Öğretmenlerin Yaşam Doyumları ile Özyeterlik İnançları Arası İlişki

Yıl 2022, Sayı: 31, 267 - 289, 29.10.2022

Arzu Saraçlar , Şükrü Ada , Hale Gönenç

https://doi.org/10.54600/igdirsosbilder.1129599

Cited By: 1

Öz

Öğretmenlik öğrencilerle duygusal bir ilişki sağlar. Öğretim yoluyla öğrencilerde bilişsel, duyusal anlamda gelişim ve dönüşüme sebep olur. Kendi içinde yetersiz, güvensiz hisseden bir öğretmenin çevresine fayda sağlaması beklenemez. Pozitif, kendine güvenen yaptığı işten zevk alan bir öğretmen çevresine enerji saçacaktır ve öğrencilerini de pozitif yönde etkileyecektir.Bu çalışmada 2021-2022 eğitim yılında Bursada görev yapan 127 öğretmenin yaşam doyum algısı ile özyeterlik inançları arasındaki ilişki incelenmektedir. Analiz için, İ.Çolak ve arkadaşları tarafından geliştirilen Öğretmen Özyeterlik İnancı Ölçeği kullanılmıştır. Toplanan verilerin ortalamaları alınmış aralarındaki farkları belirlemek amacı ile tek yönlü Anova ve bağımsız örneklem T-Testinden yararlanılmış. Grup içi anlamlı farklıların belirlenmesinde ise Tukey testi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda öğretmenlerin yaşam doyumu ile öz-yeterlik algıları arasında doğrusal yönlü bir ilişki olduğu sonucu ortaya çıkmaktadır. Ayrıca Akademik ve Mesleki Öz-yeterlik boyutunda yaş grupları arasında artan yaşa bağlı olarak öz-yeterlik algısının arttığı , benzer şekilde Akademik öz-yeterlik algısının da artan mesleki kıdeme paralel olarak artış gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Eğitim, Öğretmen, Eğitim Yönetimi, Yaşam Doyumu, Özyeterlik İnancı

Destekleyen Kurum

Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakultesi

Teşekkür

Çalışmalarımda desteğini esirgemeyen eşim Atakan SARAÇLAR'a teşekkür ederim.

Kaynakça

• Acar, E. A. (2011). Kronik hastalıkların, hastaların aile işlevleri ve yaşam doyumları üzerine etkisi [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Aksu, H. H. (2008). Öğretmen adaylarının matematik öğretimine yönelik öz-yeterlilik inançları. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 161-170.https://dergipark.org.tr/tr/pub/aibuefd/issue/1495/18091
• Appleton, S., Song, L. (2008). Life satisfaction in urban China: componentsand determinants. World Development, (36), 11.
• Ashton, P.T. (1984). Teacherefficacy: A motivational paradigm for effective teacher education. Journal of TeacherEducation, 35(5), 28-32.
• Ashton, Patricia T. veRodman B. Webb (1986), Making a Difference: Teachers’ Sense of EfficacyandStudentAchievement, New York: Longman.
• Avşaroğlu, S., Engin Deniz, M.ve Kahraman, A. (2005). Teknik öğretmenlerde yaşam doyumu iş doyumu ve mesleki tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (14), 115-129. http://dergisosyalbil.selcuk.edu.tr/susbed/article/view/635
• Aytunga, O.(2012). Sınıf öğretmeni adaylarının akademik öz yeterlik inançları. Anadolu Journal of EducationalSciences International, 2 (2), 15-28. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/17533
• Azar, A. (2010). In-service and pre-service secondary science teachers’ self-efficacy beliefs about science teaching. Educational Research and Reviews, 5(4),175-188 https://academicjournals.org/journal/ERR/article-full-text-pdf/2543FF04015
• Bandura, A. (1982). Self-efficacymechanism in humanagency. Americanpsychologist, 37(2), 122.
• Bandura, A. (1993). Perceived self-efficacy in cognitive development and functioning. Educational Psychologist, 28(2), 117-148.
• Bandura, A. (1997). Self-efficacy: Theexercise of control. New York: Freeman.
• Barling, J., Beattie, R. (1983). Self-efficacy beliefs and sales performance. Journal of Organizational Behavior Management, 5(1), 41-51.
• Barnabé, C., Burns, M. (1994). Teachers’ job characteristics and motivation. Educational research, 36(2), 171-185.
• Başer-Şeker, G. (2009). Lise öğrencilerinin bağlanma stilleri ve yaşam doyumlarının incelenmesi [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Bıkmaz, F. H. (2002). Fen Öğretiminde Özyeterlik İnancı Ölçeği. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 1(2), 197-210.
• Bussey, K., Bandura, A. (1999). Social cognitive theory of gender development and differentiation. Psychological Review, 106, 676-713.
• Çolak, İ., Yorulmaz, Y. İ., ve Altınkurt, Y. (2017). Öğretmen özyeterlik inancı ölçeği geçerlik ve güvenirlik çalışması. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 20-32.
• Dağlı, A., Baysal, N. (2016). Yaşam doyumu ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(59).
• Dellinger, A. B., Bobbett, J. J., Olivier, D. F., ve Ellett, C. D. (2008). Measuring teachers’ self-efficacy beliefs: Development and use of the TEBS-Self. Teaching and teacher education, 24(3), 751-766.
• Demirtaş, H., Cömert, M., ve Özer, N. (2011). Öğretmen adaylarının özyeterlik inançları ve öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. Eğitim ve Bilim, 36(159).
• Diener, E. (1994). Assessing subjective well-being: Progress and opportunities. Social Indicators Research, 31(2), 103-157.
• Diener, E. (2000). Subjective well-being: The science of happiness and a proposal for a national index. American Psychologist, 55, 34-43.
• Diener, E., Emmons, R. A., Larsen, R. J. ve Griffin, S. (1985). The satisfaction with life scale. Journal of Personality Assessment, 49 (1), 71-75.
• Diener, E. ve Suh, E. (1997). Measuring quality of life: Economic, social, and subjective indicators. SocialI ndicators Research,40, 189-216
• Dikmen, A. A. (1995). İş doyumu ve yaşam doyumu ilişkisi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 50(03).
• Dündar, S. (1993). Teorik çerçeve içinde yaşamdan duyulan tatmin kavramı. Yönetim Dergisi, 4(15), 49-55
• Ekinci, N. (2015). Öğretmen adaylarının öğrenme yaklaşımları ve öğretmen özyeterlik inançları arasındaki ilişki.
• Gerçek, C., Yılmaz, M., Köseoğlu, P., ve Soran, H. (2006). Biyoloji eğitimi öğretmen adaylarının öğretiminde öz-yeterlik inançları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 39(1), 57-73.
• Gibson, Sherri ve Myron H. Dembo (1984), “Teacher Efficacy: A Construct Validation”, Journal of Education Psychology, 76, 569-582.
• Goddard, R. D., Hoy, W. K., ve Woolfolk-Hoy, A. W. (2004). Collective efficacy beliefs: Theoretical developments, empirical evidence, and future directions. Educational Researcher, 33(3), 3-13
• Goldbeck,L., Schmitz, T.G., Besier, T. et al. (2007)Life satisfaction decreases during adolescence. Qual Life Res 16, 969–979.
• Guo, Y., Dynia, J.M., Pelatti, C.Y.,veJustice, L.M. (2014). Self-efficacy of early childhood special education teachers: Links to classroom quality and children's learning for children with languagei mpairment. Teaching and Teacher Education, 39, 12-21
• Hutchison, M. A., Follman, D. K., Sumpter, M., ve Bodner, G. M. (2006). Factors influencing the self‐efficacy beliefs of first‐year engineering students. Journal of Engineering Education, 95(1), 39-47.
• Haybron, D. (2007). Life satisfaction ethical reflection and the science of happiness. Journal of Happiness Studies, 8 (1), 99-138.
• Keser, A. (2005). Çalışma Yaşamı ile Yaşam Doyumu İlişkisine teorik bakış. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 55(1), 897-913.
• Koker, S. (1991). Normal ve Sorunlu Ergenlerin Yasam Doyumu Duzeylerinin Karsılastırılması [YayınlanmamısYuksek Lisans Tezi]. Ankara Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu.
• Köksal, O., Güler, M., & Çeti̇n F. (2015). Öz-yeterlilik algısı, yaşam doyumu ve bir role tutulma etkileşimi: Sosyal bilişsel bir yaklaşım. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (54), 193-207.
• Lim, C., Putnam, R. D. (2010). Religion, social networks, and life satisfaction. American sociological review, 75(6), 914-933.
• Mahmutoğlu, A. (2007). Milli Eğitim Bakanlığı merkez örgütünde iş doyumu ve örgütsel bağlılık. [Yayımlanmamış doktora tezi], Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu
• Mojavezi, A., &Tamiz, M. P. (2012). TheImpact of Teacher Self-efficacy on the Students' Motivation and Achievement. Theory & Practice in Language Studies, 2(3).
• Okursoy, F. T. (2016). Öğretmenlerin özyeterlik algıları ile yaşam doyumları arasındaki ilişki.
• Özdevecioğlu, M. ve Aktas, A. (2007). Kariyer bağlılığı, mesleki bağlılık ve örgütsel bağlılığın yasam tatmini üzerindeki etkisi: İs-Aile Çatışmasının Rolü. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 28,1-20.
• Özsüer, S., Inal, G., Uyanik, Ö., & Ergün, M. (2011). Afyon Kocatepe Üniversitesinde öğrenim gören öğrencilerin akademik özyeterlik inanç düzeylerinin incelenmesi. Afyon Kocatepe UniversityJournal of SocialSciences, 13(2).
• Palmer, B., Donaldson, C., ve Stough, C. (2002). Emotional intelligence and life Satisfaction. Personality and individual differences, 33(7), 1091-1100.
• Savran, A. ve Çakıroğlu. J. (2001), “Pre-Service BiologyTeachers’ PerceivedEfficacy Beliefs in Teaching Biology”, Hacettepe Üniversitesi Egitim Fakültesi Dergisi, 21, 105-112.
• Serin, N. G. ve Özbulak, B. (2006). Okul idarecilerinin duygusal zekâ beceri düzeyleri ile yaşam doyumunu yöneticilik deneyimleri ve cinsiyet açısından incelenmesi. Uluslararası Duygusal Zekâ ve İletişim Sempozyum Bildiri Kitabı, İzmir: Ege Üniversitesi, İletişim Fakültesi, 24
• Schermerhorn, John R., James G. Hunt ve Richard N. Osborn. Managing Organizational Behavior, Wiley&Sons, New York, 1988
• Seligman, M. E. P., ve Csikszentmihalyi, M. (2000). Positivepsychology: An introduction. American Psychologist, 55(1), 5-14
• Shin, D. C., Johnson, D. M. (1978). Avowed happiness as an overallassessment of the quality of life. Social Indicators Research, 5, 475-492
• Skaalvik, E. M., Skaalvik, S. (2010). Teacher self-efficacyandteacherburnout: A study of relations. Teaching and teacher education, 26(4), 1059-1069.
• Şişman, M. (2009). Öğretmen yeterlilikleri: Modern bir söylem ve retorik. İnönü üniversitesi eğitim fakültesi dergisi, 10(3), 63-82.
• Tschannen-Moran, Megan ve AnitaWoolfolk Hoy (2001), “Teacher Efficacy: Capturing an Elusive Construct”, Teaching and Teacher Education, 17(7), 783-805.
• Veenhoven, R. (1996b). Happy Life-Expectancy: A ComprehensiveMeasure of Quality-of-Life in Nations. SocialIndicators Research,39, 1–58.
• Yanar, B. H., &Bümen, N. T. (2012). İngilizce ile ilgili özyeterlik inancı ölçeğinin geliştirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(1), 97-110.
• Yetim, U. (1991). Kisisel Projelerin Organizasyonu ve Oruntusu Acısından Yasam Doyumu. [Yayınlanmamıs Doktora Tezi]. Ege universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu.
• Yılmaz, E. ve Aslan, H. (2013). Öğretmenlerin İs Yerindeki Yalnızlıkları ve Yasam Doyumları Arasındaki İliskinin İncelenmesi. Pegem Eğitim ve Oğretim Dergisi.3(3),59-69.
• Zimmerman, B. J., Bandura, A., &Martinez-Pons, M. (1992). Self-motivation for academic attainment: The role of self-efficacy beliefs and personal goal setting. American educational research journal, 29(3), 663-676.
• Zembylas, M., ve Papanastasiou, E., (2004). Jobsatisfactionamongschoolteachers in Cyprus. Journal of Educational Administration, 42(3), 357 – 374.