Sosyal Medya Kullanıcılarının Mahremiyet Algısı, X, Y ve Z Kuşağı Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2023, Sayı: 34, 274 - 293, 27.10.2023

Feryat Alkan

https://doi.org/10.54600/igdirsosbilder.1311768

Cited By: 2

Öz

Mahremiyet insanlık tarihiyle birlikte ortaya çıkan sosyal bir eğilim ve tartışma konusu olmuştur. İnsanların içinde yaşadıkları kültür veya zaman kavramına göre farklılaşan mahremiyet, teknolojik gelişmelerle birlikte değişim geçirmiş ve sanal ortamlarda insanların tutumları ve tercihlerine göre farklı pratiklerin ortaya çıkmasına sebebiyet vermiştir. Bireylerin takip etme ya da takip edilme gibi isteklerinin karşılanması düzeylerinde ortaya çıkmaktadır. Sosyal alanlarda kendini ifade etme, duygularını paylaşma bireyler açısından farklılıklar göstermektedir. Sosyal medya kullanıcılarının bu alanlarda hangi düzeyde kendilerini gösterdikleri, ne tür bilgileri takipçileriyle paylaştıkları ve bu bilgilerin ne kadarının mahremiyetle alakalı olduğunu üzerinde durulmaktadır. Kuşaklar arasındaki farklılıklar, sosyal medya platformlarında paylaşılan içeriklere de yansımaktadır. Bu içeriklerin paylaşılması bazı kuşakları için mahremiyet ihlali olarak görülürken, bazı kuşaklar için ise normal olarak karşılanmaktadır. Böylece hem mahremiyet kavramında hem de mahremiyet anlayışında bir değişim ve şeffaflaşma görülmektedir. Kuşaklar arasında olan farklılıklar mahremiyet farklı yaklaşımların oluşmasına sebep olmaktadır. Bu çalışmada gerçekleştirilen saha araştırmasında kuşak bireylerinin sosyal medya kullanım biçimine odaklanılmıştır. Nicel araştırma yöntemi kullanılarak, Mayıs- Haziran 2023 tarihleri arasında Türkiye genelinde 458 kişi ile yapılan alan araştırmasında mahremiyet endişesine ilişkin, X kuşağı katılımcılarının Y kuşağı ve Z kuşağı katılımcılarına göre daha fazla mahremiyet endişesi taşıdığı görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Medya, Kuşaklar, Mahremiyet

Perception of Privacy of Social Media Users, A Study on Generations X, Y and Z

Öz

Privacy has been a social trend and topic of discussion that has existed throughout human history. Privacy, which varies depending on the culture or time concept people live in, has transformed with technological developments and has led to the emergence of different practices according to people's attitudes and preferences in virtual environments. It occurs at the level of fulfilling individuals' requests, such as following or being followed. Expressing oneself and sharing one's emotions in online spaces varies among individuals. It focuses on the level at which social media users show themselves in these areas, what kind of information they share with their followers, and how much of this information is related to privacy. The differences between generations are also reflected in the contents shared on social media platforms. While sharing these contents is seen as a violation of privacy for some generations, it is considered normal for some generations. Thus, there is a change and transparency in both the concept of privacy and the understanding of privacy. Differences between generations results in the development of diverse perspectives on privacy. The field research carried out in this study focused on the social media usage style of the members of the generation. In the field research conducted with 458 people across Turkey between May and June 2023, using the quantitative research method, it was observed that Generation X participants had more privacy concerns than Generation Y and Generation Z participants.

Anahtar Kelimeler

Social Media, Generations, Privacy

Kaynakça

• Adıgüzel, O., Batur, H.Z. ve Ekşili, N. (2014). Kuşakların değişen yüzü ve y kuşağı ile ortaya Çıkan yeni çalışma tarzı: mobil yakalılar. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (19), 165-182.
• Akgül, A. ve Çevik, O. (2005). İstatistiksel Analiz Teknikleri. SPSS’te İşletme Yönetimi Uygulamaları. (2. baskı). Emek ofset.
• Akyazı, E. ve Aslan, P. (2013). Halkla ilişkiler uygulamaları açısından sosyal medya. C. Bilgili ve G. Şener (Ed.), Kitle iletişiminde yaşanan değişimler (1 baskı, s. 177-202) içinde. Reklam Yaratıcıları Derneği.
• Aldhafferi, N., Watson, C., Sajeev, A.S.M. (2013). Personal ınformation privacy settings of online social networks and their suitability for mobile ınternet devices”, International Journal of Security, Privacy and Trust Management ( ıjsptm) 2 (2), 1-17.
• Alkan, F. (2022). Sosyal medya kullanıcılarının mahremiyet algısı ve kişisel mahremiyetin sosyal ağlarda paylaşımı üzerine bir araştırma, [Yayımlanmamış doktora tezi]. Atatürk Üniversitesi.
• Altuntuğ, N. (2012). Kuşaktan kuşağa tüketim olgusu ve geleceğin tüketici profili. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 4 (1), 203-212.
• Apaydın, Ç. ve Kaya, F. (2020). An analysis of the preschool teachers' views on alpha generation. European Journal of Education Studies, 6 (11), 123- 140.
• Arslantepe, M. (2013). Sosyal medyada ticari iletişim. C. Bilgili ve G. Şener (Ed.), Kitle iletişiminde yaşanan değişimler (1 baskı, s. 213-231) içinde. Reklam Yaratıcıları Derneği.
• Bekmezci, H., Özkan H. (2015). Ebelik uygulamalarında mahremiyetin önemi. HPS. 2 (1), 113-124.
• Bencsik, A., Horvath-Csikos G. ve Juhasz, T. (2016). Y and Z generations at workplaces. Journal of Competitiveness. 8 (3) 90-106.
• Berkup, B. S. (2014). Working with generations X and Y in generation Z period: management of different generations ın business life. Mediterranean Journal of Social Sciences, 5 (19), 218-229.
• Berkup, B. S. (2015). Sosyal ağlarda bireysel mahremiyet paylaşımı: x ve y kuşakları arasında karşılaştırmalı bir analiz. [Yayınlanmamış doktora tezi]. Ege Üniversitesi.
• Brown, M. (2013). Y Kuşağı İnovasyon Araştırması. Deloitte Eğitim Vakfı. https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/tr/Documents/Other/TR_Y_Kusagi_Inovasyon_Arastirmasi_11072014.pdf adresinden 07.04.2023 tarihinde alınmıştır.
• Büyüköztürk, Ş. Akgün, Ö. E. Demirel, F. Karadeniz, Ş. ve Çakmak, E. K. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri yöntemleri (19. baskı). Pegem Akademi.
• Büyükuslu, F., (2017). Z kuşağının iş yaşamından beklentileri konusunda bir araştırma. [Yayımlanmış yüksek lisans tezi]. Bahçeşehir Üniversitesi.
• Çakır, M. (2017). Sosyal medya ve gösteri. A. Büyükaslan, ve A. M. Kırık (Ed.), Sosyal medya araştırmaları 1 – “sosyalleşen birey” (1. baskı, s. 11-68) içinde. Çizgi Kitabevi.
• Çalışır, G. ve Aksoy, F. (2019). Kamu kurumlarında sosyal medya kullanımı: Kastamonu il kültür ve turizm müdürlüğü örneği. Alınteri Sosyal Bilimler Dergisi (ASOBİD), 3(1), 43-65.
• Çaycı, B., Karagülle A. E. (2014). X Kuşağından Z Kuşağına Değişen Mahremiyet Algısı. International Trends and Issues in Communication & Media Conference, Dubai, UAE.
• Çelikoğlu N. (2007). Türkiye’de üniversite gençliğinde mahremiyetin dönüşümü. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Davis, E. (2016). Work value priority of millennial students. [Yayınlanmamış doktora tezi] Eastern Michigan Üniversitesi.
• Demirezen, İ. (2022). Tüm yönleriyle mahremiyet. Ş. Albayrak (Ed.), Tüketim Toplumlarında Mahremiyetin Çöküşü (s. 107-126 ) içinde. Artı 6 Reklam Matbaa.
• Demirkaya, H., Akdemir, A., Karaman, E., ve Altan, Ö. (2015). Kuşakların yönetim politikası beklentilerinin araştırılması. İşletme Araştırmaları Dergisi. 7 (1), 186-204.
• Dijk, V. D. (2006). The Network Society. (1. baskı). Sage Publication.
• Dolgun, U. (2005). İşte Büyük Birader. Hayykitap.
• Eraslan, L. (2016). Sosyal Medyayı Anlamak. (2. baskı). Nobel Yaşam.
• Erden, S. A. ( 2013). Kuşaklar arasındaki farklılıklar ve örgütsel yansımaları. Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2 (1).
• Etlican, G. (2012). X ve Y kuşaklarının online eğitim teknolojilerine karşı tutumlarının karşılaştırılması. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Bahçeşehir Üniversitesi.
• Giddens, A. (2014). Modernite ve Bireysel Kimlik-Geç Modern Çağda Benlik ve Toplum. Say.
• Gürtan, K. (1982), İstatistik ve Araştırma Metotları. (5. baskı). İstanbul Üniversitesi.
• Hamilton, M. ve Hamılton, C. (2006). Baby Boomers and Retirement Dreams, Fears and Anxieties. The Australia Institue.
• Harrison, L. H. (2007). Managing Today’s Multigenerational Workforce, http://www.lhh.com/en-US/thought-leadership/Documents/managing todaysmultigenerational- workforce.pdf adresinden 03.06.2020 tarihinde alınmıştır.
• Hosfeld, C. S. (2012). The Impact of Generational Differences in TheWork place, Diversity Speicalistand Workgroup Consultant, http://iis.stat.wright.edu/sos/archiveiSOS/presentationifiles/Generational %20Differences%20Handout%20Diversity%20Conference%203 -24 11.pdf, p. 18. adresinden 11.04.2019 tarihinde alınmıştır.
• İşçimen, D. S. (2012). Y kuşağı çalışanların iş yaşamından beklentilerinin karşılanma düzeyi ile kurumsal bağlılık arasındaki ilişki ve bir örnek uygulama. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Bahçeşehir Üniversitesi.
• Jain, V., Pant, S. (2012). Navigating generation Y for effective mobile marketing ın India: A conceptual framework. Mobile Marketing Association IJMM, 7, 3.
• Jha, A. K. (2020). Understanding generation alpha. https://doi.org/10.31219/osf.io/d2e8g. adresinden 03.02.2022 tarihinde alınmıştır.
• Kalaman, S. (2016). Sosyokültürel, ekonomik ve siyasi boyutlarıyla yeni medyada mahremiyetin dönüşümü: facebook örneği. [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Ege Üniversitesi.
• Karagülle, A. (2015). Günümüzde değişen mahremiyet algısının sosyal ağlar bağlamında incelenmesi ,[Yayınlanmış yüksek lisans tezi]. İstanbul Ticaret Üniversitesi.
• Karasar, N. (2011). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. (1. baskı). Nobel Yayınları
• Keleş, H. N. (2011). Y kuşağı çalışanlarının motivasyon profillerinin belirlenmesine yönelik bir araştırma”. Organizasyon ve Yönetim Bilimler Dergisi, 3 (2).
• Keleş, H. N. (2013). Girişimcilik eğiliminin kuşak farkına göre incelenmesi. Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi 13 (26).
• Kırık, A. M. (2017). Gelişen web teknolojileri ve sosyal medya bağımlılığı. A. Büyükaslan, ve A. M. Kırık (Ed.), Sosyal medya araştırmaları 1 “sosyalleşen birey” (1. baskı, s. 69-102) içinde. Çizgi Kitabevi.
• Kütükoğlu, E. (2019). Sosyal medyadaki mahremiyet algısının belirlenmesi: x, y ve z kuşakları üzerinde bir araştırma, [Yayımlanmamış doktora tezi]. Erciyes Üniversitesi.
• Kyles, D. (2005).Managing your multigenerational work force human resource management ınternational digest”, Strategıc Fınance14 (3): 52-56.
• Lemmens, K. (2010). Generations, their perceptions on human resource outcome and how work values ınfluence these perceptions.[Yayınlanmamış doktora tezi] Tilburg Üniversitesi.
• Levickaite, R. (2010). Generations x, y, z: how social networks form the conceptof the world without borders (The Case of Lithuania). LIMES: CulturalRegionalistics. 3 (2) 170-183.
• Mills, C. W. (2001). Sosyolojik imgelem. U. Dolgun (Ed.), Sosyo-ekonomik perspektif s. 79-107) içinde. Asa. Newell, P. B. (1995). Perspectives on privacy. Journal of Environmental Psychology, 15, 87-104.
• Özgül, G. E. (2015). Yanılsamalar labirentinde bir yanılsama olarak özne. Ö. Oğuzhan (Ed.), İletişimde sosyal medya sosyal medyada iletişim (1. baskı, s. 83-111) içinde. Kalkedon Yayınları.
• Özörnek, H. (2014). Bebek İstiyorum. (1. baskı). Kesişim Yayıncılık ve Tasarım Hizmetleri.
• Öztekin H, Öztekin A, (2010).Modernleşme-mahremiyet ilişkisi ve siber mekanda mahremiyetin aleniyete dönüşmesi”, e-Journal of New World Sciences Academy, 5 (4), 526-540.
• Özutku, F. Çopur, H. Sığın, İ. İlter, K. Küçükyılmaz M. ve Arı, Y. (2014). Sosyal Medyanın ABC'si. (1. baskı). Alfa Basım. Pelet, J. E., Taieb, B. (2017). Privacy protection on social networks: a scale for measuring users attitudes in france and the USA, Advances in Intelligent Systems and Computing, 763-773.
• Peltekoğlu, F. (2012). Sosyal medya sosyal değişim. T. Kara ve E. Özgen (Ed.), Sosyal medya akademi (1. baskı s. 3-8) içinde. İstanbul: Beta.
• Prensky, M. (2001). Digital natives, digital immigrants. On The Horizon, 9 (5), 1–6.
• Seçkin, F. S. (2000). Türkiye’nin kuşak profili, Capital Dergisi, (12), 100-106.
• Senbir, H. (2004). Z son insan mı? Z Kuşağı ve Sonrasına Dair Düşünceler. Okuyanus Yayınevi. Solove, D. (2008). Understanding Privacy. Harvard University Press.
• Şalap, K. O. (2016).Çalışma yaşamında kuşaklar: kuşakların iş ve özel yaşam dengesine ilişkin yaklaşımları. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Şan, Ş. (2018). Medya iletileri perspektifinden türkiye’nin avrupa birliğine giriş süreci ile x, y, z kuşaklarının birliğe bakış açılarının ve tutumlarının değerlendirilmesi [yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Kocaeli Üniversitesi. Tarhan, U. (2009). İşyerinde 3 kuşak çatışıyor, http://www.yenibiris.com/HurriyetIK/Oku.aspx?ArticleID=6730, adresinden 18.07.2022 tarihinde alınmıştır.
• Tootell, H., Freeman, M. and Freeman, A. (2014). Generation alpha at the intersection of technology, play and motivation. In R. H. Sprague Jr (Ed.), 47th Hawaii International Conference on System Sciences (HICSS), (82-90). Toprak, A. Yıldırım, A, Aygül, E. Binark, M. Börekçi, S. ve Çomu, T. (2009). Toplumsal Paylaşım Ağı Facebook: “Görülüyorum Öyleyse Varım!”. (1. baskı). Kalkedon Yayınları.
• Toruntay, H. (2011). Takım rolleri çalışması: x ve y kuşağı üzerinde karşılaştırmalı bir araştırma, [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Türk Dil Kurumu. (2022). http://www.tdk.gov.tr adresinden 07.09.2022tarihinde alınmıştır.
• Twenge, J. M., Campbell, S. M., Hoffman, B. J., Lance C. E. (2010). Generational differences in work values: leisure and extrinsic values ıncreasing, social and ıntrinsic values decreasing, Journal of Management, 36 (5) 1117-1142.
• Varol, A. (2010). Bilgi toplumunda kamusal alan. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4, 121-129. Xu, X., Dinev, T., Smith, H.J. and Hart, P. (2008). Examining the formation of ındividual's privacy concerns: toward an integrative view, in International Conference on Information Systems, Paris.
• Yeniçıktı, N. T. (2017). Sosyal Medya Facebook ve Twitter Motivasyonları, (1. baskı). Litera Türk Academia.
• Yiğit, Z. (2010). X ve Y kuşaklarının örgütsel tutumlar açısından incelenmesi ve bir örnek olay, [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Bahçeşehir Üniversitesi.
• Yüksel, M. (2003). Mahremiyet hakkı ve sosyo-tarihsel gelişimi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 58 (1), 181-213.
• Yüksel, M. (2009). Mahremiyet hakkına ve bireysel özgürlüklere felsefi yaklaşımlar, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Dergisi, 64 (1), 275-298.
• Zemke, R., Raines, C., Filipczak, B. (2013). Generations at Work : Managing the Clash of Boomers, Gen Xers, and Gen Yers in the Work place. Amacom.