997.
• Manzûme-i Hazret-i Hadîcetü’l-Kübrâ, Milli Kütüphane, Arşiv No: 06 Mil Yz A 8670.
• Mevlîd, Milli Kütüphane, Arşiv No: 06 Mil Yz A 1174.
• Mevlîd, Milli Kütüphane, Arşiv No: 06 Mil Yz A 4858.
• Özkan, Tuba. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü “Gulâmî” Maddesi. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/gulami-mdbir, Erişim Ta- rihi: 20.04.2020.
• Öztürk, Necdet. “Yazarı Belli Olmayan Hazret-i Hatice Manzumesi (Metin- Dil İncelemesi)”. Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversite- si, 2016.
• Sabuncu, Ömer. “Hz. Peygamber’in İlk Hanımı Hz. Hatice’nin Hayatı ve Kişiliği”. Yüksek Lisans Tezi, Harran Üniversitesi, 2008.
• Soycan, Adil. “Türk Edebiyatında Hz. Hatice ve Manzûme-i Hazret-i Hadîcetü’l-Kübrâ (Rol-Model Olarak Hz. Hatice)”. Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, 2018.
• Sungurhan, Aysun. Kınalızâde Hasan Çelebi Tezkiretü’ş-Şu’arâ. Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay. (e-kitap), 2017.
• Topbaş, Selahattin; Bahir, Selçuk. “Hz. Peygamber’in Hz. Hatice İle Evliliğine Dair Bir Hikâye: Tezevvücü’r-Resûl”, Journal Of Tur- kish Language and Literature, Volume: 5, Issue: 4, (2019): 752- 780.
• Tursun (Kara), Emine. “Hazâ Kitâb-ı Hadicetü’l-Kübrâ (Giriş- İnceleme- Metin-Sözlük)”. Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Bay- sal Üniversitesi, 2010.
• Uysal, Mehmet. “Nikâhnâme (İnceleme-Metin)”. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, 2010.