Sağlık İletişimi Bağlamında HekimHasta, Hasta-Hekim İletişimi İnceleme Çalışması: Özel Bir Hastane Analizi

Yıl 2021, Sayı: 26, 720 - 753, 30.04.2021

Tuba Işık

Öz

Sağlık ve iletişim, bireyler açısından bir tercihten öte zarurettir. Bu çalışmada, hasta- hekim iletişimi ve bu iletişim sürecine etki eden faktörler incelenmeye çalışılmıştır. Çalışmanın amacı, kişilerarası iletişim olgusunun sağlık iletişimi tabanında ele alınarak hekim-hasta, hasta-hekim iletişimi, ilişkisinin geliştirilmesine katkı sağlamaktır. Çalışmanın problemi hasta- hekim, hekim- hasta etkileşimindeki iletişim eksiklikleridir. Çalışmanın örneklemini özel bir hastanede çalışan 20 hekim ve sağlık hizmeti almak için bu özel hastaneyi tercih eden 20 hasta oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama yöntemi olarak derinlemesine mülakat yöntemi kullanılmıştır ve bu kapsamda çalışmanın örneklemini oluşturan hasta ve hekimlerle yüz yüze görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Görüşme sürecinde elde edilen veriler içerik analizi yöntemiyle çözümlenmiştir. Kişilerarası karşılıklı tutum ve davranışların hekim- hasta iletişimi üzerinde önemli bir rol oynadığı saptanmıştır. Ayrıca hastaların demografik özellikleri ve sosyal statülerinin hekim- hasta ilişkilerini şekillendirdiği ve hekimlerin çoğunluğunun hastalarla iletişim kurarken kendilerine has bir iletişim yöntemi kullanmadıkları sonucuna ulaşılmıştır. Buna ek olarak internet tabanlı çevrimiçi platformların doktor- hasta arasındaki iletişim süreci ve kurumsal imajı etkilediği gözlemlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hekim- Hasta Iletişimi, Hasta- Hekim İletişimi, Sağlık Aktörleri Etkili İletişimi, Sağlık İletişiminde Kişilerarası İletişim, Kişilerarası Sağlık İletişimi

The Doctor-Patient, Patient-Doctor Communication Review Study in The Context of Health Communication: A Private Hospital Analysis

Öz

Health and communication are a necessity rather than a choice for individuals. In this study, the factors affecting the communication processes between patients and physicians tried to be examined. The study aims to contribute to the development of communication processes between physician-patient, patient-physician by addressing the communication phenomenon of interpersonal communication based on health communication. In this context, the problem of the investigation is the lack of communication between patients and physicians. The target population of the study is all patients and medical doctors. In parallel with this purpose, the sample of the study was limited to 20 physicians serving in a private hospital and 20 patients coming to this hospital. In addition, in the implementation and monitoring section of the study, face-to-face discussions were made with in-depth interviews with patients and doctors. The data obtained during the interview process were analyzed using the content analysis method. It has been found that interpersonal attitudes and behaviors play a crucial role in physician-patient communication. Besides, it concluded that the demographic characteristics and social status of the patients shape physician-patient relations. Moreover, most physicians do not use a communication method specific to them while communicating with the patients. Additionally, it has been observed that internet-based online platforms affect both communications between health actors and organizational image.

Anahtar Kelimeler

Doctor-Patient Communication, Patient-Doctor Communication, Effective Communication of Health Communication Actors, Interpersonal Communication in Healthcare, Interpersonal Health Communication

Kaynakça

• Cirhinlioğlu, Zafer. Sağlık Sosyolojisi. İstanbul: Nobel Yayın Dağıtım, 2001.
• Zıllıoğlu, Merih. İletişim Nedir? İzmir: Cem Yayınevi, 2018.
• Kavuncubaşı, Şahin ve Yıldırım, Selami. Hastane ve Sağlık Kurumları Yönetimi. Ankara: Siyasal Yayınevi, 2012.
• Nasuhioğlu, İlhami. Tıp Tarihine Kısa Bir Bakış. Ankara: Diyarbakır Tıp Fakültesi Yayını, 1974.
• Çınarlı, İnci. Sağlık İletişimi ve Medya. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 2008.
• Dökmen, Üstün. İletişim Çatışmaları ve Empati. İstanbul: Sistem Yayıncılık, 2005.
• Erdoğan, İrfan ve Alemdar, Korkmaz. Kitle İletişim Kuram ve Araştırmalarının Tarihsel ve Eleştirel Bir Değerlendirmesi. Ankara: Erk Yayınevi, 2005.
• Hartley, Peter. Interpersonal Communication. Abingdon: Routledge, 1999.
• Yılmaz, Elgiz. Doktorumun Hastasıyım.com. İstanbul: Giza Yayınları, 2012.
• Gordon, Thomas ve Edwards, W. Sterling. Doktor Hasta İlişkisi. Çev., Emel Aksay. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Kurtdaş, M. Çağlar. ‘‘Sağlıklı Yaşam! Sloganı Etrafında Şekillenen Yeni Tüketim Biçimleri’’. Sosyolojik Düşün. 1/1 (2016): 1-10.
• Aytaç, Ömer ve Kurtdaş, M. Çağlar. ‘‘Sağlık-Hastalığın Toplumsal Kökenleri ve Sağlık Sosyolojisi’’. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 25/1 (2015): 231-250.
• Lisitsyn, Yuri. ‘‘Sağlığın Toplumsal Anatomisi’’. Çev., Z. Karagülle. Socialism: Theory and Practice. 5/27 (1980): 40-44.
• Yılmaz, Bülent. ‘‘Toplumsal İletişim ve Kütüphane’’. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi. 20/2 (2003): 11-19.
• Şengün, Haluk. ‘‘Sağlık Hizmetlerinde İletişim Yönetimi’’. İstanbul Tıp Fakültesi Dergisi. 79/1 (2016): 38-42.
• Alu, Ali. ‘‘Sağlığın Temel Kavramları’’. Sağlık Yönetimi Dergisi. 1/2 (2017): 32-41.
• Nutbeam, Don. ‘‘Health Promotion Glossary’’. Health Promotion International. 13/4 (1998): 349-364.
• Aslan, Sevil ve Erdem, Ramazan. ‘‘Hastanelerin Tarihsel Gelişimi’’. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 27 (2017): 7-21.
• Koon, A. D., Windmeyer, L., Bigdeli, M., Charles, J., Jardali, F. E., Uneke, J., ve Bennett, S. ‘‘A Scoping Review of the Uses and Institutionalisation of Knowledge for Health Policy in Low and Middle Income Countries’’. Health Research Policy and Systems. 18/7 (2020): 1-12.
• Tengilimoğlu, Dilaver ve Kılıç, Mustafa. ‘‘Hastanelerde Halkla İlişkiler:
• Sağlık Bakanlığı, Üniversite, SSK ve Özel Hastane Yöneticilerinin Halkla İlişkiler Uygulamalarına Yönelik Ampirik Bir Araştırma’’. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 22/2 (2004): 175-200.
• Yalım, Funda ve Kurban, Simge. ‘‘Sağlık İletişimi Kapsamında Özel Hastanelerde Halkla İlişkiler Uygulamalarında Sosyal Medya Kullanımı ile İçerik Yönetimi: Medical Park Hastaneler Grubu Örneği’’. Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2/2 (2014): 1-22.
• Chichirez, C.M. ve Purcarea, V.L. ‘‘Interpersonal Communication in Healthcare’’. Journal of Medicine and Life. 11/2 (2018): 119-122.
• Parsons, Talcot. ‘‘The Sick Role and the Role of the Physician Reconsidered’’. Health and Society. 53 (1975): 275-278.
• Oğuz, Yasemin N. ‘‘Klinik Uygulamada Hekim-Hasta İlişkisi’’. Türkiye Klinikleri Tıbbi Etik Dergisi. 2/3 (1995): 59-65.
• Atilla, G., Oksay A., ve Erdem, R. ‘‘Hekim-Hasta İletişimi Üzerine Nitel Bir Araştırma’’. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi. 43 (2012): 23-37.
• Yağbasan, Mustafa ve Çakar, Fatih. ‘‘Doktor-Hasta İlişkilerinde Dile ve Davranışa Dayalı İletişimsel Sorunları Belirlemeye Yönelik Bir Alan Araştırması’’.
• Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 15 (2006): 609-629
• Esenay, Figen Işık. ‘‘Sağlık ve Hastalık Kavramları’’, Erişim Tarihi: 24.06.2020, https://acikders.ankara.edu.tr/course/view.php?id=569.
• Centers for Disease Control and Prevention. ‘‘Health Communication Stategies and Resources’’, Erişim Tarihi: 30.06.2020, https://npin.cdc.gov/pages/health-communication-strategies.
• Sezgin, Deniz. Sağlık İletişimi Paradigmaları ve Türkiye: Medya Sağlık Haberlerinin Analizi. Doktora Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Halkla İlişkiler ve Tanıtım Anabilim Dalı, 2010
• World Health Organization, ‘‘Health Promotion: Ottawa Charter = Promotion santé, Charte d' Ottawa’’, International Conference on Health Promotion, Ottowa, Canada: November 17-21, 1986.