Luhmann'ın Sistem Kuramı Bağlamında Bir İletişim Sistemi Olarak Armağan Değiş Tokuşunun İncelenmesi

Yıl 2021, Sayı: 26, 570 - 584, 30.04.2021

Tebrike Kaya

Öz

Öz: İnsan, toplum, kültür üçgeninde önemli işlevler yüklenen armağan değiş tokuşu toplumsal etkileşimin temel taşlarından biridir. İlkel toplumda karşılıklılık olgusunu etnografik veriler ışığında inceleyen Mauss armağan değiş tokuşunun ve potlaç kültürünün kendini yeniden üreten bir döngü içerisinde nasıl işlediğini açıklamıştır. Kendini yeniden üretme, yeni işlevselcilik yaklaşımının öncülerinden Niklas Luhmann’ın temel kavramlarından biridir. Luhmann’ın sistem kuramına göre, işlevsel sistemlerin kendini yeniden yaratması iletişim mecraları üzerinden gerçekleşmektedir. Bu çalışmanın amacı, armağan alışverişinin geçmişteki ve günümüzdeki işlevlerine odaklanarak toplumsal sistem içerisindeki önemini ortaya koymaktır. Sonuç olarak, Mauss’un belirlediği değiş tokuş ilkelerinin, Luhmann’ın iletişim sistemi olarak adlandırdığı mekanizmalardan biri olduğu görülmüştür. Armağan değiş tokuşu ilkeleri Luhmann’ın deyişiyle seçim ve motivasyon mekanizmaları olarak işlemekte ve anlamı seçimlerin yapılma şekli üzerinden yönlendirmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kültür, iletişim, karşılıklılık, potlaç, armağan.

An Examination of Gift Exchange As A Communication System in The Context of Luhmann's Systems Theory

Öz

The exchange of gifts, which represent significant functions in the triangle of human, society and culture, are among the cornerstones of social interaction. Having considered the reciprocity concept in primitive society in light of ethnographic data, Mauss laid down how gift exchange and potlatch culture functions in a self-producing cycle. Self-production is one of the basic concepts of Luhmann. self-production of functional systems is carried out over communication channels. This paper is intended to show and stress the importance of gift exchange within the social system with a focus on its past and current functions. Consequently, principles of exchange defined by Mauss is one of the mechanisms that Luhmann calls as a communication system. In Luhmann’s words, principles of gift exchange operate as choice and motivation mechanisms and their meaning are ascribed based on the way choices are made.

Anahtar Kelimeler

Culture, communication, reciprocity, potlatch, gift.

Kaynakça

• Akay, Ali. (1999). Armağan. İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Akgül, Deniz. (2014). Hedonik (Hazcı) Tüketimin Özel Günlerdeki Alışveriş Kültürü
• Üzerindeki Etkisi ve Ülkelerarası Karşılaştırmalı Bir Araştırma. Basılmamış Doktora Tezi.
• Kayseri: Erciyes Üniversitesi SBE. Alver, Füsun. (2006). “Niklas Luhmann”. Kadife Karanlık 2. İstanbul: Su Yayınları.
• Bataille, Georges. (2010). Lanetli Pay. Ankara: Dost Kitabevi.
• Bell, Daniel. (1973). The Coming of Postindustrial Society: A Venture in A social Forecasting. NY: Basic Books. Cristiani, Daniel Leonard. (2003). The Form of The System: The Politics of Luhmann’s Systems Theory. PhD Thesis. San Diego: University of California. Dalton, George. (1967). Tribal and Peasant Economies Reading in Economic.
• Anthropology. Garden City, NY: The Natural History Press. Geçgin, Ercan. (2017). “Potlaçtan Armağan Kültürüne: Türkiye’de Kültürün Minnet.
• Ekonomisi Bağlamında Metalaşması”. IV. Uluslararası Türk Dünyası Araştırmaları Sempozyumu. Niğde: 26-28 Nisan, 2017.
• Ertong, Günnur. (2011). “Niklas Luhmann’ın Sosyal Sistemler Kuramı ve Güven Tartışmaları bağlamında Sağlık Sistemi”. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 3-26.
• Godbout, Jacques T. (2003). Armağan Dünyası. İstanbul: İletişim.
• Haviland, William A. (2002). Kültürel Antropoloji. İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Kenny, Michael G. & Smille, Kirsten. (2017). Antropolojiye Giriş Kültür ve Mekân Hikayeleri. Ankara: Dipnot Yayınları. Kottak, Conrad Phillip ((2008). Antropoloji İnsan Çeşitliliğine Bir Bakış. Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Luhmann, Niklas. (2014). Aşk-Bir Alıştırma. İstanbul: Edebi Şeyler.
• Luhmann, Niklas. (2013). Introduction to Systems Theory. Cambridge-USA: Polity Press.
• Luhmann, Niklas. (2012). Theory of Society Volume I. California: Stanford University Press.
• Luhmann, Niklas. (1995). “Aşk ve Evlilik: Çoğalmanın Düşünyapısı”. Cogito. Sayı. 217-225.
• Luhmann, Niklas. (1985). “Society, Meaning, Religion: Based on Self Reference”.
• Sociological Analysis. 46 (1) 5-25. Luhmann, Niklas. (1982). The Differentiation of Society. New York: Columbia University Press.
• Mauss, Marcel. (2005). Sosyoloji ve Antropoloji. Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Mauss, Marcel. (1974). The Gift. Londra: Routledge.
• Moeller, Hans Georg. (2006). Luhmann Explained From Souls to Systems. USA:
• Open Court Publishing Company. Polanyi, Karl. (1968). The Economy as Instituted Process. Economic
• Anthropology: Readings in Theory and Analysis. New York: Holt, Rinehart and Winston. Sahlins, Marshall. (1972). Stone Age Economics. Chicago: Aldine.
• Slattery, Martin. (2014). Sosyolojide Temel Fikirler. Bursa: Sentez Yayın.
• Wallace, Ruth A. & Wolf, Alison. (2004). Çağdaş Sosyoloji Kuramları. İzmir: Punto Yayın.
• Smith, Philip. (2005). Kültürel Kuram. İstanbul: Babil Yayınları.
• Yoldaş, Yunus. (2019). Sistem Kuramı. İstanbul: Derin Yayınları.