Küresel Pazarda Yeni Arayışlar ve İş Yapma Kolaylığı Bağlamında Gelişmekte Olan Pazarların Sınıflandırılması

Yıl 2023, Sayı: 34, 1 - 23, 27.10.2023

Makbule Aytekin

https://doi.org/10.54600/igdirsosbilder.1244946

Cited By: 1

Öz

İşletmeler sundukları ürünleri ve hizmetleri, teknolojik ilerlemeler, ticarette getirilen esneklikler ve küreselleşme ile birlikte yurt dışı pazarlara daha hızlı biçimde sunma imkanına kavuşmuştur. Bununla birlikte, işletmeler pazarın çekiciliği, çeşitli risk grupları ve rekabetçi avantajlar bağlamında belli pazarlama hedefleri ve politikaları geliştirmek durumundadır. Küreselleşmiş bir pazarda iş yapmanın modern karmaşıklığını anlamak, bugün bir şirketin hayatta kalması için mutlak bir gereklilik olarak görülmektedir. Bu çerçevede ele alınan çalışma, Dünya Bankası İş Yapma Kolaylığı (Doing Business) verilerinden yararlanarak işletmeler açısından önemli fırsatlar içeren gelişmekte olan ülkelerin sınıflandırılmasını ve değerlendirmesini içermektedir. Sınıflandırma işleminde çok kriterli sınıflandırma yöntemlerinden TOPSIS-Sort-C kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlar iş yapmak kolaylığı açısından ilk sınıfta Bulgaristan, Çin, Endonezya, Hindistan, Kazakistan, Kenya, Kolombiya, Macaristan, Malezya, Romanya, Rusya, Şili, Tayland ve Türkiye yer almıştır. İkinci sınıfta ağırlıklı olarak Latin Amerika, Orta Doğu ve yeni gelişmekte olan Asya ülkeleri bulunmaktadır. Son sınıfta ise yeni pazar arayışındaki işletmeler açısından yüksek riskli olarak değerlendirilebilecek Cezayir, Etiyopya, Irak, Myanmar yer almaktadır. Ayrıca, her bir kriterde olumlu ve olumsuz olarak farklılaşan ülkeler değerlendirilmiştir. Bu çerçevede, işletmelere ilgili ülkelerdeki yatırım ortamına dair önemli çıkarımlar sağlanacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Uluslararası Pazarlama, Küreselleşme, Yeni Pazarlar, İş Yapma Kolaylığı, Çok Kriterli Sınıflandırma

Classification of Emerging Markets in the context of New Searches and Ease of Doing Business in the Global Market

Öz

Businesses have had the opportunity to offer their products and services to foreign markets more quickly as a result of technological advancements, trade flexibility, and globalization. However, businesses must adopt specific marketing strategies in light of the market's attractiveness, different risk categories, and competitive advantages. It is currently considered essential for a company's survival to understand the contemporary complications of business operations in a globalized market. In this framwork, this study classify and evaluates developing countries with significant business opportunities using World Bank Doing Business data. TOPSIS-Sort-C, one of the multi-criteria classification methods, was used in the classification process. In terms of ease of doing business, Bulgaria, China, Indonesia, India, Kazakhstan, Kenya, Colombia, Hungary, Malaysia, Romania, Russia, Chile, Thailand, and Türkiye ranked in the first class. The second class consists primarily of countries from Latin America, the Middle East, and emerging Asia. Algeria, Ethiopia, Iraq, and Myanmar are among the countries in the last class that can be regarded high risk for businesses looking for new markets. Countries with positive and negative distinctions in each criterion were also evaluated. This framework is anticipated to provide enterprises with significant implications for the investment environment in the relevant countries.

Anahtar Kelimeler

International Marketing, Globalization, New Markets, Doing Business, Multi-Criteria Classification

Kaynakça

• Akoum, I., Zbib, I. ve Ahmed, Z. U. (2007). Iraq: A new country in the making. Thunderbird International Business Review, 49(4), 475-506. https://doi.org/10.1002/tie.20154
• Akturan, U. (2008). Perakendecilikte uluslararasılaşma: Gelişim süreci, süreci etkileyen faktörler ve giriş stratejileri. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 25(2), 631-642.
• Atmiyanandana, V. ve Lawler, J. J. (2014). Culture and management in Thailand. M. Warner (Ed.), Culture and management in Asia (1.Baskı, s. 228-248) içinde. Routledge.
• Aytekin, A. (2020). Türkiye’de önde gelen şirketlerin etkinlik, farklılık ve performans ölçümü. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(4), 19-35. https://dergipark.org.tr/tr/pub/anadoluibfd/issue/59038/827385
• Aytekin, A. ve Gündoğdu, H. G. (2021). OECD ve AB üyesi ülkelerin sürdürülebilir yönetişim düzeylerine göre SWARA tabanlı TOPSIS-SORT-B ve WASPAS yöntemleriyle incelenmesi. Öneri Dergisi, 16(56), 943-971. https://doi.org/10.14783/maruoneri.862996
• Aytekin, A., Görçün, Ö. F., Ecer, F., Pamucar, D. ve Karamaşa, Ç. (2022). Foreign market selection of suppliers through a novel REF-Sort technique. Kybernetes, (ahead-of-print). https://doi.org/10.1108/K-03-2022-0459
• Aytekin, A. (2022a). Energy, environment, and sustainability: A multi-criteria evaluation of countries. Strategic Planning for Energy and the Environment, 281-316. https://doi.org/10.13052/spee1048-5236.4133
• Aytekin, A. (2022b). Çok Kriterli Karar Analizi. (1. Baskı) Nobel Bilimsel. Baena, V. ve Cervino, J. (2012). International franchise expansion of service chains: insights from the Spanish market. The Service Industries Journal, 32(7), 1121-1136. https://doi.org/10.1080/02642069.2012.662489
• Bingöl, U. ve Çömez, G. (2019). İş yapma kolaylığı ve doğrudan yabancı yatırım ilişkisi: Türkiye-seçilmiş Sahraaltı Afrika ülkeleri panel veri analizi. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 14(56), 460-467.
• Bretas, V. P., Alon, I., Rocha, T. V. ve Galetti, J. R. (2021). International governance mode choice: Evidence from Brazilian franchisors. Journal of International Management, 27(2), 100851. https://doi.org/10.1016/j.intman.2021.100851
• Cornell Üniversitesi Gelişmekte Olan Pazarlar Enstitüsü (2021). Emerging Market Multinationals Report 2021: Building the Future on ESG Excellence. https://ecommons.cornell.edu/handle/1813/110935 adresinden 01.12.2022 tarihinde alınmıştır.
• Çalışkan, Z. D. (2019). Doğrudan yabancı yatırımlar ve iş yapma kolaylığı: Türkiye örneği. Politik Ekonomik Kuram, 3(1), 105-112. https://doi.org/10.30586/pek.554551
• De Andrade, C. T. A., Gusmão, A. P. H. D. ve Silva, W. (2021). World Class Manufacturing performance measurement using a maturity model and the FlowSort method. International Journal of Production Research, 59(24), 7374-7389. https://doi.org/10.1080/00207543.2021.1970845
• De Lima Silva, D. F. ve de Almeida Filho, A. T. (2020). Sorting with TOPSIS through boundary and characteristic profiles. Computers & Industrial Engineering, 141, 106328. https://doi.org/10.1016/j.cie.2020.106328
• De Lima Silva, D. F., Ferreira, L. ve de Almeida Filho, A. T. (2023). Preference disaggregation on TOPSIS for sorting applied to an economic freedom assessment. Expert Systems with Applications, 215, 119341. https://doi.org/10.1016/j.eswa.2022.119341
• Diakoulaki D, Mavrotas G ve Papayannakis L. (1995). Determining objective weights in multiple criteria problems: The critic method. Computers & Operations Research; 22: 763–770. https://doi.org/10.1016/0305-0548(94)00059-H
• Dietrich, A. ve Wanzenried, G. (2014). The determinants of commercial banking profitability in low-, middle-, and high-income countries. The Quarterly Review of Economics and Finance, 54(3), 337-354. https://doi.org/10.1016/j.qref.2014.03.001
• Dışişleri Bakanlığı (2022). Macaristan. https://www.mfa.gov.tr/macaristan-ekonomisi.tr.mfa adresinden 30.12.2022 tarihinde alınmıştır.
• Dünya Bankası (2022). Doing Business (İş Yapma Kolaylığı). https://databank.worldbank.org/source/doing-business adresinden 30.12.2022 tarihinde alınmıştır.
• Doster, B. (2018). Çin’in Yükselişi ve Bir Kuşak Bir Yol Girişimi. International Symposium China’s West Asia Strategies and Belt and Road Initiative. Ankara, Türkiye.
• Grande, K. ve Botti, L. (2023). Measuring the comparative advantage of camping businesses: A multicriteria sorting methodology. Tourism and Hospitality Research, 14673584221145813. https://doi.org/10.1177/14673584221145813
• Gano-an, J. C. ve Chea, C. C. (2021). Ease of doing business in the philippines and Malaysia: Prospects for development and regional growth. American Journal of Business and Society, 6(2), 49-56.
• Gao, H., Knight, J. G. ve Ballantyne, D. (2012). Guanxi as a gateway in Chinese‐Western business relationships. Journal of Business & Industrial Marketing. 27(6), 456-467. https://doi.org/10.1108/08858621211251460
• Grimmett, J. J. (2007). State and local economic sanctions: Constitutional issues. (1st Edition). Congressional Research Service, Library of Congress.Hazine ve Maliye Bakanlığı (2023). İş yapma kolaylığı nedir? https://www.hmb.gov.tr/is-yapma-kolayligi-nedir adresinden 09.05.2023 tarihinde alınmıştır.
• Helsen, K., Jedidi, K. ve DeSarbo, W. S. (1993). A new approach to country segmentation utilizing multinational diffusion patterns. Journal of Marketing, 57(4), 60-71. https://doi.org/10.1177/002224299305700405
• Hofstede, G. (1980). Motivation, leadership, and organization: do American theories apply abroad?. Organizational Dynamics, 9(1), 42-63. https://doi.org/10.1016/0090-2616(80)90013-3
• Isenberg, D. J. (2010). How to start an entrepreneurial revolution. Harvard Business Review, 88(6), 40-50. Kılıç, F. ve Şenkardeşler, R. A. (2020). İş yapma kolaylığı ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki. Beykoz Akademi Dergisi, 8(2), 170-179. https://doi.org/10.14514/byk.m.26515393.2020.8/2.170-179
• Kotler, P. ve Keller, K. L. (2018). Pazarlama Yönetimi. (İ. Kırcova, Çev.). Beta Yayınevi
• Koç, E., Kaya, K. ve Şenel, M. C. (2017). Dünyada ve Türkiye’de ekonomik göstergeler-İş Yapma/İş Kurma Kolaylığı Endeksi. Engineer & the Machinery Magazine, 58(685).
• Kumar Roy, P., Shaw, K. ve Ishizaka, A. (2022). Developing an integrated fuzzy credit rating system for SMEs using fuzzy-BWM and fuzzy-TOPSIS-Sort-C. Annals of Operations Research, 1-33. https://doi.org/10.1007/s10479-022-04704-5
• Lewis, R. (2018). When Cultures Collide: Leading Across Cultures. Hachette UK.
• Lu, C. ve Fan, W. (2015). Cross-cultural issues and international business communication practice: from an anthropological perspective. The Anthropologist, 22(1), 15-24. https://doi.org/10.1080/09720073.2015.11891852
• Liu, A. H. ve Gao, H. (2016). Relational Risks for Guanxi Boundary Spanners in Chinese-Foreign Business Interactions. C. Campbell & J.Ma (Ed.). In Looking Forward, Looking Back: Drawing on the Past to Shape the Future of Marketing (1st Edition, pp. 793-793). Springer, Cham.
• Madonsela, N. S., Mbecke, P. ve Mbohwa, C. (2015). The Dynamics of Global Market: A Knowledge Acquisition and Application Approach. The World Congress on Engineering. London, UK.
• Manda, S. ve Bansal, S. K. (2020). Evaluation of recent corporate tax reduction in India using MCDM approach. Journal of Public Affairs, 20(4), e2270.
• MogesEbero, E. ve Begum, M. (2016). The desirability of doing business and flow of foreign direct investment nexus: The case of Ethiopia. World, 114, 37-81.
• Mohieldin, M., Rostom, A., Mohieldin, M., Fu, X. ve Iqbal, Z. (2011). The role of Islamic finance in enhancing financial inclusion in Organization of Islamic Cooperation (OIC) countries. Washington, DC: World Bank.
• Motta, V. (2017). The impact of crime on the performance of small and medium-sized enterprises: Evidence from the service and hospitality sectors in Latin America. Tourism Economics, 23(5), 993-1010. https://doi.org/10.1177/1354816616657940
• Musienko, S. ve Tulepbekova, A. (2019). Russia and Kazakhstan in doing business ranking. Mirovaia Ekonomika i Mezhdunarodnye Otnosheniia, 63(1), 59-66. https://doi.org/10.20542/0131-2227-2019-63-1-59-66 Nacar, R. ve Uray, N. (2014). Küresel tüketici kültürü kavramıyla birlikte değişen pazar bölümlendirme yaklaşımları: Uluslararası pazarlama literatürüne bakış. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 4(8). https://doi.org/10.17828/yasbed.62254
• Nair, H. (2011). New business models in emerging markets. Harvard Business Review, February, 3-9.
• Qin, J., Liang, Y., Martinez, L., Ishizaka, A. ve Pedrycz, W. (2022). ORESTE-SORT: a novel multiple criteria sorting method for sorting port group competitiveness. Annals of Operations Research, 1-35. https://doi.org/10.1007/s10479-022-04991-y
• Quer, D., Claver, E. ve Rienda, L. (2010). Doing business in China and performance: a review of evidence. Chinese Management Studies. 4(1), 37-56. https://doi.org/10.1108/17506141011032990
• Ouhibi, A. ve Frikha, H. M. (2020). Evaluating environmental quality in Tunisia using Fuzzy CODAS SORT method. In 2020 International Conference on Decision Aid Sciences and Application (DASA) (pp. 1115-1119). IEEE.
• Oyedele, A. ve Firat, F. (2018). Institutional interactions and foreign firms’ strategies under tribal rule complexities in emerging markets. International Marketing Review. 35(2), 236-257. https://doi.org/10.1108/IMR-08-2015-0185
• Ozyurt, B., Dikmen, I. ve Birgonul, M. T. (2020). Clustering of host countries to facilitate learning between similar international construction markets, Engineering, Construction and Architectural Management. 27(1), 66-82. https://doi.org/10.1108/ECAM-11-2018-0495
• Önalmış, Ç., Ulucan, A. ve Atıcı, K. B. (2019). OECD ülkelerinin iş yapma kolaylığı açısından çok kriterli karar analizi ile sıralanması. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 37(2), 341-363. https://doi.org/10.17065/huniibf.378541
• Özdamar, K. (2013) Paket Programlar ile İstatistiksel Veri Analizi. Eskişehir: Nisan Kitabevi.
• Palalić, R., Dana, L. P., Ramadani, V. ve Salamzadeh, A. (2022). The Context for Business in Qatar. L. Dana, A. Salamzadeh, V. Ramadani, R. Palacic (Ed.). In Understanding Contexts of Business in Western Asia: Land of Bazaars and High-Tech Booms (277-291). https://doi.org/10.1142/9789811229695_0013
• Papadopoulos, N. ve Martin Martin, O. (2011). International market selection and segmentation: perspectives and challenges. International Marketing Review, 28(2), 132-149. https://doi.org/10.1108/02651331111122632
• Park, Y. W. (2017). Building a Sustainable Global Strategy: A Framework of Core Competence, Product Architecture, Supply Chain Management And IT Strategy. (1st Edition), Nova.
• Poumanyvong, P., Kaneko, S. ve Dhakal, S. (2012). Impacts of urbanization on national transport and road energy use: Evidence from low, middle and high income countries. Energy policy, 46, 268-277. https://doi.org/10.1016/j.enpol.2012.03.059
• Saylık, A. (2019). Hofstede’nin kültür boyutları ölçeğinin Türkçeye uyarlanması; geçerlik ve güvenirlik çalışması. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 8(3), 1860-1881.
• Sabokbar, H. F., Hosseini, A., Banaitis, A. ve Banaitiene, N. (2016). A novel sorting method TOPSIS-Sort: An application for Tehran environmental quality evaluation. Ekonomie a Management, 19(2), 87-104.
• Shibia, A. G. ve Barako, D. G. (2017). Determinants of micro and small enterprises growth in Kenya. Journal of Small Business and Enterprise Development. 24(1), 105-118. https://doi.org/10.1108/JSBED-07-2016-0118
• Sönmez, A. ve Arslan, A. R. (2007). İhracat yapma şekline göre karşılaşılan sorunlar; Mobilya endüstrisi örneği. Politeknik Dergisi, 10(4), 403-409.
• The Global Competitiveness Report 2010-2011 (2016). The Global Competitiveness Report 2010-2011 https://www3.weforum.org/docs/WEF_GlobalCompetitivenessReport_2010-11.pdf adresinden 15.01.2023 tarihinde alınmıştır.
• Ticaret Bakanlığı (2022a). İran. https://ticaret.gov.tr/data/5ee20f8213b876e308cc14f3/8755968208fedca0c2fcdb7a454aac29.pdf adresinden 30.12.2022 tarihinde alınmıştır.
• Ticaret Bakanlığı (2022b). Kazakistan. https://ticaret.gov.tr/data/5edf339413b876f348285804/Kazakistan%20Pazar%20Bilgileri_2022.pdf adresinden 30.12.2022 tarihinde alınmıştır.
• Uğurlu, S. (2022). İş Yapma Kolaylığının Doğrudan Yabancı Yatırımlar Üzerindeki Etkisi: OECD Ülkelerinden
• Kanıtlar. K. Çiftyıldız (Ed.), Disiplinler Arası Sosyoekonomik Yaklaşımlar (1. Baskı, s.121-134) içinde. Ekin Yayınevi
• Vanderstraeten, J. ve Matthyssens, P. (2008). Country classification and the cultural dimension: a review and evaluation. International Marketing Review, 25(2), 230-251. https://doi.org/10.1108/02651330810866308 Venaik, S. ve Brewer, P. (2015). The common threads of national cultures. Australasian Marketing Journal, 23(1), 75-85. https://doi.org/10.1016/j.ausmj.2014.12.001
• Yamagishi, K. ve Ocampo, L. (2022). Utilizing TOPSIS-Sort for sorting tourist sites for perceived COVID-19 exposure. Current Issues in Tourism, 25(2), 168-178. https://doi.org/10.1080/13683500.2021.1918070
• Yang, Z., Su, C. ve Fam, K. S. (2012). Dealing with institutional distances in international marketing channels: Governance strategies that engender legitimacy and efficiency. Journal of Marketing, 76(3), 41-55. https://doi.org/10.1509/jm.10.0033
• Yaşar, E. ve Yaşar, M. (2017). İş yapma kolaylıkları: Farklı gelir gruplarındaki ülkeler arasında bir karşılaştırma. Uluslararası Afro-Avrasya Araştırmaları Dergisi, 2(4), 101-112.
• Yin, H., Xie, Q. ve Zhou, D. (2022). Does a Stronger Business Environment Increase Export Variety?. Emerging Markets Finance and Trade, 58(12). 3395-3415. https://doi.org/10.1080/1540496X.2022.2045942.