Cumhuriyetin İlk Yıllarında Niğde’ye Bağlı Köylerde Mübadillere Yönelik Hububat Dağıtımı Faaliyetleri

Yıl 2020, Sayı: 24, 291 - 316, 01.10.2020

Aydın Efe Kürşat Kurtulgan

Öz

Göç olgusu, Türk ve Müslümanlar açısından baktığımızda daha çok Anadolu’ya doğru yaşanmış bir dramdır. Bu durum Lozan Barış Antlaşması’nın imzalanmasına kadar devam etti. Lozan Barış Antlaşması sonrası ise hem Anadolu’ya ve hem de Anadolu dışına doğru yaşanmaya başladı. Bu yeni durum ile göçler artık yeni bir şekil aldı. Bu yeni şekilde ulus devlet olma hedefinden kaynaklı olarak ve tamamen güvenlik kaygısı ile birçok gayrimüslim sınırlar dışına çıkarıldı. Yüzlerce yıldır burada huzur ve barış içinde yaşamış olan ve ekonominin ticaret, zanaat ve sanayisinde söz sahibi olan bu insanların gönderilmesi ile birlikte ekonomik ve sosyal alanda kısmen bir boşluğun oluşmasına sebep oldu. Homojen ve milli bir yapı için yola çıkan önder kadro, devletçilik ilkesinin de desteği ile büyük bir mücadeleye girişti. Bu mücadelenin yaşandığı önemli şehirlerden bir tanesi de Niğde’dir. Niğde, bu yönü ile gelen göçmenlere ihtiyacı olan bir şehirdir. Ekonomik ve sosyal manada yaşanan bozulmanın bir an önce düzeltilmesi için yapılan çalışmalardan en önemlisi ve hızlısı da göçmenlerin iskânıdır. Niğde ve çevresine yerleştirilen 16 bin nüfusun önemli bir kısmı çiftçilerden oluşmaktadır. Bu durum tarla dağıtımında açık bir şekilde görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Niğde, mübadil, tohum, nüfus, hububat.

Grain Seed Distrubition Activities to the Exchanged Emigrants in the Villages of Niğde Province in the First Years of Turkish Republic Era

Öz

The phenomenon of immigration is a drama that occurred especially towards Anatolia in terms of the Turks and Muslims. This situation continued until the Lausanne Peace Treaty was signed. After the Lausanne Peace Treaty, it started to happen both ways: ‘towards and from’ Anatolia. With this new situation, migrations acquired a new formation. In this new formation, many non-Muslims were taken out of the borders due to the goal of becoming a nation-state and with the concern of security. The deportation of these people who lived here in peace for hundreds of years and who had a crucial role in the economy in terms of trade, craft and industry caused a gap in economic and social manners. The leading groups, whose goal was a homogeneous and national structure, commenced a great struggle. Niğde was one of the important cities where this struggle was experienced. With this aspect, Niğde was a city that needed immigrants. One of the most important and urgent tasks to correct economic and social deterioration as soon as possible was the resettlement of immigrants. An important part of the 16000 inhabitants in Niğde and its surroundings was composed of farmers. This situation was clearly seen in field distribution.

Anahtar Kelimeler

Niğde, exchanged emigrant, seed, population, grain.

Kaynakça

• BCA. 030.10.25.145.2; 030.10.80.529.21; 030.10.124.885.4; 272.11.17.74.10; 272.11.17.76.8; 272.11.18.82.11; 272. 11.18.83.21; 272.11.19.91.15; 272.11.19.93.20.272.11.23.121.10; 272.12.40.41.4; 272.12.40.43.16; 272.12.41.45.6; 272.12.42.52.25; 272.12.42.56.11; 272.12.58.158.14; 272.13.82.25.14; 272.13.83.26.12; 272.71.32.40.7; 272.74.71.5.1.
• BOA. Memalik-i Osmaniye’nin 1330 Senesi Nüfus İstatistiği, Der saadet Hilal Matbaası, Bab-ı Ali Karşısında İstanbul 1336.
• Cengizkan, Ali, Mübadele Konut Ve Yerleşimleri, Arkadaş Yayıncılık, Ankara 2004.
• Eminoğlu, Mehmet Emin, Hicri 1302 Konya Vilayeti Salnamesi (18), (Konya, Antalya, Karaman, Burdur, Aksaray, Niğde, Nevşehir, Isparta) 1884-1885 Konya Yıllığı, Konya Büyükşehir Belediyesi Yayınları, Konya 2015.
• Hüseyniklioğlu, Ayşegül, ARSLAN, Handan, “16. Yüzyılın İlk Çeyre- ğinde Niğde Kazası Yerleşme Merkezlerinin Tespiti”, Fırat Üni- versitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:19, Sayı:2, Elazığ 2009, ss.299- 314.
• Kaya, Mehmet, “XX. Yüzyıl Başlarında Niğde Sancağı’nın Nüfusuna Dair”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Sayı 19, Konya 2006, ss. 193-210.
• Karpat, Kemal H., Osmanlı Nüfusu (1830-1914) Demografik ve Sosyal Özellikleri, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 2003.
• Komisyon, Derleme Sözlüğü VII, (H-İ), 2. Baskı, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 1993.
• Kurtulgan, Kürşat, “Milli Mücadele Döneminde Azınlıkların Nüfus Hareketleri”, Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 30, Konya 2010, ss.41-61.
• Kurtulgan, Kürşat, “Dokuzuncu İskân Mıntıkası ve Kadro Cetvelleri”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Enstitüsü Dergisi, Sayı: 30, Konya 2011.
• Metin, Rafet, “XVI. Yüzyılda Niğde Sancağında Demografik Yapı Üzerine Bir Değerlendirme”, JASSS, The Jorunal Of Academic Social Science Studies, Sayı: 45, 2016, ss.35-52.
• Özkan, Salih, “1923 Tarihli Türk-Rum Nüfus Mübadelesinin Niğde’nin Demografik Yapısına Etkisi”, TÜBAR-XXI, Bahar 2007, ss.169-178.
• Özkan, Salih, Milli Devlet Olma Sürecinde Mübadele ve Niğde’ye Yapılan İskân, Kömen Yayınları, Konya 2010.
• Sezen, Tahir, Osmanlı Yer Adları, Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara 2006.
• Şemsettin Sami, Kamûsû’l-A‘lâm, c. 6, Mihran Matbaası, İstanbul 1316.
• Şemseddin Sami, Kâmûs-ı Türkî, İkdam Matbaası, Dersaaadet 1318.
• Türk Dil Kurumu, Türkçe Sözlük, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 2011, s.2226.
• TBMMGCZC., IV., 2 Mart 1339 (1923)- 25 Teşrinievvel 1934, Ankara 1985.
• http://gulsehir.bel.tr/tr-tr/alt-sayfalar/196/tarihce, erişim tarihi: 01.12.2018.
• http://www.globalbilgiler.com/2016/01/figyetistiriciligi.html?fbclid=IwAR2cUKAcsGkD1F1jYaPS5Bmkm4DM9vmBjD3Qawi8qMn6F QbsKVw7XO3-ijw erişim tarihi: 30.11.2018.